Türkiye’de Turizm Polisliği

Kavram Kamu Yönetimi

Türkiye’de iç güvenlik hizmetlerinin sunumundan sorumlu olan İçişleri Bakanlığı turizm polisliği kapsamındaki hizmetlerin sunumundan da sorumludur. İçişleri Bakanlığı turizm güvenliği kapsamındaki sorumluluklarını kendisine bağlı kurumlar olan Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı aracılığıyla yerine getirir. Emniyet ve jandarma teşkilâtları kadar öne çıkmasa da Sahil Güvenlik teşkilâtı da sorumluluk alanlarında turizm güvenliği kapsamında önemli görevler icra eder. Emniyet Genel Müdürlüğü’nün taşra teşkilâtları olan il emniyet müdürlüklerinden bazılarının bünyesindeki Turizm Şube Müdürlüklerinde ve bu şube müdürlüğünün bulunmaması nedeniyle ilgili diğer şubelerinde görev yapan personel Turizm Polisi adıyla, Jandarma Genel Komutanlığı’nın taşra teşkilâtları olan il jandarma komutanlıkları bünyesindeki birimlerde görev yapan personel ise Turizm Jandarması adıyla anılmaktadır. Turizm polisi ve turizm jandarması Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin idarî yapılanması çerçevesinde kendileri için belirlenmiş olan sorumluluk alanlarında turizm polisliği kapsamındaki görevlerini yerine getirirler. Bu iki birim Türkiye’de turizm polisliğinin en önemli unsurlarıdır. Öyle ki, kendi sorumluluk alanlarında turizm güvenliği bağlamındaki görevleri yerine getirmekle yükümlü olan başka kolluk ya da güvenlik birimleri (belediye zabıtası, güvenlik korucusu, gümrük muhafaza, orman muhafaza, çarşı ve mahalle bekçileri, özel güvenlik görevlileri vb.) bulunsa da, Türkiye’de turizm güvenliğinden söz edildiğinde turizm polisi ve turizm jandarması dikkat çekmektedir.

Turizm polisi ve turizm jandarması başta olmak üzere çeşitli güvenlik birimleri Türkiye’de denize kıyısı bulunan turistik merkezlerde genellikle bahar ve yaz aylarını kapsayan turizm sezonunda, diğer turistik merkezlerde ise yıl genelinde ya da turist çeken zamanlarda ihtiyaç oldukça turizm güvenliği kapsamında hizmetler sunarlar. Başka bir deyişle turizm polisi ve turizm jandarması Türkiye’nin birçok turistik bölgesinde turizm sezonlarında görev yapar, diğer zamanlarda aslî birimlerinde ya da başka birimlerde görevlendirilirler. Çünkü Türkiye’de turizm polisliği, İstanbul Turizm Polisi bunun istisnası olsa da, kolluk teşkilatlarındaki diğer uzmanlık alanları gibi uzmanlaşmanın kurumsallaştığı bir alan değildir.

Drone, güvenlik kamerası, dedektör, kimlik tespit sistemi, x-ray cihazı vb. gibi çeşitli güvenlik sistem ve cihazlarından Türkiye’de turizm polisliği bağlamındaki güvenlik ihtiyaçlarının karşılanmasında yararlanılır. Mobil polis ve jandarma noktaları bu süreçte işlevsel olarak kullanılır. İstanbul Emniyet Müdürlüğü Turizm Şube Müdürlüğü tarafından Android ve iOS işletim sistemlerine sahip telefonlarda kullanılmak üzere geliştirilen İstanbul Turizm Polisi mobil uygulaması örneğinde olduğu gibi teknolojik uygulamalardan turizm güvenliği için yararlanılır. Arazi koşullarına uygun özelliklerdeki motorlu ve motorsuz araçlar ile atlar ve köpekler ise turizm polisliğinin en önemli yardımcı unsurları arasındadır.

Köpekler koku alma, gerekli hallerde istenmeyen kişileri korkutma, kişilere ve olaylara etkili şekilde müdahale etme yetenekleri gibi gerekçelerle turizm polisliği kapsamındaki bazı hizmetlerin sunumunda tercih edilir. Atlar ise motorlu ve motorsuz araçların giremediği ya da etkili şekilde kullanılamadığı yerlerde hareket kabiliyetini ve müdahale imkânlarını artırması nedeniyle kullanılır. Turizm güvenliğinde polis teşkilatı tarafından kullanılan atlar ve köpekler Türkiye’nin çeşitli illerindeki Atlı Polis Eğitim Merkezleri’nde (APEM) ve Köpek Eğitim Merkezleri’nde (KEM), jandarma teşkilatı tarafından kullanılan atlar ve köpekler ise Nevşehir’de bulunan Jandarma At Köpek Eğitim Merkezi’nde (JAKEM) eğitilirler. Bu merkezlerde atların ve köpeklerin sevk ve idaresi konusunda eğitim alan polisler ve jandarmalar, atlar ve köpeklerle birlikte turizm sezonlarında turistik bölgelerde görevlendirilirler.

Sektörün genelinde olduğu üzere Türkiye’de turizm polisliği kapsamında da öncelikle can, mal, itibar vb. kayıplarının önlenmesi hedeflenir. Başka bir ifadeyle turistleri ve ülke turizmini her ne sebeple ve her ne şekilde olursa olsun olumsuz olarak etkileyebilecek her türlü faaliyete karşı çeşitli stratejilerle tedbirler alınır. Ancak ülkenin jeopolitik ve jeostratejik konumunun karşı karşıya bıraktığı güvenlik tehditleri Türkiye’de bu sektörde güvenliği sağlamak için sunulan hizmetlerde rakip ülkelerden farklı ve özellikli birtakım güvenlik stratejileri kullanılmasını zorunlu kılmaktadır. Dolayısıyla turizm güvenliği konusunda dünya üzerinde kabul gören yaygın ve standart stratejilerin Türkiye’deki turizm polisliği için de kullanılabilir olduğu iddia edilemeyebilir. Başka bir ifadeyle özgün güvenlik tehditleriyle karşı karşıya bulunan turizm ülkeleri için geçerli olduğu gibi Türkiye’de de turizm güvenliğinde özgün güvenlik hizmetleri sunulması gerekir. Dünyanın önemli turizm merkezlerinden biri olan İstanbul’da uygulamaya koyulan Milyon Taşı Huzur İstanbul Projesi gibi özgün projeler ise bu ihtiyaca binaen Türkiye’deki turizm polisliğinin başarısı için işe koşulur.

Yararlanılan Kaynaklar

Dündar, Y. ve Özgür, E. (2020). Turizm Kolluğu. İçinde; Dündar, Y., Bahar, O. (TURBAN), Turizm Güvenliği (ss. 305-342). Ankara: Gazi Kitabevi; Payam, M. M. (2016). Your First Friend in Antalya: Tourist Police. İçinde; 1st International Conference on Tourism Dynamics and Trends Conference Proceedings Book: 402-413.