International Organization for Standardization (ISO) / Uluslararası Standartlar Örgütü
Yurtdışı Kurum-Kuruluş
(Cenevre, İsviçre, 1947 - )
-
2020
ISO, 164 ülkenin üye olduğu bağımsız bir sivil toplum örgütüdür. Merkezi Cenevre’de bulunan bu örgüt küresel sorunlara çözümler sunan, fikir birliğine dayalı, birlikte uluslararası standartlar geliştirmek amacıyla bir araya gelmiş gönüllü bir örgüttür. ISO 1946 yılında 25 ülkenin temsilcilerinin Londra’daki İnşaat Mühendisleri Enstitüsü’nde uluslararası endüstriyel standartları birleştirerek koordine etmek amacıyla kurulmasına karar verilen bir örgüttür. 23. 02. 1947’de yeni organizasyon ISO-International Organization for Standardization resmen faaliyete geçti. ISO, kuruluşundan günümüze kadar teknoloji ve üretimin tüm yönlerini kapsayan 22982’den fazla uluslararası standart yayınladı. Uluslararası Standartlar Örgütü, İngiltere’de IOS, Fransa’da OIN gibi kısaltmalarla anılsa da örgütün kurucuları ISO kısaltmasını kullanmayı uygun bulmuşlardır. ISO, Yunanca isos kelimesinden türetilmiş olup eşitlik anlamına gelmektedir. ISO ilk olarak ağırlık ve ölçülerle başlamış olup son 50 yıl içerisinde ayakkabıdan wi-fi ağlarına kadar pek çok konuda standartlar geliştirdi. Tüm bu standartlar tüketicilerin satın aldıkları ürünlerin güvenilir ve kaliteli olduğunu inanmaları için oluşturulmaktadır. ISO’nun yol güvenliği, oyuncak güvenliği ve tıbbi ambalaj standartları, dünyayı daha güvenli bir yer haline getirmeye yardımcı olan standartlardan sadece birkaçıdır. Günlük yaşamın neredeyse tüm yönlerine değinen ISO’da tüm küçük ve büyük işletmelerde uygulanabilecek standartlar mevcuttur. Bunların yanı sıra hava, su ve toprak kalitesi, gaz ve radyasyon emisyonları ve ürünlerin çevresel boyutları ile ilgili uluslararası standartlar, gezegenin ve insanların sağlığını, ekonomik fayda sağlamanın da ötesinde korumaktadırlar. ISO’nun standart geliştirmedeki temel ilkeleri; (1) ISO standartları pazardaki bir ihtiyaca cevap vermektedir: ISO yeni bir standardı endüstriden ve tüketici gruplarından bir talep geldiği zaman geliştirmektedir. Sanayide herhangi bir endüstri bir standarda olan ihtiyacını ISO’nun üyeleri vasıtasıyla bildirmektedir. Ulusal üyelerin iletişim bilgileri üyeler listesinde bulunmaktadır. (2) Standartlar küresel uzman görüşlerine dayanmaktadır: ISO standartları dünyanın dört bir yanından gelen ve teknik komiteler adı verilen daha büyük grupların bir parçası olan uzman gruplar tarafından geliştirilmektedir. Bu uzmanlar standartların kapsamı, genel tanımları ve içeriği dahil tüm yönlerini müzakere etmektedirler. (3) ISO standartları çok paydaşlı bir süreçle geliştirilmektedir. Teknik komiteler ilgili sektördeki uzmanların yanı sıra tüketici dernekleri, STK’lar, üniversiteler ve hükümetten oluşmaktadır. (4) ISO standartları ortak bir fikir birliğine dayanmaktadır: Tüm paydaşların yorumları dikkate alınmaktadır. ISO’ya üye olunmada ISO üyesi ulusal komiteyle iletişime geçilmektedir. Bireyler ve kurumlar ISO’ya üye olarak katılamazlar.
ISO bünyesinde en çok satın alınan standartlar; Kalite Yönetim Sistemleri (ISO 9001, 2015), Yiyecek Güvenliği Yönetim Sistemi (ISO 22000, 2018) ve Çevre Yönetimi Sistemi’dir ( ISO 14001, 2015). Bunların haricinde en popüler standartlar; ISO 9000 Kalite yönetimi, ISO 14000 Çevre yönetimi, ISO 3166 Ülke kodları, ISO 26000 Sosyal sorumluluk, ISO 50001 Enerji yönetimi, ISO 31000 Risk yönetimi, ISO 22000 Gıda güvenliği yönetimi, ISO 27001 Bilgi güvenliği yönetimi, ISO 20121 Sürdürülebilir olgu şeklinde sıralanabilmektedir.
Referanslar
UI Islam, T. (2017). An Introduction to ISO Standards, Taxila. Hitec University, DOI: 10.13140/RG.2.2.36427.49443; https://www.iso.org/, (Erişim tarihi: 03.02.2020).