İstanbul Yaya Durağı - Parklet Projesi, İstanbul'un kamusal alanlarında yaya ve bisikletli ulaşımını teşvik ederek daha yaşanabilir bir kent oluşturmayı hedefleyen yenilikçi bir girişimdir. Proje, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) ve WRI Türkiye Sürdürülebilir Şehirler işbirliğiyle, Vital Strategies ve Bloomberg Philanthropies desteğiyle yürütülmüştür. Bu girişim, COVID-19 Pandemisiyle birlikte artan yaya ve bisikletli ulaşım ihtiyacına cevap vermek amacıyla 2020 yılında başlatılmıştır.

Projenin koordinatörleri arasında WRI Türkiye'den Merve Akı Yaman ve İBB Ulaşım Dairesi'nden Dr. Hale Erez Külekçi bulunmaktadır. Raporun hazırlanmasında ve baskıya hazırlanmasında WRI Türkiye'den Çiğdem Çörek Öztaş, Yunus Emre Yılmaz ve Murat Ölmez; Trak Design'dan Bihter Çelik ve Fatma Küçük; İBB Ulaşım Dairesi'nden Utku Cihan, Emel Günay, Banu Atasoy, Büşra Merve Duman ve Ahmet Turan Sepetçi görev almıştır.

Projenin ilk uygulama alanı olarak Şişli ilçesindeki Halaskargazi Caddesi seçilmiştir. Bu bölge, yaya yoğunluğu ve trafik çarpışma verileri gibi parametreler dikkate alınarak belirlenmiştir. Halaskargazi Caddesi'nde gerçekleştirilen pilot uygulama, kapsamlı saha çalışmaları ve detaylı analizlerle desteklenmiştir. Bu analizler sonucunda, caddenin belirli bir kesitinde taşıt hızları elli km/s'den kırk km/s'ye düşürülmüştür.

Yaya durağı (parklet) uygulamaları, araç park alanlarının yeniden düzenlenerek yaya ve bisikletliler için kamusal alanlara dönüştürülmesini içermektedir. Bu uygulamalar, kısa süreli bekleme ve dinlenme alanları ile uzun süreli sosyalleşme ve yeme-içme mekanları sunmaktadır. Yaya durakları, yaya trafiğini artırarak çevredeki ticari aktiviteleri canlandırmakta ve mekân kalitesini yükseltmektedir. Ayrıca, trafik hızlarını düşürerek yol güvenliğini artırmakta ve sürdürülebilir ulaşım çözümleri sunmaktadır.

İstanbul Yaya Durağı - Parklet Projesi, sürdürülebilir kentleşme ve turizm sektörünün desteklenmesine yönelik önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir. Proje, İBB'nin "Yürünebilir İstanbul" vizyonu doğrultusunda, kentsel ulaşımın insan odaklı bir yaklaşımla planlanmasını hedeflemektedir. Bu doğrultuda, bisikletli ve yaya ulaşımının toplu taşıma ile entegre edilmesi ve kısa mesafeli yolculuklarda tercih edilen ulaşım türü haline gelmesi için çalışmalar yapılmaktadır.

Proje, İstanbul'da uygulanabilir parklet tasarım alternatifleri sunmakta ve bu tasarımların yaygınlaştırılması amacıyla rehber niteliğinde bir kılavuz hazırlamıştır. Kılavuzda, yaya duraklarının güvenlik, hız sınırı, kavşaklara yakınlık, sokak eğimi, yaya aktivitesi, bitkilendirme ve toplu taşıma gibi unsurlar dikkate alınarak nasıl uygulanması gerektiği açıklanmaktadır. Ayrıca, başarılı uygulama örnekleri üzerinden yaya duraklarının kente ve kentlilere sağlayacağı faydalar ele alınmıştır.

Projenin uygulanması sürecinde, çeşitli sivil toplum kuruluşları, akademisyenler ve konsolosluklar/birlikler ile toplam sekiz odak grup görüşmesi gerçekleştirilmiştir. Bu görüşmeler, pilot uygulama ve diğer parklet tasarımlarına yönelik en temel bilgileri sağlamıştır. Halaskargazi Caddesi'nde gerçekleştirilen pilot uygulama, yaya durağının İstanbul genelinde yaygınlaştırılması ve kent kültürüne kazandırılması hedefi doğrultusunda önemli bir örnek teşkil etmektedir.

Sonuç olarak, İstanbul Yaya Durağı - Parklet Projesi, sürdürülebilir kentleşme ve turizm sektörünün desteklenmesine katkıda bulunan yenilikçi bir girişimdir. Yaya durakları, yaya ve bisikletliler için güvenli ve konforlu kamusal alanlar sunarak İstanbul'un yaşam kalitesini artırmayı amaçlamaktadır. Projenin başarısı, İstanbul'un farklı bölgelerinde benzer uygulamaların hayata geçirilmesi için önemli bir referans niteliği taşımaktadır.