Başdoğan, Orhan
(1931 - 2017)
-
2020
1950’li yıllardan itibaren Türkiye’de gelişme gösteren turizm sektörünün başından beri içinde yer almış olan bir otel yöneticisidir. Başdoğan, İstanbul’da doğdu (1931), çocukluk ve gençlik dönemlerini babasının mesleği nedeniyle çeşitli şehirlerde geçirdi. İlköğrenimini Çanakkale’de, orta öğrenimini Adana’da tamamladı, Kara Harp Okulu’ndan mezun oldu (1938).
Orhan Başdoğan’ın ailesi asker kökenliydi. 1940’lı yılları tamamen savaş seneleri olması sebebiyle, askerlik mesleği önemli görülüyordu. Başdoğan’ın babası, dedesi ve amcalarının hepsi üst rütbeli subaylar ve paşalar sınıfından subaylardan olup, dedesi de Atatürk’ün topçu kumandanlarından biriydi. Ancak Başdoğan’ın dayısı (Ekrem Çolakoğlu), o senelerde İstanbul Hilton Oteli’nin mali işler müdürlüğünü yapmaktaydı ve Başdoğan’ı da turizm sektörüne yönlendiren o oldu. 1950’li yıllarda İstanbul’da Hilton Oteli’nin açılmasıyla Türkiye yeni bir turizm hamlesiyle tanıştı, 1956 yılında Koç Grubunun bir yatırımı olarak Turistik İşletmeler A.Ş. bünyesinde çalışan bir tesis olarak Divan Oteli ilk beş yıldızlı Türk oteli olarak hizmete açıldı ve bu otel, yeni turizm döneminin önemli otellerinden biri oldu. Dayısı, Harp Okulu’ndan ayrıldıktan sonra Başdoğan’ı kendi eliyle Divan Oteli’ne yerleştirdi. 1958 yılında burada önce İsviçreli daha sonra da İtalyan otel müdürleri ve onların başındaki Genel Müdür Haluk Çatırlı ile çalışma yaşamına başladı. Daha sonraki yıllarda çeşitli terfiler alarak 1960’lı yılların sonlarında Turistik İşletmeler A.Ş.’nin Genel Müdür Muavinliğine, yani Haluk Çatırlı’nın yardımcılığına yükseldi. Kısa bir süre sonra İtalyan otel müdürü görevinden ayrılınca, otel müdürlüğü Orhan Başdoğan’a teklif edildi, ancak o bu görevi kabul etmeyerek şirket müdürlüğü yolunda devam etme kararı aldı. Daha sonra Haluk Çatırlı’nın emekli olmasıyla onun yerine terfi ederek Turistik İşletmelerin genel müdürlüğünü yaptı.
Divan Oteli 1956 yılında açıldıktan sonra, 1970’li yıllara kadar Koç Grubu, Marmaris Oteli ile Çeşme Altınyunus Oteli’ni de alarak bünyesine kattı. 1975 yılında Alman ortaklığıyla Antalya’da Talya Oteli yapıldı ve bu otel Divan Oteli ile koordineli olarak çalışarak sektörde başarılı oldu. Divan Oteli de 1970 ve 1985 yıllarında olmak üzere iki defa duvardan duvara Orhan Başdoğan’ın idaresinde yenilendi. Bu sırada komşu Ünver Oteli satın alındı ve Divan Oteli’ne ilave edildi. Böylece Türkiye’de bir Türk zinciri oluşmaya başladı. Günümüzde Divan Otel zincirinin otellerine ek olarak bir franchising ortağının işlettiği oteller de bulunmaktadır. Ayrıca Divan Pastahanesi ve Divan Restoranı da İstanbul’da açıldı, 1970’li yılların başında hizmete giren Pub Divan ise İstanbul’da hızlı servis yapılan lokantalar türünün bir öncüsü oldu.
Orhan Başdoğan, meslek hayatındaki başarısını, kurumsal olarak güçlü olan bu yapı içerisinde elde etti ve yaş haddinden emekli edilene kadar Turizm İşletmeleri A.Ş. bünyesinde çalışmaya devam etti. Emekli olduktan sonra da bir süre daha Koç Holding’e bağlı Setur şirketinde danışman olarak çalışmaya devam etti. Son 10 yılını ise Toprak Grubu’nun turizm bölümü başında geçirdi ve Kars Sarıkamış’taki Toprak Holding Kayak Oteli’nin inşası Başdoğan’ın son icraatı oldu.
Referanslar
Başdoğan, E.M. (2020). Orhan Başdoğan: Zoru Mutluluk İçinde Yaşayan Bir Kişilik. İçinde; N. Kozak ve M. Kozak (Editörler), Türk Turizmine Kanat Gerenler Cilt II Konaklama İşletmecileri (375-382). Ankara: Detay Yayıncılık; Yılmaz, A. (2018). Orhan Başdoğan. İçinde; N. Kozak (Editör), Türkiye Turizmi Sözlü Tarih Araştırması Görüşme Metinleri: Türkiye’de Konaklama İşletmeciliği, Cilt-6 (301-309). İstanbul: Yıkılmazlar Basın Yayın Promosyon ve Kağıt San. Tic. Ltd. Şti.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Yılmaz, A. (2018). Orhan Başdoğan. İçinde; N. Kozak (Editör), Türkiye Turizmi Sözlü Tarih Araştırması Görüşme Metinleri: Türkiye’de Konaklama İşletmeciliği, Cilt-6 (301-309). İstanbul: Yıkılmazlar Basın Yayın Promosyon ve Kağıt San. Tic. Ltd. Şti.