Düzenlenmiş Örenyeri

Doğal ve Kültürel Miras Örenyeri

Medeniyetlerin izlerini taşıyan, doğal yollarla ya da insan emeğiyle oluşmuş yapılar, kültür turizminin en ilgi çekici ve değerli ögeleri olarak kabul görür ve bu yapıların kalıntılarının bulunduğu bölgeler örenyeri olarak adlandırılır. Örenyerlerinin ziyarete açılması için hukuki, çevresel ve sosyal düzenlemeler belirli kurallara göre yapılmadığı takdirde sadece örenyerinin varlığının tespiti, bölgenin turizm niteliğine sahip olması için yeterli değildir. Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde çalışan çeşitli projelendirme, denetleme ve koruma ile ilgili birimlerin yönerge, mevzuat ve yönetmeliklerinde tanımlar, örenyerlerinde yapılması gereken çevre düzenleme çalışmalarının biçimi, örenyerlerinin koruma ve restorasyon işlemleri, düzenleme ile ilgili kurum ve kuruluşlar, çalışmalarda rol alması uygun görülen kişiler ve yetkiler belirlenir.

Hukuki geçerlilikleri sağlanan projelerin, çevresel uygulamalara dönüştürülmesi sırasında; örenyerlerinin içeriğine fiziksel zarar vermeyecek, estetik yapısını koruyacak ve turizm amaçlı ziyaretler ile kültürel kalıntıların yıpranmasını engelleyecek çalışmalara önem verilir. Bölgeyi ziyaret edecek turistlerin ihtiyaçlarının karşılanması için ve varsa fiziksel şartlardaki engellerin olabildiğince azaltılmasına yönelik düzenlemeler yapılır. Örenyerlerine yakın yerleşim bölgelerinin sosyal, demografik yapıları da turizm niteliği kazandırılacak olan örenyerlerinin düzenlenme süreçlerinde göz önünde bulundurulur. Arkeolog, mimar, tasarımcı, işçi, akademisyen gibi çok çeşitli meslek gruplarına mensup insanlar; ortak kültürel miras olarak adlandırılan bir örenyerinin düzenlenmesi için hep birlikte çalışır.

Günümüzde Türkiye özelinde halihazırda 202 tanesi müze formuna dönüştürülmüş olmak üzere; 345 adet düzenlenmiş örenyeri bulunmaktadır. On iki adet düzenleme projesi devam etmekte; 26 adet proje ise planlanma aşamasındadır. Türkiye’de her yıl milyonlarca yerli ve yabancı turistin ziyaret ettiği; anıtlar, saraylar, parklar, camiler, kiliseler, vadiler, kaleler, mezarlar, antik kentler, yeraltı şehirleri, mağaralar, adalar, açık hava tiyatro ve müzeleri, hamamlar gibi birçok kültürel kalıntı formunun bulunduğu, düzenlenmiş örenyeri mevcuttur.

Yararlanılan Kaynaklar

https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-110070/tamamlanan-cevre-duzenleme-projeleri.html, (Erişim tarihi: 15:13., 31.12.2019); Kamacı, E. (2014). 2863 Sayılı KTVKK’nın Uluslararası Yasal Düzenlemeler Bağlamında Değerlendirilmesi, METU JFA, 31 (2): 1-23.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Aslan, R. (2010). Troia’da Koruma Uygulamaları ve Örenyerinin Sunumu, Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, 8: 175-182.