-
2019
Sara Pardo, kardeşlerin en küçüğü olarak İzmir’in Mithatpaşa Caddesi’nde dünyaya geldi (1940). Evlerine epey uzak olmasına rağmen okumaya çok önem veren annesi iyi bir eğitim almaları için çocuklarını Hâkimiyet-i Milliye İlkokulu’na yazdırdı. Sara Pardo ve ablası İzmir Amerikan Koleji’ni bitirirken, erkek kardeşleri İzmir ve İstanbul Saint Joseph Lisesi’nden mezun oldu. Sara Pardo 16 yaşında henüz liseye başladığı sırada eşiyle tanıştı. İzmir’in 500 yıllık Sefarad Yahudilerinden Jaki Pardo o sırada bir sigorta şirketinde çalışmaktaydı. İki sene birbirlerini yakından tanımakla geçtikten sonra nişanlandılar. Sara Hanım okulunu bitirince nihayet Jaki Pardo ile hayatını birleştirdi. Albert ve Sonia isimli iki çocukları oldu. Sara Pardo’yu can dostları Röne ve Moreno Margunato, turist rehberliği kursları hakkında bilgilendirdi ve kendisinin de onlara katılması yönünde teşvik ettiler. İlk başta Sara Pardo bu duruma sıcak bakmadı, ancak arkadaşının ısrarları sonucu kursa kaydoldu. Kursta, Halikarnas Balıkçısı Cevat Şakir Kabaağaçlı ve Efes Müzesi Müdürü Arkeolog Musa Baran’dan dersler aldı. Ancak hiç istememesine rağmen ertesi hafta kendisini turist rehberi olarak çalışırken buldu. Eşiyle birlikte işlettikleri seyahat acentasında evde konuşulduğu için bildiği İspanyolca ve okulda öğrendiği İngilizce dilinde mesleğini icra etti. Meslekte geçen 40 sene içinde özel misafirlere de rehberlik yaptı. 1992 yılında Türkiye’yi ziyaret eden Arjantin Cumhurbaşkanı Carlos Menem ve Tayland prensesi ve mahiyeti bunlardan sadece birkaçıdır. İzmir’in ilk profesyonel turist rehberleri arasında yer alan Sara Pardo taş evleri, butik otelleri, geleneksel ürünler satan dükkânları, tarihi dokusu ve doğasıyla Ege’nin en gözde köylerinden olan Şirince’nin tur programlarına dâhil etmesine önayak oldu. 40 sene gece gündüz demeden profesyonel turist rehberi olarak çalışan Sara Hanım 2000 yılında turizm sektöründe çalışmayı bıraktı. Emeklilikten sonra yapacağı yeni işleri kafasında çoktan tasarlamış olan Sara Pardo’nun ilk işlerinden biri Sevgili İzmir Beni Tanı: Dünden Yarına İzmir Yahudileri adlı kitabını yazmak oldu. Kavimsel köklerden, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan İzmir’in Musevi tarihine, kültürüne, Karataş’a, Asansör’e, havralara, müziğine, atasözlerine, tiyatrosuna, kumaşına, el işlemelerine, kutsal gümüş objelerine kadar geniş bir yelpazede bilgi sunan çalışma, inanç turizmi rehberliği için ayrı bir önem taşımaktadır. İzmir tarihini detaylı okumalarla inceledi ve bu sefer yabancı turistlerin değil yerel halkın yaşadığı kenti öğrenmesi için Eski İzmir, Kemeraltı turları düzenledi. Musevi cemaatinin bir üyesi olarak kendinde var olan bilgileri Musevi tarihi, kültürü ve mirası üzerine yaptığı araştırmalarla zenginleştirdikten sonra diğer turist rehberleriyle paylaşmaya başladı. Aydın Turist Rehberleri Odası (ATRO) tarafından 2015 yılında düzenlenen Karataş Hastanesi, Asansör, Havra Sokağı ve Sinagogları kapsayan İzmir Yahudi kültürel mirasına yönelik eğitim gezisinin rehberliğini yaptı. İzmir Rehberler Odası’nın (İZRO) 2017 yılının içinde düzenlediği ‘Çok Kültürlü İzmir’ seminerleri kapsamında Kemeraltı Çarşısı’ndaki La Sinyora Sinagogu’nda profesyonel turist rehberlerine İzmir’deki Yahudi kültürü ve gelenekleri konusunda bir sunum yaptı. Günümüzde hala okullarda gönüllü olarak İzmir’i tarihi ve kültürüyle tanıtan interaktif projeleri yürütmektedir. Çocuklar için hazırladığı Efes: Arının Gizemi ve Öykülerin İzinde Smyrna’dan İzmir’e ve Evvel Zaman İçinde Bergama adlı çizgi romanlarıyla kentin geleceğine katkı yapmaya devam etmektedir.
Başlıca eserleri: Pardo, S. (2007). Sevgili İzmir Beni Tanı: Dünden Bugüne İzmir Yahudileri. İzmir: Etki Yayınları; Pardo, S. (2013). Efes: Arının Gizemi. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları; Pardo, S. (2014). Öykülerin İzinde Smyrna’dan İzmir’e. İzmir: Tudem Yayınevi; Pardo, S. (2016). Evvel Zaman İçinde Bergama. Bergama: Bergama Belediyesi Yayınları.
Referanslar
Aksoy, Y. (2007). Hizmet Aşığı Sara Pardo, http://www.hurriyet.com.tr/ege/hizmet-asigi-sara-pardo-7875522, (Erişim tarihi: 21. 03. 2019); Askeri, Ç. (2010). Sara Pardo, https://www.izmirdergisi.com/tr/dergi-arsivi/32-8inci-sayi/296-sara-pardo, (Erişim tarihi: 18. 04. 2019); Pardo, S. (2019). Sara Pardo ile 23. 01. 2019 tarihinde yapılan görüşme. (Görüşen: A. Arslan). 23. 01. 2019; Yayman, D. Ö. (2010). Sara – Jaki Pardo/Kuşadası ve Şirince Turizminde Milât, http://www.kentyasam.com/sara-jaki-pardo-kusadasi-ve-sirince-turizminde-milat-ksdty-54.html, (Erişim tarihi: 18. 04. 2019).