Ayakbastı

Kavram

Bir gemi veya uçak sahibinin havaalanı, havalimanı veya limanı kullanmak için ödemesi gereken ücrettir. Uçak, gemi, tekne veya yat sahiplerinin bir ücret yapısı kapsamında bir iniş veya park ücreti ödemesi gerekmektedir. Ayakbastı ücreti her inişte veya parkta ödenmek zorundadır. En geç bir sonraki kalkışa veya hareket anına kadar ödenmiş olması gerekmektedir. Bu ücretin miktarı uçak veya geminin ağırlığına veya büyüklüğüne ve her havaalanı veya limana göre değişiklik göstermektedir. Ayrıca bu ücret uçaklarda, döner kanatlı uçaklar ve motorlu yelkenli uçaklar olması, uçağın gürültü azaltma sertifikasında belirtilen gürültü azaltma seviyesinin yanı sıra, uçağın sertifika belgelerinde listelenen izin verilen en yüksek kalkış ağırlığına göre de değişmektedir. Yolcu gümrük işlemleri için izne sahip ticari uçuşlar, iniş sırasında uçakta bulunan yolcu sayısına bağlı olarak ayrı bir ayakbastı ücreti ödemek durumundadır.

Farklı ücret politikasının uygulanmasının nedeni havalimanının kapasitesi operasyondaki uçağın boyutuna bağlı olmasıdır. Bir başka ifadeyle aynı sayıda yolcuya hizmet vermek için daha büyük uçak ve daha az frekans kullanmak, havaalanının tıkanmasını ve gecikmeleri önemli ölçüde azaltacaktır. Bu da ücretlere yansımaktadır. Yani ayakbastı ücreti politikasındaki değişiklikler operasyonlarda uçakların boyutu ve hizmet sıklığı ile ilgilidir. Bu değişiklikler havayollarının kârını, havaalanındaki sıkışıklıkları ve gecikmelerden kaynaklanmaktadır. Uçağın gürültüsüne göre değişmesi de Uluslararası Sivil Havacılık Sözleşmesi’ne ilişkin çevrenin korunması ile ilişkilendirilmektedir. Uçağın büyüklüğü veya gürültü seviyesine göre ayakbastı ücretleri değişiklik gösterse de dünyanın dört bir yanındaki havaalanlarında ayakbastı ücretlerinde benzerlikler söz konusudur. Bunun nedeni de çoğu ülkenin Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO – International Civil Aviation Organization) ve Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA – International Air Transport Association) tarafından havaalanı ücretlerini standartlaştırmak için verdiği önerileri benimsemesidir.

Yararlanılan Kaynaklar

Cambridge Dictionary (2019). Landing charge, https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/landing-charge, (Erişim tarihi: 17.12.2019); Flugplatz Strausberg (2019). Landing fees, https://flugplatz-strausberg.de/content/en/entgeltordnung_en.pdf, (Erişim tarihi: 17.12.2019); Longman Dictionary (2019). Landing fees, https://www.ldoceonline.com/dictionary/landing-fees, (Erişim tarihi: 17.12.2019); TDK (2019). Aykbastı. https://sozluk.gov.tr/?kelime=ayakbast%C4%B1, (Erişim tarihi: 17.12.2019); Wei, W. (2005). Impact of Landing Fee Policy on Airlines’ Service Decisions, Financial Performance and Airport Congestion (No. 1426-2016-118470).