Çin Halk Cumhuriyeti’nin Wuhan (Vuhan) şehrinde 2019 yılının son aylarında ‘COVID-19’ isimli insan sağlığını ciddi ölçüde tehdit eden, insandan insana yakın temas ile yayıldığı tespit edilen bir virüs ortaya çıktı. Çok kısa bir süre içerisinde ülke sınırlarını aşarak küresel salgın ölçülerine ulaşan bu virüsün yayılması ile birlikte olumsuz etkilerinin azaltılmasına yönelik başta Dünya Sağlık Örgütü olmak üzere çeşitli uluslararası sağlık örgütleri tedbir ve tavsiye kararlarını uluslararası kamuoyuyla paylaştı. COVID-19 küresel salgınının uluslararası ölçülerdeki yayılımının önlenmesi adına dünya üzerindeki ülkelerin ulusal hükümetleri tarafından çeşitli yasal uygulamalar yürürlüğe konuldu. Salgın hastalığın insan sağlığı ve sosyoekonomik ölçüler üzerindeki olumsuz etkilerinin azaltılması amacıyla kamusal, sosyal ve ticari alanda birtakım yasal önlemler, kısıtlamalar ya da yasaklar gündeme getirildi. Salgına yönelik uygulanan süreç kapsamında uluslararası ulaşım, ticaret gibi sektörler başta olmak üzere birçok sektör içerisinde yer alan işletmeler faaliyetlerini sınırlandırmak veya durdurmak zorunda kaldı. Özellikle insanlarla yakın teması gerektiren ve ulusal ekonomi içerisinde önemli bir paya sahip sektörlerden biri olan turizm ve turizmle bağlantılı sektörler içerisindeki işletmeler bu salgın sürecinde ekonomik ölçüde ciddi sıkıntılar yaşadı. Tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de turizm alanında yer alan işletmelerin bu salgın sürecindeki ekonomik zararlarının azaltılmasına yönelik çeşitli destek ve hibe kredileri, vergi yapılandırılması gibi yasal düzenlemeler hayata geçirildi. Türkiye’de COVID-19 salgın hastalığının ekonomik etkileri kadar insan sağlığı üzerindeki etkilerinin azaltılması adına başlatılan yasal yaptırımlar sonucunda hem bireylerin hem de işyerlerinin gündelik yaşamda sosyal mesafe, maske, eldiven kullanımı vb. belirli temizlik ve hijyen kurallarına uyulmasını zorunlu kıldı.

Türkiye’de COVID-19 salgın hastalık sürecinin ilgili bakanlıklar öncülüğünde alınan tedbirler ve faaliyetlerle kontrol altına alınması sonucu toplumsal hayatta normalleşme sürecine geçilmeye başlandı. Bu normalleşme süreci kapsamında COVID-19 döneminde uygulanan kısıtlamaların, yasakların belirli kurallar çerçevesinde gevşetilerek salgın hastalık öncesi toplumsal gündelik yaşantıya kademeli olarak dönülmesi sağlanmaktadır. Salgın döneminde faaliyetlerini durduran veya sınırlandıran işletmeler de normalleşme sürecine geçilmesiyle birlikte temizlik ve hijyen kurallarına uymak şartıyla faaliyetlerini sürdürmeye başladı. Normalleşme dönemine geçiş ile birlikte turizm alanında faaliyet gösteren işletmeler ilgili bakanlıklar tarafından uygulanmakta olan temizlik ve hijyen kurallarına uyum sağladıklarının göstergesi niteliğindeki çeşitli sertifikasyon programlarına katılım göstermeye başladılar. Ulusal düzeyde Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından COVID-19 önlemlerinin turizm işletmelerinde uygulandığının belgelenmesi adına yürütülen ‘Güvenli Turizm Sertifikasyon Programı’ bu süreçte yer alan ilk sertifikasyon programlarından biri olmaktadır. İlgili bakanlık tarafından güvenlik, temizlik ve hijyen uygulamalarının teşvik edilmesi amacıyla hayata geçirilen bu sertifikasyon programı mahalli idarelerde de turizm alanında çeşitli sertifikasyon programlarının hayata geçirilmesine öncülük etmektedir.

İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından İzmir’de sürdürülen turizm faaliyetlerinde gerekli tedbir ve kuralların denetlenerek yürütülmesi adına İzmir Turizm Hijyen Kurulu oluşturuldu. Başta İzmir Büyükşehir Belediyesi ile İzmir Vakfı’nın önceliğinde oluşturulan turizm hijyen kurulu içerisinde; İzmir Ticaret Odası, İzmir Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği, Ege Turistik İşletmeler ve Konaklamalar Birliği, İzmir Rehberler Odası, Türkiye Seyahat Acentaları Birliği, İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Yaşar Üniversitesi, Türkiye Lokantacılar ve Pastacılar Federasyonu ile birlikte Bayraklı Belediyesi’ne bağlı kurum temsilcileri görev almaktadır. Oluşturulan turizm hijyen kurulunun asli görevi, COVID-19 salgın hastalık döneminde İzmir il sınırları içerisindeki turizm faaliyetlerinin hijyen ve temizlik güvenliğinin belirli standartlara bağlı olarak sürdürülmesini denetlemektir. Bu amaç doğrultusunda turizm hijyen kurulu tarafından 12.06.2020 tarihinde, İzmir ilinde belediyeye bağlı turizm işletmelerinin COVID-19 temizlik ve hijyen kurallarının yerine getirilmesinin teşvik edilmesi maksadıyla ‘Turuncu Çember Sertifikasyon Programı hayata geçirildi. Turuncu Çember Sertifikasyon Programı İzmir ilinde gıda ürünlerinin satışını gerçekleştiren lokanta, restoran, kafe vb. mekanlar ile otel, pansiyon, apart otel vb. konaklama işletmelerinin belirlenen hijyen kurallarına uyum sağlamalarını ödüllendirmek amacıyla gerçekleştirilen sertifikasyon programıdır.

İzmir ilinde hijyen ve temizlik kurallarına gönüllü olarak uyum sağlayarak sertifika almak isteyen turizm işletmelerinin hijyen kurul tarafından belirlenen hijyen kriterlerini yerine getirmesi gerekmektedir. Belirlenen kriterler yiyecek içecek ve konaklama hizmeti sunan işletmelere bağlı olarak farklılık göstermektedir. Yiyecek içecek hizmeti sunan işletmeler için belirlenen kriterler ile bu kriterlere ait ilgili madde sayıları ve puan dağılımları incelendiğinde;

- Mekana Giriş (3 Madde Kapsamında 10 Puan),

- İç ve Dış Mekan (10 Madde Kapsamında 18 Puan),

- Yeme-İçme Üniteleri (12 Madde Kapsamında 22 Puan),

- Mutfaklar (11 Madde Kapsamında 17 Puan),

- Lavabo ve Tuvaletler (8 Madde Kapsamında 12 Puan),

- Atık Yönetimi (5 Madde Kapsamında 6 Puan),

- Personel İçin Alınacak Önlem ve Uygulamalar (6 Madde Kapsamında 11 Puan),

- Acil Durum ve İzolasyon (4 Madde Kapsamında 4 Puan) olmak üzere 8 temel kriter grubu altında toplam 59 madde bulunmaktadır.

Turizm Hijyen Kurulu tarafından yapılan denetimler sonucunda ilgili kriter başlıkları kapsamında yer alan maddeleri yerine getirerek en az 75 puana ulaşan işletmeler Turuncu Çember görselindeki Turuncu Çember Sertifikası’nı almaya hak kazanmaktadır. Konaklama hizmeti sunan işletmelere yönelik belirlenen kriterler ile bu kriterlere ait ilgili madde sayıları ve puan dağılımları incelendiğinde;

- Süreç Yönetimi, Standartların Belirlenmesi, Protokollerin Hazırlanması (5 Madde Kapsamında 14 Puan),

- İşletmede Yapılacak Genel Uygulamalar (10 Madde Kapsamında 25 Puan),

- Misafirin Otele Girişi (6 Madde Kapsamında 14 Puan),

- Personel İçin Alınacak Önlem ve Uygulamalar (8 Madde Kapsamında 16 Puan),

Genel Alanlarda Düzenlemeler

- Yatak Odaları (8 Madde Kapsamında 17 Puan),

- Mutfaklar (13 Madde Kapsamında 24 Puan),

- Yeme & İçme Üniteleri (10 Madde Kapsamında 23 Puan),

- Toplantı Salonları (6 Madde Kapsamında 6 Puan),

- Yüzme Havuzları ve Plajlar (7 Madde Kapsamında 11 Puan),

- Fitness Salonları ve SPA (7 Madde Kapsamında 7 Puan),

- Lavabo ve Tuvaletler (7 Madde Kapsamında 14 Puan),

- Otel Taşıtları (7 Madde Kapsamında 7 Puan),

- Atık Yönetimi (5 Madde Kapsamında 7 Puan),

- Haşere ve Zararlılarla Mücadele (2 Madde Kapsamında 2 Puan),

- Satın Alma, Mal Kabulü ve Depolama (4 Madde Kapsamında 5 Puan),

- Acil Durum ve İzolasyon (4 Madde Kapsamında 8 Puan) olmak üzere 11 temel kriter grubu altında toplam 109 madde bulunmaktadır.

Turizm hijyen kurulu tarafından yapılan denetimler sonucunda ilgili kriter başlıkları kapsamında yer alan maddeleri yerine getirerek en az 150 puana ulaşan işletmeler Turuncu Çember görselindeki Turuncu Çember Sertifikası’nı almaya hak kazanmaktadır. 14.09.2020 tarihi itibariyle, İzmir ilinde faaliyette bulunan 202’si yiyecek içecek 108’i konaklama işletmesi olmak üzere toplam 310 turizm işletmesi Turuncu Çember Sertifikası’na sahiptir. Bu rakam her geçen gün, İzmir ilindeki turizm işletmelerinin hijyen ve temizlik kurallarına uyum sağlamak amacıyla sertifika programına başvurmalarına bağlı olarak artış göstermeye devam etmektedir.