Turist Gönderen Bölge
Kavram Ekonomi Üretim Yönetimi ve Pazarlama
Turistlerin seyahat öncesi motivasyonları burada oluşmakta, seyahat kararları burada alınmakta ve seyahat planları burada hazırlanmaktadır. Uluslararası turist gönderen bölge 1950’lerden bu yana dönemsel olarak mekânsal genişleme veya daralma, turist sayısında artış veya azalma ile ulaşım sistemleri ve araçlarında büyük değişimler yaşandı. Nitekim 1950’den 1980’lerin başına kadar uluslararası turist sayısı 30 milyondan 300 milyona ulaşarak, turizm hareketi kitlesel boyuta dönüştü. 2018 yılı itibari ile de dünyada 1,4 milyar kişi olarak gerçekleşti. Uluslararası turizm ulaştırmasında akış yönünü anlayabilmek için onun üç temel bileşenini bilmek gerekmektedir. Bunlar; turist gönderen bölgeler, turist kabul eden bölgeler ve turizm ulaştırmasıdır. Uluslararası turizm hareketinde turist gönderen ve alan bölgeler arasındaki turist akışının yönünü belirleyen çok sayıda faktör bulunmaktadır. Bunlar; iklim; ülkeler arası mesafe; doğal, kültürel ya da insan tarafından yaratılmış çekicilikler; ulaşım bağlantıları ve teknolojik yenilikler; göreceli maliyetler; kültürel bağlar ve siyasal faktörlerdir. Tüm bu faktörler turist gönderen bölgedeki turist davranışını etkilemektedir.
Turist gönderen bölge; komşu ülkeler, bölgeler, kıta-içi, kıta-dışı olmak üzere dört ölçekte analiz edilmektedir. Dünyada 1950’lerden bu yana turist gönderen ülkeler niteliksel ve niceliksel olarak büyük değişimlere uğradığından turist akış yönü değişti. Turist akışı; turist gönderen bölgeler ile turist kabul eden bölgeler arasında gerçekleşen geliş-gidiş anlamına gelmektedir. Genellikle gelişmiş ülkeler turist göndermekte, az gelişmiş ve gelişmemiş ülkeler ise turist kabul etmektedir.
Dünyada turist gönderen bölgeler 1900’lü yılların başından 1980’lere kadar dört aksta yoğunlaştı. Bunlar; (1) Gelişmiş ülkelerden gelişmekte olan ülkelere, (2) Amerika’dan Avrupa’ya, (3) Kuzey ve Batı Avrupa’dan Akdeniz Havzası’na, (4) Sanayi bölgelerinden kıyı bölgesine doğru gerçekleştirildi. Bu akışlar 1980 sonrasında da devam etti Uzakdoğu, gelişmiş ülkelerin turistlerini kendine çektiği gibi; başta Japonya, Çin ve Kore’den çok sayıda turist dünyanın her yerine dağıldı. Uluslararası verilere göre turistlerin yüzde 80’i kendi bölgelerinde yer değiştirmektedir. Bu oran, turist akışının kısa mesafelerde daha yoğun olduğunu ve çoğunlukla da rotaların kısa olduğunu ortaya koymaktadır. Sözgelimi Avrupa’ya kıta dışından gelenlerin oranı yalnızca yüzde 13’tür ve Amerikalılar (yüzde 6) ile Asyalılar (yüzde 4) ağırlık taşımaktadır. İngilizlerin yüzde 10’u kıta dışına çıkmakta, Fransızların yüzde 20’si Amerika kıtası ve Kuzey Afrika’ya gitmektedir. Avrupa’da turistin büyük oranda Avrupalı olması nedeniyle; yakınlık, kolay ulaşım, ucuz uçak seferleri, AB ülkeleri arasında vizesiz dolaşımlar ile turistik çekiciliklerin (iklim, doğal zenginlikler ve kültür, konaklama vb.) kıtanın doğu-batı, kuzey-güney arasındaki farklılıkları yatmaktadır. Avrupa’ya kıta dışından gelen turistler ise Amerika ve Uzakdoğu ağırlıklıdır.
2018 yılı itibariyle Çin 277,3 milyon ile en fazla turist gönderen bölge konumundadır. Çin’i 144,2 milyon ile Amerika Birleşik Devletleri onu da sırasıyla Almanya, Birleşik Krallık, Fransa, Avustralya, Rusya, Kanada, Güney Kore ve İtalya takip etmektedir. Bu ülkelerin gelişmiş ülke kategorisinde olması ve halkın ekonomik gelir seviyesinin yüksek olması önemli etkenler olarak görülmektedir.
Referanslar
Baykal, F. (2015). Uluslararası Turizm Ulaştırmasının Akış Yönü ve Dağılış Dokusu. Ege Coğrafya Dergisi, 24(2): 57-68; Baykal, F. (2013). Uluslararası Turizm Ulaştırması ve Turist Akışı. Turizm Coğrafyası, Ünite 4, 100-125, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını: 1478; http://cf.cdn.unwto.org/sites/all/files/pdf/unwto_key_figures_barom_may2019_en.pdf, (Erişim tarihi: 26. 07. 2019).
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Emekli, G., İbrahimov, A., Soykan, F. (2006). Turizmde Küreselleşmeye Coğrafi Yaklaşımlar ve Türkiye, Ege Coğrafya Dergisi, 15: 1-6.