Akademik kariyerine Ege Üniversitesi İktisadi ve Ticari Bilimler Fakültesi’nde başladı (1969). Aynı fakültenin eğitim kadrosuna katıldı (1970) ve bu süreçte Otel ve Restoran İşletmelerinde Personel Sınıflaması ve Personel Yetiştirme adlı yüksek lisans tezini tamamdı. Turizm İşletmeciliği dalında 1975 yılında tamamladığı Çağdaş Turizmde ve Yiyecek İçecek Konaklama Hizmetlerinde Kervansaray, Han, Kale ve Hisarların Yeri adlı teziyle Doktor unvanı aldı. 6. 11. 1981 tarihinde tamamladığı Turizm Çevre İlişkilerinin Yapısal Analizi adlı tezi ile Doçent unvanını aldı ve 03. 02. 1989 tarihinde Profesör oldu. Fakültenin Dokuz Eylül Üniversitesi’ne aktarılmasının ardından, öğretim üyesi olarak çalışmalarını sürdürdü. 18. 02. 2000–18. 09. 2001 tarihleri arasında, yeni kurulan Yönetim ve Organizasyon Anabilim Dalı Başkanlığı görevini üstlendi. Eğitimci olarak Alparslan Usal, özellikle temiz ve yalın bir Türkçe ile konuşmaya ayrı bir çaba gösterirdi. 1985–1986 akademik yılı içerisinde, öğretim üyeliğine ek olarak İzmir Ticaret Odası İktisat Müşaviri olarak görev yaptı. 14. 09. 2001 yılında Dokuz Eylül Üniversitesi İzmir Meslek Yüksekokulu’na Müdür olarak atandı. 16. 05. 2005 yılında çalışmalarını tamamlayan Usal aynı yıl emekliye ayrıldı. Hocaların hocası Hasan Olalı’nın ekibinden olup, kendisi de hocaların hocasıdır. Dokuz Eylül Üniversitesi’nin turizm alanında bir ekol olmasında, kendisinin önemli katkısı bulunmaktadır. Birinci kuşak turizm akademisyenleri arasında yer alan Alparslan Usal’ın 400’ün üzerinde yayını olup, akademik çalışma alanları arasında Turizm Pazarlaması, Turizm Muhasebesi ve Turizmde Davranış Bilimleri başta gelmektedir.

Başlıca eserleri: Usal, A. ve Kurgun, A. (2009, 2012). Turizm İşletmelerinde Maliyet Analizleri. Ankara, Detay Yayıncılık; Usal, A. ve Kuşluvan, Z. (2006). Davranış Bilimleri-Sosyal Psikoloji. İzmir: Fakülteler Kitabevi, Barış Yayınları; Usal, A. ve Oral, S. (1984). Turizm Pazarlaması. İstanbul: Okan Yayıncılık ve Dağıtım; Usal, A. ve Oral, S. (2001). Turizm Pazarlaması. Ankara: Detay Yayıncılık; Usal, A. (1990). Turizm’in Sosyokültürel Etkisi ve Bir Araştırma, Birinci Ulusal Turizm Kongresi, 16-18 Kasım, Aydın; Usal, A. (1990). Turizmin Sosyo-Kültürel Etkisi ve Bir Araştırma, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 6 (1): 13-22; Usal, A. (1992). Turistik Tüketici Tipleri, Üçüncü Ulusal Turizm Kongresi, 25-27 Kasım, Aydın; Usal, A. (1992). Ulusal Rekreasyon İşletmes, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(3): 29-32..