Gürpınar, Tansu

İş ve Meslek Kamu Yönetimi Kamu Görevlisi

(1939 - )

Türkiye’nin ilk doğa korumacılarından ve fotoğrafçılarındandır. Çocukluk yılları yiyecek ve içecek gibi temel ihtiyaçların karne ile dağıtıldığı İkinci Dünya Savaşı (1941-1945) döneminde Ordu’da geçti. İlkokula İkinci Dünya Savaşı’nın sona erip, babasının ikinci askerliğinden dönmesi ile başladı. Babasının ve annesinin tayininin Samsun’a çıkması nedeniyle ilkokuldan burada mezun oldu. 1951 yılında Samsun 19 Mayıs Lisesi’nin orta kısmına başladı. Ortaokul son sınıfa geçtiğinde fotoğrafa merak sarar ve özellikle doğaya ait görüntüleri fotoğraflar. Evlerinin çatısına çıkıp kutup yıldızını merkeze aldığı bir fotoğrafı çok ilgi gördü ve astronomi dersinde öğretmeni tarafından kullanıldı. Bununla birlikte Kürtün Irmağı deltasını çektiği fotoğrafı ise coğrafya öğretmeni tarafından ders malzemesi yapıldı. 1956 yılında liseyi tamamladıktan sonra yükseköğrenim için Ankara’ya gitti. Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nin Mimarlık Fakültesi sınavına girdi ve kazandı. Ancak yakalandığı Asya gribi nedeniyle mülakata gidemediğinden, sınavsız öğrenci kabul eden Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne kaydını yaptırdı. Bir yıl burada eğitim gördükten sonra Ziraat ve Tıp Fakülteleri’nin sınavlarına girdi ve kazandı. Tıp Fakültesi’ne gitmeyi tercih etti ve ilk yıldaki derslerini Fen Fakültesi’nde aldı. Bu fakültedeki Tabii Bilimler Bölümü ve dersleri Gürpınar’ın ilgi alanı olduğundan Fen Fakültesi’ne yatay geçiş yaptı. Geçirdiği rahatsızlıklar nedeniyle fakülteyi iki yıl gecikmeli olarak 1964 yılında tamamlayan Gürpınar, askerlik görevini yerine getirmek üzere askerlik şubesine başvurdu. Askerlik sırasında verdiği fotoğrafçılık eğitimini 1970’li yılların başında Ankara Çankaya Halkevi’nde devam ettirdi. Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü, Milli Eğitim Bakanlığı ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü kurumlarında iş fırsatları yakaladı. Kendi deyimi ile bir canlının yaşamasına katkı sağlamak amacı ile 1966 yılında Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nde defterci olarak işe başladı. Gürpınar, bir dönem Türkiye’de nesilleri tükenme tehlikesi altında bulunan Anadolu yaban koyunu, dağ keçisi, alageyik ve karaca gibi yaban hayvan türlerinin korunmasına yönelik önemli projelere imza attı. Türkiye’deki sulak alanların tespiti ve ekolojik özelliklerinin belirlenmesi, kuş türlerinin sayımlarının yapılması, leyleklerin ve yırtıcı kuşların göçlerinin izlenmesi gibi birçok çalışma gerçekleştirdi. Ayrıca çok sayıda milli parkın planlanması ve kurulmasında da önemli katkıları oldu. Manyas Gölü Kuşcenneti Milli Parkı’nın 1969–1973 yılları arasında yönetimini üstlendi. Yönetimi sırasında birçok yeni kuş türünün milli parka yuva yapmasını ve kuş popülasyonunda önemli artışlar kaydedilmesini sağladı. Bu gelişmeler sonucunda bu milli park dört kez Avrupa Konseyi tarafından A sınıfı diploma ile ödüllendirildi. Çevre Müsteşarlığı’nın kurulması üzerine 1996 yılına kadar bu kuruluşta çalıştı. Türkiye doğasının korunmasına öncülük eden Doğal Hayatı Koruma Derneği’nin kurucuları arasında yer aldı. 2000’li yılların başında Dünya Doğayı Koruma Vakfı’nın (WWF) Türkiye şubesine dönüştürülen Doğal Hayatı Koruma Vakfı’nın genel müdürlüğünü üstlendi. Fotoğrafları Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın kitap, dergi, broşür ve afişlerinde kullanılan Gürpınar, birçok fotoğraf yarışmasında seçici kurul üyesi olarak görev yaptı. Fotoğraf Sanatı Kurumu (FSK) ve Türkiye Fotoğraf Sanatı Federasyonu’nun kurucuları arasında yer aldı. Ankara Fotoğraf Sanatçıları Derneği (AFSAD) ve FSK onur üyesi olan Tansu Gürpınar, Fotoğraf Sanatı Kurumu’nun doğa atölyesini de yürütmektedir. Ayrıca Doğanın Penceresinden Türkiye kitabı ile Doğa Korumacının El Kitabı’nın editörlüğünü üstlendi. Almanya’da yayımlanan Die Nationalparks Europas isimli kitabın Türkiye bölümünü hazırladı ve fotoğraflarını verdi. Yazdığı iki yüzden fazla makale ise çeşitli dergilerde yayımlandı.

Başlıca eserleri: Gürpınar, T. (2016). Akarsularımız. İstanbul: Redhouse Yayınevi; Gürpınar, T. (1977). Yabani Bitkilerimiz. İstanbul: Redhouse Yayınevi; Gürpınar, T. (1978). Türkiye’nin Doğal Değerleri-Renklerin Türküsü. İstanbul: Çevre Bakanlığı Yayınları; Gürpınar, T. (1995). Ağaçlar ve Ormanlar. Ankara; Gürpınar, T. (2012). Doğayla Geçen Yıllar: “Uçarsa Toy Kaçarsa Ceylandır”. Ankara: Kalkınma Atölyesi Yayını; Gürpınar, T. (2016). Yedigöller’de 50 Yıl. Ankara.

Referanslar

Gürpınar, T. (2016). Doğayla Geçen Yıllar: “Uçarsa Toy Kaçarsa Ceylandır”. Ankara: Kalkınma Atölyesi Yayını; Kuş Sesi Yayın Ekibi (2016). Doğa Korumaya Adanmış Bir Ömür: Tansu Gürpınar. Kuş Sesi Dergisi, 2, 4-8; Doğaya Tansu Gürpınar’ın Gözünden Bakmaya Ne Dersiniz? (2017). Kapadokya Üniversitesi Haberleri. Erişim Adresi: https://www.kapadokya.edu.tr/haberler/tansu-gurpinar-ile-doga-ve-doga-fotografciligi-uzerine-soylesi.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Gürpınar, T. (2016). Doğayla Geçen Yıllar: “Uçarsa Toy Kaçarsa Ceylandır”. Ankara: Kalkınma Atölyesi Yayını.