1858 yılında Büyükada’nın oteller bölgesi olan, yukarı Giacomo Meydanı’nda, Yorgo Kefala’nın oğlu Niko Kefala tarafından, rıhtımlı ve bahçeli olarak inşa edildi. İnşa edildiği tarihten beri aynı yerde bulunan otelin bugünkü adresi Nizam Mahalle’si, 23 Nisan Caddesi Anadolu Kulübü’nün girişinde yer alan noktadadır. 1856’da Islahat Fermanı’nın ilanından sonra başlayan Batılılaşma süreciyle, İstanbul’da yaşayan azınlıkların Galata ve Beyoğlu’ndaki otellerin yanı sıra Büyükada’da da kurduğu otellerden biridir. Otelin sahibi Panoyat Terzioğlu (Terzacopoulo) oldu ve otel Büyükada’nın hem ekonomik hem de kültürel gelişimine katkı sağladı. Bu katkılardan biri Regatta yani Kayık Yarışlarıyla oldu. Bu yarışların ilki 1859’da yapıldı, 1869’dan sonra ise geleneksel hâle geldi. Regatta’ları izlemek için adaya gelenler İstanbul’a dönmek yerine adada kalmayı tercih ettiklerinde de Hotel Calypso’yu seçtiler. Sultan II. Abdülhamit’in tahta çıkışının (31. 08. 1876) 25. yıldönümü olan 1901’de Regatta Yarışlarına da ev sahipliği yaptı. Bu yarışlar sırasında özellikle Otel’in rıhtım bölümüne, seyircilerin oturarak yarışları izleyebilmesi için bölümler ve hakemler için de özel alanlar kuruldu. XIX. yüzyılda, açıkta denize girilmesinin önüne geçilmesini sağlayan deniz hamamlarına benzer bir sistemi Büyükada’ya getirdi. Dört tarafı kapalı havuz şeklindeki bu deniz hamamları, otelin önüne kurulurdu. Otel, bir anlamda plaj kültürünün ilk adımları olan bu kültürün adaya gelmesine olanak sağladı.

Hotel Calypso 1901’de çıkan bir yangında kül oldu. Ardından aslına uygun olarak Terzioğulları tarından inşa edildi. Yangının ardından iki sene boyunca Hotel Calypso- Akasya adıyla işletildi. Otel, 1930 yılında Yunanistan Başbakanı Elefterios Venizelos, 1934 yılında Arnavutluk Kralı Zog gibi önemli isimlere ev sahipliği yaptı. 1934’te, yabancı isimlerin Türkçeleştirilmesi ile ilgili yasa uyarınca otelin adı Akasya olarak değiştirildi. Otel Terzioğulları’nın 1964’te Yunanistan’a gitmesiyle el değiştirdi. Otelde eskiden beri kiracı olan Nusret Vural, oteli satın aldı ve 1979 yılına kadar oteli işletti.

Calypso Otel üç katlı olarak inşa edildi. 29 odanın, 21’i üst katta, sekizi alt kattadır. En alt katta ise, görevlilerin yaşadığı odalar yer alıyordu. Otelde çalışanların tamamının kıyafetlerine özen gösterilirdi. Siyah pantolon, siyah ayakkabı, beyaz eldiven ve beyaz ceket giyen otel çalışanlarının hepsi Rum’du. Otel’de bulunan lokanta 1979 yılına kadar hizmet vermeye devam etti.

Akasya Otel, Ağustos 1979’da bir müşterinin ütüyü prizde unutması ve ütü bezinin tutuşması sonucu tamamen yandı. Bu yangın, Hotel Calypso’nun sırasında yer alan Sümer Palas’a sıçradı, ardından da Anadolu Kulübü’nün çatısı tutuştu. 1979’daki yangından sonra açılan mahkemeyle Giresunlu fındık tüccarı olan Mehmet Gürel tarafından satın alındı ve yeniden inşa ettirildi. Binanın şimdiki sahibi Mehmet Gürel’in oğlu Nihat Gürel’dir. Akasya ya da eski adıyla Calypso Oteli bugün Büyükada’da Anadolu Kulübü’nün bitişiğinde yer almakta ve konut olarak kullanılmaktadır.

Ayrıntılı bilgi için bkz.: Akçura, G. (2020) Bir Şehr-i İstanbul ki Şehrin Şenlikli Tarihinden İzlenimler. İstanbul: Oğlak Yayınları; Tuğlacı, P. (1989) Tarih Boyunca İstanbul Adaları-1.İstanbul: Say Yayınları

Yararlanılan kaynaklar: Bulutoğlu, H., Akay, Z. M., Ustürk, Ş. ve Alay Akyol, M. (2020). Almanak Fayton Meydanı Büyükada. İ. Güngörmez, S. Uşak ve H. Nur Baş (Editörler). İstanbul: İstanbul Büyük Şehir Belediyesi, https://konkur.istanbul/wp-content/uploads/2021/03/almanak_buyukada_fayton_meydani.pdf, (Erişim tarihi: 09.05.2021); Çini, P. (2012). Adayı Eski Günlerine Döndürmek İstiyoruz. Garipağaoğlu, N. (1998) İstanbul Adaları’nda Korunması Gereken Tarihî Doku: Büyükada Örneği, Marmara Coğrafya Dergisi, 2: 75-94; Milliyet Cumartesi. 23.06.2012. https://www.milliyet.com.tr/cumartesi/ada-yi-eski-gunlerine-dondurmek-istiyoruz-1557510, (Erişim tarihi; 08.05.2021); Tanrıverdi, A. (Büyükada’lı Araştırmacı ve Yazar) ile 10.05.2021 tarihinde yapılan telefon görüşmsi. Görüşen: Z. Gültekin Akçay ve P. Çıtak Koygun); Turing (2012) İstanbul’da Turizm Merkezleri’nin Çeşitlendirilmesi. İstanbul: Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu.

Zeynep GÜLTEKİN AKÇAY &