Oyunlaştırma

Kavram Yönetim ve Organizasyon

Oyun ve oyun kültürü insanlık tarihi kadar eskidir fakat oyunlaştırma (gamification) yakın zamanda ortaya çıkmış bir kavramdır. Dijital oyun teknolojilerinin yeni ortaya çıkmış olması, dijital oyun pazarının son zamanlarda büyümeye başlaması ve insanların dijital oyunlara karşı olan ilgisinin artması bunun başlıca nedeni olarak söylenebilmektedir. 2010 yılına kadar fazla dikkat çekmeyen oyunlaştırma ifadesi aslında ilk olarak 2008 yılında kullanıldı. Günümüzde oyunlaştırma en yaygın olarak kullanılan terim olmasına rağmen aslında oyunlaştırma kavramına paralel birçok ifade bulunmaktadır.

Bireylerin dışsal motivasyonlarını içselleştirmeyi hedefleyen, geribildirimler ve ödüller sunan bir platform olan oyunlaştırma; oyun öğelerinin ve dijital oyun tasarım konseptlerinin, iş ve sosyal etkinin zor olduğu oyun dışı alanlarda uygulanmasıdır.

Oyunlaştırma kavramı, oyun tasarım öğelerinin oyun dışı bağlamlarda kullanılması olarak açıklanmaktadır. Dört bileşeni bulunmaktadır: oyun, oyunun belli bölümlerini oluşturan öğeler, tasarım ve oyunun eğlence amacı dışında sahip olduğu bağlamlardır.

Oyun mekanikleri ve oyun dinamikleri oyunlaştırmanın en temel unsurlarındandır. Oyun mekanikleri; bir etkinliği oyun yapan aktiviteler, davranışlar ve kontrol mekanizmalarıdır. Oyun dinamikleri ise; oyun mekaniklerinin yarattığı zorlayıcı motivasyon ve istek duygularıdır. Oyun mekanikleri puanlar, seviyeler, zorluklar, sanal eşyalar ve boşluklar, liderlik sıralaması tahtaları, yetenekler ve bağış verme gibi kavramlardan oluşmaktadır. Oyun dinamikleri ise; ödüller, durum, başarım, kendini ifade etme, rekabet ve fedakârlık gibi kavramlardan oluşmaktadır.

Turizm endüstrisinde oyunlaştırma uygulamaları iki gruba ayrılmaktadır: Sosyal oyunlar, marka bilinirliği için kullanılan, potansiyel müşterilerin ilgisini çekmek ve şirket kimliği oluşturmak için Facebook gibi sosyal medyalarda oluşturulan oyunlardır. Mekan temelli mobil oyunlar, genellikle turistlerin gittikleri yerle ilgili bilgilendirici ve eğlendirici oyunlardır.

Turizm oyunlarının motivasyonları şunlardır; merak, destinasyonu keşfetme, sosyalleşme, eğlenme ve farklı deneyimler yaşama, rekabet etme ve başarma. Turizm oyununun temel motivasyon kaynağının merak olduğu görülmektedir. Yeni görülen her şeyde olduğu gibi oyunlar da insanlarda ilk önce merak uyandırmaktadır. Merak unsurundan sonra yeni gördüğü destinasyonu keşfetmek isteyen insanlar için üçüncü unsur ise, sosyalleşmedir. Daha sonra eğlenmek ve değişik deneyimler yaşamak isteyen insanları oyunlara yönlendiren en son motivasyon ise rekabet etmek ve başarılı olmaktır.

Oyun oynamak için gerekli motivasyonların belirlenmesi işletmelerin oyunları hangi talepler doğrultusunda geliştireceği açısından çok önemlidir. Bir turizm oyunu tasarlanırken, adı geçen motivasyon kaynakları üzerinde düşünülmeli ve hem akıllı hem de mobil cihazlardaki son teknolojiler kullanılmalıdır. Oyun tasarımcıları tarafından turist oyunlarındaki motivasyonlar tamamen anlaşıldığında oyunlar dikkat çekici ve istek uyandırıcı hâle gelebilmektedir.

Referanslar

Bozkurt, A. ve Kumtepe, E. G. (2014). Oyunlaştırma, Oyun Felsefesi ve Eğitim: Gamification, Akademik Bilişim, 14: 147-156; Deterding, S., Dixon, D., Khaled, R. ve Nacke, L. (2011). From Game Design Elements to Gamefulness: Defining Gamification. İçinde; MindTrek ‘11: Proceedings of the 15th international Academic MindTrek Conference: Envisioning Future Media Environments (ss. 9-15). New York: Association for Computing Machinery; Gökkaya, Z. (2014). Yetişkin Eğitiminde Yeni Bir Yaklaşım: Oyunlaştırma, Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 11: 71-84; Kapp, K. M. (2012). The Gamification of Learning and Instruction: Game-Based Methods and Strategies for Training and Education. San Francisco: Pfeiffer; Xu, F., Tian, F., Buhalis, D., Weber, J., ve Zhang, H. (2015). Tourists as Mobile Gamers: Gamification for Tourism Marketing, Journal of Travel & Tourism Marketing, 33: 1124-1142.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Sezgin, M., Korkmaz Orhan, B., Ünüvar, O. ve Kaya, M.(2018). Evaluation of Gamification Practices in the Scope of Tourism Sector. Proceedings of the IRES International Conference, Havana, Cuba, 22-23 Mayıs 2018, http://www.worldresearchlibrary.org/up_proc/pdf/1614-15346605391-6.pdf, (Erişim tarihi: 10.08.2020).