Ticari Yük

Havayolu İşletmeciliği Ulaştırma İşletmeciliği Havayolu Yolcu Taşımacılğı

Günümüzde havayolu işletmelerinin en temel faaliyet alanı ticari uçuş yapmaktır. Ücret karşılığında yolcu, yük ve posta taşınan uçuşlara ticari uçuş denilmektedir. Taşınan yolcu, bagaj, kargo, posta ve yedek parçanın (EIC-Equipment in Compartment) toplamına toplam trafik yükü adı verilmektedir. Ticari yük ise, havayolu işletmelerinin sivil hava araçları ile ücret karşılığı taşınan mal ve eşyaya verilen kavramdır. Bu yüklerden bir tanesi yolcu bagajlarıdır. Yolcu bagajları yolcu biletine ve uçağa biniş kartına kaydedilir. Yolcu bagajları havayolu işletmesinin sorumluluğunda olup uçakta hold/compartment denilen lowerdeck’te taşınmaktadır. Bagajlar, kayıtlı bagaj, transit bagaj ve transfer bagaj olmak üzere üçe ayrılır. Dahili bagaj, iç hat veya dış hatlarda seyahat edecek yolcunun kalkış havalimanında kayıt altına alınmış ve etiketlenmiş bagajlardır. Gümrüklü/gümrüksüz olarak iç hat veya dış hat seferiyle gelerek aynı sefer numarası ile iç hat veya dış hat seferinde taşınan bagajlara transit bagaj farklı sefer numarası ile iç hat veya dış hat seferinde taşınan bagajlara da transfer bagaj denir. Bagaj, havayolu işletmesi sorumluluğunda, uçakta taşınan yolcu ve mürettebatın kişisel eşyalarıdır. 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu'nun 109’uncu maddesine göre havayolu işletmesinin sorumluluğuna bagaj kuponu ile devredilerek tescil ettirilmiş eşyadır. Bir diğer ticari yük olan kargo, hava aracında, bagaj, posta ve ikram malzemesi dışında taşınan yük, transit mal, kurye, posta malzemeleri, diplomatik posta, fabrika ürünleri, yolcusuz bagajlar ve cenazeler gibi eşyalardır. Ticari yükler, uçak ve uçuş performansına önemli etki etmektedir. Havayollarının uçak seçimini değerlendirmek için kullandığı yöntem, yük ve menzil performansının değerlendirilmesini içermektedir. Havayollarının karşılaştırmak için kullandığı en yaygın yöntemlerden biri, yük-menzil diyagramı üzerinden grafiksel olarak gösterilebilen yük taşıma aralığı performansını değerlendirerek, bir uçağın operasyonel ekonomik değerlerini karşılaştırmaktır.

Uçaklar veya hava araçları aerodinamik yapıları gereği her türlü ticari yükü taşıyamazlar. Ticari yükün taşınabilmesi amacıyla yük ağırlığı başta olmak üzere boyutları da önemli bir unsur olmaktadır. Aynı şekilde ticari yüklerin özellikleri gereği farklı ülkeler veya farklı havayolu taşıyıcıları kısıtlamalar getirebilir. Ticari yüklerin uçağa yüklenme işlemi belirlenmiş denge limitleri içerisinde yapılmaktadır. Yüklemede öncelikli yükler ve yüklemede herhangi bir olay veya kaza yaşanmaması için azami dikkat gerekmektedir. Yükleme olayları, uçak ağırlığı ve dengesi, yük tipi ve bir uçağın içindeki yükün kısıtlanması ile ilgili emniyet kazalarıdır.

Yararlanılan Kaynaklar

ATSB The Australian Transport Safety Bureau(2010) Aircraft loading occurrences ATSB Transport Safety Report from July 2003 to June 2010; Devlet Hava Meydanları İşletmesi (2011). Havacılık Terimleri Sözlüğü. Ankara: Pulsat Basımevi; Shannon Ackert (2013). Aircraft Payload-Range Analysis for Financiers, Aircraft Monitor, Version 1.0; Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü SHGM (2015) Yer Hizmeti Türlerinden Yük Kontrolü ve Haberleşme. Ankara: Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Yayınları.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) (2013). Ticari Hava Taşıma İşletmeleri Yönetmeliği (SHY-6A). Ankara: Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Yayını.