Ayyıldız, Uğur

Kişi Profesyonel Turist Rehberi

(1946 - 2010)

Türkiye’nin en eski turist rehberlerinden, ilk turizm fotoğrafçılarından ve ilk turizm yazar ve yayıncılarından biridir. Sahip olduğu eşsiz fotoğraf arşivi sayesinde hem turistler hem de meslektaşları için çok sayıda dia konferanslar düzenledi, çektiği fotoğraflarla Türkiye’nin turizm tarihini belgeledi. Ayrıca Türkiye’nin ilk turizm yayıncılarından Net Yayıncılık’ın ve devamında Türk turizminin endüstriyel bir hâl almasında payı olan Net Holding’in ortaklarındandır.

1941’de Diyarbakır’da dünyaya gelen Ayyıldız, İlkokulu Diyarbakır’da okudu. İstanbul’da Robert Kolej’de bir sene hazırlık okuduktan sonra, ortaokulu da Diyarbakır’da bitirdi. Soğuk Savaş döneminde NATO radarlarının Pirinçlik Mahallesi’ne kurulmasıyla, İngilizce bilmesi bir avantaj haline geldi ve yabancı personele tercümanlık yaptı. Aynı dönemlerde ilk fotoğraf makinesine kavuştu. Böylece daha ortaokuldayken gelecek kariyeri belirlenmiş oldu.

Liseyi İstanbul’da okudu. Ankara Balgat’taki ve İstanbul Karamürsel’deki ABD üslerinde çalıştı (1960’ların başları). Amatör (1966), profesyonel turist rehberi oldu (1968). Türkiye’nin ilk seyahat acentalarından Kontuar Turizm ve Doktoroğlu Turizm acentalarının düzenlediği Anadolu turlarında uzun yıllar rehberlik yaptı. Protokol rehberi olarak devlet misafirlerini gezdirdi. Turlarında çektiği fotoğraflar sayesinde, o tarihlerde çok az kimsenin sahip olabileceği zengin bir dia arşivi sahibi oldu. Gemiyle İstanbul’a gelen turistlere Türkiye’nin çeşitli bölgelerini tanıtan dia konferanslar verdi. Elindeki dialarla turist rehberlerine de yönelik konferanslar vererek, meslektaşlarının ihtiyaç duyduğu güncel ve pratik bilgi açığını kapatmaya çalıştı.

1974 yılında kendisi de bir rehber olan Besim Tibuk, yaklaşık 100 rehber arkadaşı ile Net Turizm A.Ş’yi kurdu. İlk olarak turistik hediyelik eşya alanında faaliyet gösteren şirket, 1982 yılında Net Turistik Yayınlar olarak turizm yayıncılığı alanında faaliyet göstermeye başladı ve kartpostal yayımlamak amacıyla Ayyıldız’a ulaştılar. Ayyıldız, çektiği İstanbul fotoğraflarına karşılık şirket hissesi üzerinden antlaşma yaparak şirketin yönetim kuruluna girdi. Net Turizm A.Ş. zamanla halıcılık ve mücevher üretimi gibi alanlara da yönelerek 1981 yılında Net Holding A.Ş’ye dönüştü. Bu dönemde Ayyıldız, yayınevinin bastığı çok sayıda kitaba imza attı. Kapadokya, İstanbul, Efes, Türk halıları, Kariye Kilisesi, Süleymaniye Camii gibi çeşitli konularda, kendi çektiği fotoğraflarla süsleyerek yayımladığı kitapları hem rehberler arasında hem de sektörde önemli bir boşluğu doldurdu. Yayımlanmış kitapları 4-12 arası farklı dile çevrildi, milyonlarca basıldı. Cumhuriyetin 75 Yılı’ isimli prestij kitabı ve NTSC-PAL sistemindeki İstanbul’un ilk video tanıtım kasetini hazırlamak gibi başarılara da imza atmış olan Ayyıldız, en büyük hayali ve son büyük kitap projesi olan Türkiye kitabını, kendi çektiği 590 fotoğrafı kullanarak Discovering Turkey Through the Lens ismiyle 2005 yılında bastırdı. Bu başarıları sayesinde, ikisi yazılı biri sözel olmak üzere üç ayrı bakandan taltif almış tek rehber olmasını mesleki açıdan en büyük gururu olarak kabul ediyor. 27. 03. 2010 tarihinde vefat eden Ayyıldız Türk turizm yayıncılığı tarihinin öncü isimlerindendir.

Seçilmiş Eserleri: Ayyıldız, U. (1980, 1990, 2007). Das Kariye Museum. İstanbul: Net Turistik; Ayyıldız, U. (1982). Main-D’OeuvreTapisTurcscontemporains. İstanbul: Net Turistik; Ayyıldız, U. (1982). ZeitgenossischeTurkischeTeppiche. İstanbul: Net Turistik; Ayyıldız, U. (1985, 2007). Eşsiz Kapadokya “Göreme bölgesi”. İstanbul: Net Turistik; Ayyıldız, U. (1990, 2010). İstanbul. İstanbul: Net Turistik; Ayyıldız, U. (2005). Discovering Turkeythroughthe Lens. İstanbul: Net Turistik; Ayyıldız, U. (2007). Comtemporary handmade Turkishcarpets. İstanbul: Net Turistik.

Yararlanılan Kaynaklar

Acımız büyük: Duayen Rehber Uğur Ayyıldız’ı kaybettik. (28. 03. 2014). http://www.turizmhaberleri.com/haberayrinti.asp?ID=27324, (Ziyaret tarihi: 15.04.2019); Ayyıldız, A. 11. 03. 2019 tarihli sözlü görüşme.