-
2023
"Küratör" kelimesi, Latince kökenli "curare" kelimesinden türetilmiş olup, "dikkat çekmek" anlamına gelmektedir. Geleneksel olarak bir müze, galeri, kütüphane veya kültürel miras içeren diğer kurumların yönetimi ve koruyuculuğunu üstlenen kişi olarak da tanımlanmaktadır. Küratör, sorumlu olduğu koleksiyonları yorumlama ve bu koleksiyonlara yeni eserler ekleyerek genişletme görevini üstlenen bir içerik uzmanıdır. Müzecilik kavramıyla geleneksel olarak ilişkilendirilen küratörlük, zaman içinde bağımsız bir meslek haline gelmiş ve geleneksel sergileme tekniklerinden ayrılarak geçici ancak kendi dilini oluşturan sergiler düzenleyen özgün bir kimlik kazanmıştır.
Sarah Cook, küratörleri kültürel etiklerin bekçileri olarak tanımlayarak, birçok küratörün faaliyetlerini kültürel aktivizm olarak gördüğünü ifade etmektedir. Cook'a göre, küratörler sanatçılar gibi hareket ederler ve tarih, kültür, gündem, estetik ve kültür konularında keşifler yapan öncü kaşifler olarak nitelendirilirler. Küratörlerin rolü, “sanat tarihi, kültür, güncel olaylar, reklamcılık, finansman, iletişim, halkla ilişkiler, yönetim” gibi bir dizi konuda bilgi sahibi olmaları gereken bir ara yüz olarak vurgulanmaktadır. Ahu Antmen'e göre, küratörlük kelimesi Fransızca "sergi komiseri" nden türetilmiştir. Antmen, küratörleri, yaşadıkları döneme ait soruları sorgulayan, sanat aracılığıyla yaşamın ve yaşam aracılığıyla sanatın ardındaki verileri ortaya çıkarmaya çalışan kişiler olarak tanımlar. Vasıf Kortun, küratörün çok yönlü bir figür olduğunu belirterek, “finansör, ekonomist, psikolog, teorisyen, uzlaşmacı, sanatçının baş düşmanı, avukat dost, sırdaş, üçüncü göz, kamuya karşı sorumlu, yazar, hamal” gibi birçok rolü bünyesinde barındırdığını ifade etmektedir. Kortun'un perspektifine göre, küratörlerin çok sayıda uzmanlık alanında bilgi sahibi olmaları gerekmektedir.
Küratörlerin görevleri şunları içermektedir:
- Koleksiyon Yönetimi: Müze veya galeride bulunan sanat eserleri, antikalar veya diğer kültürel objelerin bakımını yapma, envanterini oluşturma ve koleksiyonun genel sağlığını koruma.
- Sergi Planlama: Yeni sergilerin planlanması, mevcut koleksiyonlardan eserlerin seçilmesi, sergi tasarımlarının oluşturulması ve sergilerin ziyaretçilere açılması.
- Araştırma ve Belgelendirme: Sanat eserleri veya kültürel objeler hakkında araştırma yapma, belgeleme ve bu bilgileri müze kayıtlarına ekleyerek gelecek nesillere aktarma.
- Eğitim ve Programlar: Koleksiyonla ilgili eğitim programları, atölyeler ve etkinlikler düzenleme. Ziyaretçilere eserler hakkında bilgi verme ve anlamalarına yardımcı olma.
- İletişim: Sanat dünyasındaki diğer profesyonellerle, sanatçılarla ve potansiyel bağışçılarla iletişim kurma.
Referanslar
Acar, Barış, (2006). Küratörün Ölümü. İstanhbul: Evrensel Kültür, ss. 58-60; Antmen, A. (2001). Küratörün Ne Olduğunu Neden Tartışıyoruz? Sanat Dünyamız , 81; Graham, B., ve Cook, S. (2010). Rethinking Curating. Londra: The MIT Press; Özderin, S. (2014). Çağdaş Sanatta Küresel Bir Faktör “Küratör”, Ulakbilge, 2 (3): 32-48. 45