Transit Ulaştırma

Kavram

İnsanların, daimi ikametlerine geri dönmek üzere turizm amaçlı yaptıkları seyahatler esnasında, sadece geçtikleri ve/veya ulaştırma tipi/aracı değişimi yaptıkları yerler söz konusudur. Transit ulaştırma, seyahat sürecinin bu kısmını ifade eden bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Ulaştırma, canlı ve cansız varlıkların (mal/haber) veya nesnelerin, bir yerden başka bir yere taşınmasını ifade ederken; transit, taşıma aracı değiştirilerek veya değiştirilmeyerek, nesnelerin başlangıç ve bitiş noktaları arasında taşınma sürecinde beklenilmeyen, dinlenilmeyen, gümrüksüz bir şekilde geçilip gidilen durumlar için kullanılmaktadır. Ulaştırma ve transit kavramlarından hareketle transit ulaştırma; ulaştırma sürecinin başlangıç ve bitiş noktaları dışında kalan yerler ve ulaştırma araçlarının değiştirilmesi açısından irdelenmeli ve her iki açıdan açıklanmalıdır.

Transit ulaştırma, transit geçilen yerler açısından bir devletin sınırları içinde bir bölgeden başka bir bölgeye yapıldığında sorun oluşturmazken, devletlerarasında yapılan yolcu ve mal taşımacılığı faaliyetlerinde transit geçilen ülkeler de söz konusu olduğu için birçok devletin altına imza attığı antlaşmalar, sözleşmeler üzerinden yürümektedir. Devletlerarası hukuk açısından transit ulaştırma; ülke sınırlarının sadece geçiş için kullanıldığı yolcu taşımacılığı ve yükleme, boşaltma, depolama, numune alma gibi işlemlerin yapılmadığı mal taşımacılık faaliyetlerini ifade etmektedir. Bir yerden başka bir yere yapılan taşımacılık faaliyetleri esnasında ulaştırma tipi (karayolu, havayolu, demiryolu, denizyolu veya boru hattı taşımacılığı) ve buna bağlı olarak taşıma aracı değişimi söz konusu olabilir. Örneğin; demiryolunda tren ile başlayan bir taşımacılık faaliyeti denizyolu kullanılarak gemi ve sonrasında karayolunda tırlar ile işleyebilir. Ulaştırma tipi ve aracı değişimi çoğu zaman transit geçilen bölgeler ve/veya ülkelerde yapılmaktadır.

Küreselleşme süreciyle beraber transit ulaştırma ağları ülke ve bölge ekonomileri açısından büyük önem taşımaktadır. Transit ulaştırma ve sistemlerinin bir ülkenin veya bölgenin ekonomik, sosyal gelişimine olan katkısının yanında; kentlerde toplu taşıma sistemleri noktasında da büyük bir önemi bulunmaktadır. Günümüzde kentler sürekli büyümekte ve kent nüfusu artmaktadır. Kentlerde ulaştırma tipi ve aracı değişiminin çok sık yapıldığı toplu taşıma sistemleri kullanılmaktadır. Kent halkı, bir yerden başka bir yere giderken birden fazla toplu taşıma aracı değiştirmekte ve dolayısıyla transit ulaştırma yapmaktadır. İstanbul’da karayolu ile metrobüste başlayan yolculuk, denizyolu ile feribotla devam edebilir, sonrasında tramvay ile varış noktası olan işyerinde veya okulda tamamlanabilir. Birkaç ulaştırma tipi ve aracı ile transit ulaştırma yapılan kentlerde hızlı ve entegre toplu taşıma sistemleri, yaşanılabilir bir kent olabilmenin olmazsa olmazı olmakta ve şehir turizmi açısından da büyük bir önem arz etmektedir.

Referanslar

Kaewunruen, S., Sussman, J. M. ve Matsumoto, A. (2016). Grand Challenges in Transportation and Transit Systems, Frontiers, Built Environment, 2(4): 1-5; Sarılgan, A. E. (2012). Havayolu Ulaştırması. İçinde; M. Cavcar (Editör), Turizm Ulaştırması. (ss. 116-119), Eskişehir: Açıköğretim Fakültesi Yayınları; Türk Dil Kurumu Sözlüğü, www.sozluk.gov.tr, (Erişim tarihi: 04.08.2019).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Transit ve Ulaştırma İşbirliği Anlaşması, https://www2.tbmm.gov.tr/d27/2/2-1195.pdf, (Erişim tarihi: 04.08.2019).