Günümüzde Marmara Bölgesi’nin en önemli sanayi kenti olan ve tarihi antik çağlara kadar uzanarak Bizans İmparatorluğu’nun başkentliğini yapmış Kocaeli’nde bulunmaktadır. Türkiye’nin en büyük endüstriyel dönüşüm projesi kapsamında kurulan Seka Kâğıt Müzesi zengin bir kültür mirasını sergilemektedir.

Müze, Türkiye Cumhuriyeti Devletinin ulusal kâğıt sanayisinin en büyük kuruluşu olan SEKA Fabrikası, müessese müdürü Mahmet Ali Kağıtçı’nın üstün çalışmaları ve İktisat Vekili Celal Bayar’ın katılımıyla 06. 11. 1936 yılında İzmit’te açıldı. İnsanlık tarihinin en önemli keşiflerinden biri olan kâğıt üretiminin yapıldığı bu kurum hem ülke sanayi alanında hem de bilim ve kültür alanında önemli bir göreve hizmet etmiş aynı zamanda kurulmuş olduğu kentin sosyal yaşamında çok etkili bir rol oynamıştır. Genç Türkiye Cumhuriyeti'nin kendi sanayisini kurmak için başlattığı hamleler içinde üçüncü sırayı alan kâğıt sanayi 1980’den sonra yeterli teknolojik yatırımların yapılmaması sebebi ile özel sektör üretimleri karşısında zamana yenik düşmeye başlamıştır. 08. 11. 2004 tarihinde arazisi Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’ne devir oldu, 2005 yılında ise SEKA fabrikası kapatıldı. SEKA fabrikasının arazisi Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından SEKA Kağıt fabrikasının taşıdığı misyona uygun biçimde aynı adla kurulan SEKA Kültür Park projesi kapsamında, endüstriyel kültürel miras olarak koruma altına alınan Birinci Kağıt fabrikası onarılarak yeniden düzenlendi ve SEKA Kağıt Müzesi kuruldu. Bünyesinde bilim merkezi de barındıran SEKA Kâğıt Müzesi, kuruluş yıllarından beri üzerinde taşıdığı kültür aracı üretme görevini, günümüzde endüstriyel değişim projesi kapsamında müzeye dönüştürülerek kültür hayatına sağladığı katkı ile devam ettirmektedir.

2016 yılında açılışı yapılan SEKA Kağıt Müzesi’nde ziyaretçiler, Cumhuriyet tarihinin en önemli sanayi yerleşkelerinden biri olan SEKA Kağıt Fabrikası’nın ulaştığı teknolojiye tanık olmakta, kağıt üretiminin serüvenini öğrenmekte, geleneksel yöntemler ile kağıt yapmayı deneyimlemekte ve zengin arşivinden faydalanarak geçmişin tarihsel ve kültürel mirasına tanık olmaktadırlar. On dokuz salondan oluşan SEKA Kağıt Müzesi giriş alanında, tanıtım videosu, fabrika çalışanlarının hikayeleri ve SEKA Fabrikası arşivi koleksiyon sergisi bulunmaktadır. Fabrika içi mekanik parçaların aslına uygun olarak sergilendikleri diğer bölümler, şlayfer salonu (tomrukların fabrikaya getirilmesi ve makinelerce lif haline getirilerek kâğıt hamuruna dönüşümü), güç santrali (tribün dairesinde üretilen enerjinin fabrikanın çeşitli birimlerine dağıtılması), dekantasyon kuleleri (mekanik su arıtma ile elekten gelen suyun içindeki liflerin tekrar kullanılmasını sağlayan kuleler), teksif dairesi ( kâğıt hamurunun temizlendiği bölüm), hamur hazırlama salonu (el yapımı kâğıt atölyeleri), hamur deposu, hamur temizleme bölümü, kâğıt makinası bölümü bulunmaktadır. Ayrıca müze içerisinde SEKA Kağıt Fabrikası’nın kurucu müdürü Mehmed Ali Kağıtçı’nın hayatı ve mücadelesinin belgeleri sergilenmektedir. Müzenin bodrum katında SEKA’da sosyal yaşama ilişkin belgeler, öyküler, fotoğraf arşivleri gibi dönemin kayıtları izlenmektedir. Seka matbaa şefliği salonunda ise baskı işleminin yapıldığı makineler ve matbaada üretilen baskı örnekleri bulunmaktadır.

Türkiye’nin en büyük endüstriyel dönüşüm projesi ve müzesi olan SEKA Kağıt Müzesi’nde ziyaretçiler, geçmişten geleceğe kağıdın serüvenini izleyerek insanlık tarihinde medeniyetin yolculuğuna tanıklık edilebilmekte, eğitim atölyelerine katılarak yeni deneyimler öğrenebilmekte, müze içerisinde bulunan kütüphane ve kafeteryada vakit geçirebilmektedirler. Çağdaş müzecilik anlayışı ile kentsel bir belleğin kaydını tutan SEKA Kağıt Müzesi içinde barındırdığı çok katmanlı unsurlar ile örnek bir müze konumundadır.