Turizm Polisliği

Kavram Kamu Yönetimi

Güvenlik ihtiyacının en önemli ihtiyaçlardan biri olması, turizmin ise devletlerin ekonomik, siyasal, sosyal ve kültürel alanlardaki gelişimi için kıymetli bir sektör olarak kabul görmesi turizm polisliğini gerekli hâle getirdi. Ülke sınırları içerisindeki başka yerlerde gerçekleşmeyen bazı suçların ve sorunların bilhassa turistik bölgelerde gözlenmesi de bu kolluk faaliyetine önem kazandırdı. Bu nedenle turizm polisliği uzmanlık gerektiren, kalıplaşmış güvenlik stratejilerinden zararlar görebilen ve daha ziyade önleyici (proaktif) güvenlik yaklaşımlarına muhtaç olan bir kolluk faaliyetidir. Alanyazında Turizm-Odaklı Polislik ve Koruma Hizmetleri (Tourism-Oriented Policing and Protection Services) kavramı turizm polisliğini ifade etmek için kullanılmaktadır.

Turizm polisliğinin amacı turistik bölgelerde kolluk kuvvetlerinin görev alanlarına giren konularda güvenliği sağlayarak devletlerin turizm politikalarının başarılmasına katkıda bulunmaktır. Hedefi ise İngilizcedeki “security” kavramına karşılık gelen güvenlik ihtiyaçlarını karşılamaktır. Kasıt içeren ve bazıları iç hukuk sisteminde suç olarak tanımlanan eylemlerin turistik bölgelerdeki varlıklara verebileceği zararlar veya sebep olabileceği huzursuzluklar gerekçesiyle sunulan önleyici ve adlî nitelikteki güvenlik hizmetleri bu hedefin gereğidir. Turistleri hanutçuluk, taciz, gasp, öldürme vb. gibi eylemlerden korumak ya da bu tür eylemler gerçekleştiğinde eylemlerin gerektirdiği adlî ve idarî işlemlerin yapılmasını sağlamak turizm polisliği kapsamında sunulan güvenlik hizmetlerindendir. Diğer yandan turistlerin çevre kirliliğinden, gürültü kirliliğinden, kötü kokulardan, yanlış tıbbî müdahalelerden, bulundukları ortamdaki iş kazalarından, boğulmalardan, yaralanmalardan, yangından, doğal afetlerden, zehirlenmelerden, bulaşıcı hastalıklardan vb. korunmaları da önemlidir. İhmâl, bilgisizlik, eğitimsizlik, önemsememe gibi durumlar nedeniyle ortaya çıkabilen bu tür sorunların temelindeki güvenlik ihtiyaçlarını karşılamak için önleyici görevler ifa etmek turizm polisliğinin hedeflerinden değildir; turizm polisliği bu sorunlar zarar verme kastıyla gerçekleşmişse ya da gerçekleşmiş olabileceği şüphesi varsa sorunun gerektirdiği işlemleri yapmaktadır. İngilizce'deki “safety” kavramına karşılık gelen ve karşılanması güvenli turizm açısından son derece elzem olan bu sorunların temelindeki güvenlik ihtiyaçlarını karşılamak belediyelerin, bazı ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının, iş sağlığı ve emniyeti konusunda çalışmalar yapan özel ve tüzel birimlerin, turizm işletmelerinin, bazı farklı kolluk birimlerinin vb. görevleri arasındadır. Bu iki farklı güvenlik ihtiyacını öncelikle iyi analiz ederek birbirinden ayrıştırmak, daha sonra ise hedefler temelinde etkili olabilecek özellikli güvenlik stratejileri geliştirmek turizm polisliği kapsamındaki güvenlik hizmetlerinin amaca matuf olarak sunabilmesinin gereğidir.

Polislik “Hakların ve özgürlüklerin kanunlar çerçevesinde korkusuzca kullanılabileceği kamusal düzeni sağlama amacına matuf devlet görevi” olarak anlaşıldığında, turizm polisliğinin sadece polis teşkilâtı tarafından sunulan bir güvenlik hizmeti olamayacağı söylenebilmektedir. Devletlerin idarî teşkilatlanmaları kapsamında polisin görevli olmadığı yerleşim birimlerinde ve alanlarda görev yapan jandarma ve sahil güvenlik gibi güvenlik teşkilâtları da kamusal düzen gerekçesiyle bu hizmetin sunumunda görevlendirilebilmektedir. Kendi sorumluluk sahalarında devletlerin kolluk birimlerine yardımcı olmak ya da turizm güvenliği kapsamındaki bazı görevleri yerine getirmek üzere münhasır kanunlarla kurulan ve çeşitli minvalde güvenlik hizmetleri sunan başka güvenlik birimleri de turizm polisliği kapsamında görevler icra edebilmektedir. Tesislerdeki özel güvenlik birimleri ve belediye zabıtaları turizm polisliği kapsamında görevler verilebilen güvenlik birimlerindendir. Turizm sektörüne ülke için üst düzeyde önem atfedildiğinde, turizm polisliği kapsamındaki bazı hizmetlerin kamu otoritesinin izni ve kontrolü altında gönüllü kişiler tarafından sunulabilmesi dahi mümkündür. Görünürlük dengesinin gözetilmesi bu hizmetin sunumuna dair önemli bir strateji olduğundan, turizm polisliği kapsamında kimi hizmetler sivil ekipler tarafından kimi hizmetler ise istihbarat birimleri tarafından yerine getirilmektedir. Güvenlik birimleri bu hizmeti yaya, atlı ve araçlı olarak, hizmetin niteliğine uygun kıyafetler giyerek ve teçhizatlar kullanarak sunmaktadır. Gerekli hallerde çeşitli güvenlik sistem ve cihazlarından da görevleri sırasında yararlanmaktadırlar.

Turistik bölgelerdeki tüm insanlar, taşınır ve taşınmaz mallar, bilgi, çevre, kültürel miras, itibar, imaj, kimlik, huzur, güven duygusu vb. turizm sektöründe değer atfedilmiş olan ve zarar görmesi istenmeyen varlıklardır. Turizm polisliği bu varlıkları koruyarak güvenliklerini sağlamayı hedeflemektedir. Başta turistlerin, sektördeki tüm çalışanların, ikâmet edenlerin, yolcuların vb. can güvenliklerini korumak önemlidir. Turistik bölgeler içindeki kişiler ya da o bölgelere çeşitli amaçlarla dışarıdan gelen kişiler tarafından ölümlere, yaralanmalara ya da bedensel bütünlüğün çeşitli müdahalelerle zararlar görmesine yol açabilecek saldırılar gerçekleştirilememesini, hatta bu korkunun hiç yaşanmamasını temin etmek de esastır. Taşınır ve taşınmaz malların güvenliğini sağlama bağlamında kişilerin paraları, değerli ve özel eşyaları, çeşitli amaçlarla kullandıkları araç-gereçleri, tesislerdeki hizmetlerin kesintisiz ve kaliteli biçimde sunulmasını sağlayan araç-gereçler ve donanımlar vb. art niyet içeren girişimlere karşı kimi zaman doğrudan kimi zaman da diğer güvenlik birimleriyle iş birlikleri geliştirilerek korunmaktadır. Turistlerin kişisel bilgilerinin korunması, bilgi hırsızlıkları gerçekleşmesinin önlenmesi, turizm polisliği kapsamında ifa edilen görevlere ilişkin bazı bilgilerin gizliliğinin sağlanması, yanıltıcı bilgiler üretilmesinin ve olumsuz propagandalar yapılmasının önüne geçilmesi vb. gibi görevler de turizm polisliğinin görevleri arasındadır. Çevre de turizm polisliği kapsamında hassasiyetle korunması gereken varlıklardandır, kültürel miras da. Kısaca turizm polisliği, merkezinde turistin olduğu tüm varlıklara yönelik tehlikeleri, suçları ve sorunları; türleri, gerçekleştiği yerler ve gerçekleşme biçimleri temelinde analiz ederek önlemekle ve gerektiğinde adlî müdahaleler gerçekleştirmekle görevlidir. Hırsızlık, hanutçuluk, yankesicilik, tırnakçılık, dolandırıcılık, sahtecilik, darp, gasp, kapkaç, vandalizm, tehdit, şantaj, tecavüz, taciz, sarkıntılık, çocuk ve bebek kaçırma, linç, yağmalama, trafik kazası, trafikte tehlikeli araç kullanımı, uyuşturucu kaçakçılığı ya da kullanımı, tarihî eser kaçakçılığı, çok amaçlı insan ticareti, siber saldırılar, terör eylemleri, alkolün sebep olduğu kontrolsüz davranışlar, kavga, tartışma, genel ahlâka mugayir davranışlar, sokak çetelerinin varlığı ya da saldırganlığı, dilenciler, seyyar satıcılar vb. turizm polisliğinin kamusal düzeni sağlama amacının önündeki önemli engellerdir. Bu tehlikeler, suçlar ve sorunlar önlendiğinde suç korkusunun önüne geçilmiş ve turistler, turist gönderen ülkeler, acentalar vb. nazarında itibar ve güven duygusu temin edilmiş olmaktadır. Bu bağlamda değerlendirildiğinde turizm polisliğinin çok boyutlu yaklaşımlar ve etkili güvenlik stratejileri gerektiren bir güvenlik hizmeti olduğu ifade edilebilmektedir.

Turizm polisliği tehlikeler, suçlar ve sorunlar karşısında hızlı, etkili ve etkin müdahaleler gerektirmektedir. Varlıklara yönelik zararların önlenmesi, zarar içermeyen her şeyin ise kendi haline bırakılması turizm polisliği için en anlamlı güvenlik stratejilerinden biridir. Turistik bölgelere mahsus suç istatistiklerinin analizi sayesinde olası her suça karşı değil, turistik bölgeye mahsus suçlara karşı tedbirler almak kaynakların etkili kullanımı açısından önemlidir. Devletlerin birbirlerine, sektördeki rakip turizm firmalarının birbirlerine, ülke içindeki ya da turistik bölgelerdeki kişilerin turistlere ve diğer insanlara, siyasî muhaliflerin turistlere ve sektöre, turistlerin birbirlerine ve turistik bölgelerdeki varlıklara vb. yönelik art niyetli girişimlerinin yeri, zamanı, sebebi, biçimi temelinde kapsamlı risk analizleri yapılması bu güvenlik hizmetinin başarısı için gereklidir. Öngörülen hedeflerin başarılması turizm sektörü ve turizm güvenliği konusunda eğitimli, hukuk bilgisi yeterli, verilen görevleri yerine getirme konusunda istekli, sosyal ilişkileri güçlü, fizikî görünümü ideal, sabırlı, dikkatli, şüpheci, senarist, sportif, öngörüleri gelişmiş, etkili müdahale becerilerine sahip, turistik bölgede çok konuşulan en az bir yabancı dili ihtiyaç duyulacak düzeyde konuşabilen güvenlik personelleri gerektirmektedir.

Turistler ziyaret ettikleri destinasyondan memnun ayrılıyor ve o destinasyona tekrar gelmeyi ya da o destinasyonu başkalarına tavsiye etmeyi düşünüyorlarsa, bu kazanımın elde edilmesinde turizm polisliğinin de katkısının olduğu söylenebilmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Derbil, S. (1944). Polis Kavramı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1 (4): 473-485; Mansfeld, Y. ve Pizam A. (TURBAN) (2006). Tourism Security and Safety: From Theory to Practice. Burlington: Elsevier, Butterworth–Heinemann Press; Mawby, R. I. (2016). Policing Policies in Cities Dependent on Tourism: Developing an Evidence-based Approach, International Journal of Police Science and Management, 18 (3): 195-205; Muehsam, M. J. ve Tarlow, P. E. (1995). Involving the Police in Tourism. Tourism Management, 16 (1): 9-14; Tarlow, P. E. (2014). Tourism Security: Strategies four Effectively Managing Travel Risk and Safety. Waltham: Elsevier, Butterworth–Heinemann Press.