Hanutçuluk
Kavram
-
2019
Arapça kökenli bir sözlük olan hanut, dükkân anlamına gelmektedir. Osmanlıca’da da hanut, dükkan anlamında kullanılmış olup, çoğulu ise havanit şeklinde ifade edilmiştir. Günümüzde hanut, bir kişi veya turisti alışveriş yapması için yönlendirilen dükkandan yönlendirilen kişi veya kişilerin alışveriş yapması karşılığında alınan para alma sistemini ifade etmektedir. Bir başka ifadeyle hanut kavramı, bir hizmet ve malın satışı gerçekleştiğinde, müşteriyi işletmeye veya dükkâna getiren ya da yönlendiren kişiye yüzde üzerinden verilen pay şeklinde açıklanmaktadır. Aynı zamanda hanut, müşteriyi esnafla bir araya getirip satıştan pay alma eylemini ifade eden komisyon anlamında da kullanılmaktadır. Kişileri veya turistleri hanut karşılığında işletmelere yönlendiren veya getiren kişiye ise hanutçu denilmektedir.
Hanutçuluk, turizmin yoğun olduğu destinasyonlarda yerel esnaf tarafından sıklıkla uygulanan bir satış yapma yöntemidir. Hanutçulukta amaç, işletmeye daha çok müşteri / turist çekerek daha çok satış yapmak ve daha fazla kazanç sağlamaktır. Esnafın ticari bir çabası olarak görülebilecek bu eylem, daha çok satış yapma amacı güdülmesiyle turistler tarafından hoş karşılanmayan, turistleri rahatsız edici davranışlara dönüşebilmektedir. Başka bir ifadeyle satıcıların turistlere satın almaları için uyguladıkları ısrarcı tutum ve davranışlar, fiziksel ve psikolojik açısında rahatsız edici boyuta taşınabilmektedir. Bu durumda turisti rahatsız eden olumsuz davranışlar, turist tacizi (tourist harassment by vendors) olarak değerlendirilmektedir. Bali, Jamaika, Barbados, Gana ve Kenya’da gerçekleştirilen akademik çalışmalarda, yerel esnafın alışveriş yapması için turistlere yaptıkları baskı en çok şikâyet edilen konular arasında yer almaktadır. Hanutçuluk yapan kişilerin turistlere karşı ısrarcı ve agresif davranışlar sergilemesi, turizme önemli ölçüde zarar vermektedir. Taciz boyutuna varan hanutçuluk başta turist memnuniyeti olmak üzere, turist sadakatini, turistik alışveriş harcamalarını düşürmekte, destinasyon imajına zarar vererek risk algısını yükseltmektedir. Bu çerçevede turistleri rahatsız ederek taciz boyuta ulaşan hanutçuluğun bertaraf edilmesi için valilikler, kaymakamlıklar ve belediyeler tarafından önlemler alınmakta, sivil toplum örgütleri ve üniversiteler tarafından akademik çalışmalar ve eğitimler yapılarak yerel esnafta farkındalık ve bilinç oluşturulmaya çalışılmaktadır.
Yararlanılan Kaynaklar
http://www.mevzuat.gov.tr/Metin1.Aspx?MevzuatKod=1.3.2559&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=&Tur=1&Tertip=3&No=2559, (Erişim tarihi: 20.08.2019); Kallek, C. (2009). Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 37: Sevr Antlaşması – Suveylih, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayın Matbaacılık ve Ticaret İşletmesi; Kekeç, N. (2012). Grup Folkloru Bağlamında Tahtakale Esnafı ve Geliştirdikleri Dilsel Kodlar, Millî Folklor, 24(94): 50-57; Kozak, M. (2007). Tourist Harassment: A Marketing Perspective, Annals of Tourism Research, 34(2): 384-399; Taymas, A. (1942). Divanü Lugat-İt-Türk Tercümesi, Türkiyat Mecmuası, 7: 212-254.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Üngüren, E, Arslan, S. ve Kaçmaz, Y. Y. (2015). Bir Turist Taciz Türü Olarak Hanutçuluğun Turistler Üzerindeki Etkisi, Akdeniz İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergi, 32: 129-174.