Beyazıt Kitapçılar Çarşısı

Doğal ve Kültürel Miras Han Çarşı

Beyazıt Sahaflar Çarşısı, İstanbul’un Fatih ilçesinde, Beyazıt Meydanı ve Beyazıt Camisi'ne bitişik, İstanbul Üniversitesi Beyazıt Yerleşkesi'ne çok yakın bir konumda olan ve tarihî sahaf kültürünü yaşatan Türkiye’nin en eski kitap çarşısıdır. İlk temelleri XV. yüzyılda atılmış olan bu çarşı, medrese kültürüyle birlikte sahafların bir araya geldiği bir ticaret merkezi olarak ortaya çıkmıştır. İstanbul’un fethinden sonra sahaf dükkânları, Kapalıçarşı ve çevresinde kurulmuş, zamanla düzenli bir çarşı görünümüne kavuşmuştur. 1460 yılında Kapalıçarşı’nın tamamlanmasıyla sahaflar buraya taşınmış ve burada organize bir yapı oluşturmuştur. 1894 yılında yaşanan İstanbul depreminde Kapalıçarşı büyük hasar görmüş ve sahaflar şu anda konumlanmış olduğu Beyazıt Camii'nin arkasına taşınmıştır.

Çarşı, tarih boyunca birçok değişiklik geçirmiştir. En yıkıcı olaylardan biri, 6 Ocak 1950’de meydana gelen büyük yangın olmuştur. Yangında çarşıdaki birçok sahaf dükkânı yanmış ve binlerce değerli el yazması eser yok olmuştur. Bu olaydan sonra, sahaf çarşısı betonarme bir yapı olarak yeniden inşa edilmiş ve 3 Ekim 1952’de bugünkü haliyle hizmete açılmıştır.

Bugün Beyazıt Sahaflar Çarşısı’nda 17’si çift katlı olmak üzere toplam 23 dükkân bulunmaktadır. Çarşı, hâlâ geleneksel sahaf ruhunu koruyarak faaliyet göstermektedir. Burada eski ve nadir kitaplar, el yazmaları, tarihî belgeler, haritalar, dergiler ve edebî eserler gibi birçok kültürel değer bulmak mümkündür. Çarşı aynı zamanda modern kitapların da satıldığı bir yer olup, geniş bir okuyucu kitlesine de hitap etmektedir.

Sahaflar Çarşısı'nın mimari yapısı sade bir tasarıma sahiptir. Ortasında bir avlu bulunan çarşı, geleneksel Türk ticaret alanlarının izlerini taşır. Avlu, ziyaretçilerin dinlenebileceği bir alan sunarken, dükkânların vitrinlerinde sergilenen kitaplar, kitap severlere nostaljik bir atmosfer yaşatmaktadır. Bu atmosfer, çarşının sadece bir ticaret yeri değil, aynı zamanda bir kültür merkezi olarak kabul edilmesini sağlamaktadır.

Çarşı, hem yerel halkın hem de yabancı turistlerin ilgisini çeken bir destinasyondur. Buraya gelen ziyaretçiler, Osmanlı dönemine ait nadir eserleri inceleyerek eski haritaları ve belgeleri keşfedebilmektedir. Ayrıca, Türk edebiyatının klasik eserlerinden güncel kitaplara kadar geniş bir yelpazede kitap seçeneği sunulmaktadır. Sahaflar Çarşısı, özellikle kitap koleksiyonerleri için eşsiz bir hazine niteliğinde olmaktadır.

Günümüzde Beyazıt Sahaflar Çarşısı, İstanbul’un tarihî ve kültürel mirasının bir parçası olarak koruma altındadır. Çarşı, yalnızca bir alışveriş noktası değil, aynı zamanda kitapların tarih boyunca taşıdığı bilgi ve kültürün bir yansımasıdır. Burada düzenlenen kitap etkinlikleri, imza günleri ve edebiyat sohbetleri ile çarşı, İstanbul’un kültürel yaşamına da katkı sunmaya devam etmektedir.

Referanslar

Bellek Mekanları, https://www.bellekmekanlari.org/mekan/sahaflar-carsisi/, (Erişim tarihi: 18.01.2025); Fatih Kaymakamlığı Resmi Web Sitesi, https://www.fatih.gov.tr/sahaflar-carsisi, (Erişim tarihi: 18.01.2025); İstanbul Kültür ve Turizm Müdürlüğü, https://istanbul.ktb.gov.tr/TR-278801/fatih-beyazit-sahaflar-carsisi.html, (Erişim tarihi: 18.01.2025); İstanbul Net Rehberi, https://www.istanbul.net.tr/istanbul-Rehberi/tarihi-eserler/sahaflar-carsisi/104/6, (Erişim tarihi: 18.01.2025).TDV İslam Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/sahaflar-carsisi, (Erişim tarihi: 18.01.2025).