Şehir Markalaşması

Kavram Üretim Yönetimi ve Pazarlama

Küreselleşmeyle birlikte mal ve hizmetler gibi şehirler de birer pazarlama unsuru haline geldi. Dolayısıyla günümüz şehirleri, dünyanın her yerinden tüketicileri, turistleri, girişimcileri, yatırımları, nakit akışını, saygıyı ve ilgiyi kendisine çekerek, rakiplerinden üstün konuma geçebilmek için çaba sarf etmektedir. Kendisinin güçlü bir marka olduğunu hissettiren şehirler, insanların söz konusu şehirde yaşama veya tatil yapma motivasyonunu, bu şehirde üretilen ürünleri tercih etme eğilimini ya da buraya yatırım yapma isteğini güçlendirmektedir. Bu nedenle, her şehir farklı alanlardaki yetkinliklerini, ayırt edici özelliklerini ve itibarını öne çıkararak markalaşma girişimi içindedir. Markalaşma sürecini başarıyla yürüten şehirler, dünya genelinde bilinirliği yüksek güçlü markalar haline gelmektedir. Örneğin, Paris romantizm, New York enerji, Barselona kültür, Milano moda, Tokyo ise çağdaşlık ile özdeşleşmiş marka şehirlerdir.

Şehir markalaşması, bir şehrin ismine ekonomik, sosyal ve kültürel açıdan değer katmasını sağlayan güçlü ve rekabetçi bir kimliğin geliştirilmesi sürecini ve bu süreçteki uygulamaları ifade etmektedir. Şehir markalaşmasında; yerel yönetimlerin, yerel kanaat gruplarının, ticaret ve sanayi odaları ile borsaların, turizm üst kuruluşlarının ve şehirde faaliyet gösteren şirketlerin, yani tüm paydaşların başarılı bir marka kimliği geliştirmesi ve doğru marka stratejilerini uygulaması gerekmektedir. Şehrin bir marka olarak konumlandırılabilmesi için dilsel, söylemsel ve göstergebilimsel uygulamaların (logo, slogan vb.) başarıyla yürütülmesi önem arz etmektedir. Tıpkı ürün markalaşmasında olduğu gibi şehir markalaşmasında da amaçlanan; marka kimliğinin başarıyla inşa edilmesi ve hedef kitlenin zihninde arzulanan şekilde konumlandırılabilmesidir.

Dolayısıyla, şehir markalaşması güçlü bir imaj geliştirme stratejisi olarak kullanılmaktadır. Yerel yönetimler ve şehirdeki diğer paydaşlar tarafından geliştirilen şehrin marka kimliği, genellikle, büyük ölçekli kültürel etkinliklerin düzenlenmesi, somut ve soyut miras ögelerinin tanıtılması ve simgesel yapıların inşa edilmesi yöntemleriyle hedef kitleye aktarılmaktadır. Bunlar arasında en etkili yöntem simgesel yapıların kullanılmasıdır. Paris denilince akla Eiffel Kulesi’nin gelmesi, şehir markalaşmasında simgesel yapıların gücüne iyi bir örnektir. Dubai’nin ise meşhur yapay Palmiye Adası, şehrin markalaşma stratejisinde yenilikçiliğin ön plana çıkarıldığını göstermektedir.

Bir şehrin markalaşabilmesi için altyapı, üstyapı, yerleşim yerleri, ulaşım ve yatırım gibi konularda başarılı olması ve organize sanayi bölgesi, üniversite, kültürel alanlar, spor tesisleri, eğlence mekânları, havaalanı, alışveriş merkezleri gibi modern hayatı destekleyen yapılara sahip olması gerekmektedir. Ayrıca, şehirde doğal veya kültürel turizm çekiciliklerinin bulunması, etkinliklerin çeşitliliğinin ve sıklığının, şehrin mimarisinin ve çevre düzenlemesinin dikkat çekici ve akılda kalıcı olması beklenmektedir. Diğer bir ifadeyle, şehirdeki toplumsal yaşamın kalitesi ve dinamik yapısı, yatırım ortamı, iletişim teknolojileri ağı, sağlık altyapısı, turizm alanındaki gelişmişlik düzeyi gibi faktörler bir şehrin güçlü bir marka olmasında etkili unsurlardır. Bu bağlamda Türkiye’de yürütülen bir araştırmada, büyükşehir markaları yatırım (eğitim ve öğretim, iletişim teknolojisi altyapısı ve kullanımı), toplum (yaşam kalitesi, eğlence ve kültür, sağlık) ve ürün ve hizmetler (turizm altyapısı ve çekicilikleri, ihracat, dışarıdan doğrudan yatırım, yenilik) çerçevesinde kıyaslanmıştır. Araştırmaya göre, büyükşehirlerimiz içerisinde en değerli beş şehir markası sırasıyla İstanbul, Ankara, İzmir, Kocaeli ve Bursa; marka gücü en yüksek olan şehirlerimiz ise İstanbul, İzmir, Ankara, Antalya ve Bursa’dır.

Yararlanılan Kaynaklar

Anholt, S. (2006). The Anholt-GMI City Brands Index: How the World Sees the World’s Cities? Place Branding and Public Diplomacy, 2(1): 18-31; Brand Finance (2019). Turkey Metropol 30: Türkiye’nin En Değerli ve Güçlü Büyükşehir Markaları, https://brandfinance.com/images/upload/turkish_cities_30.pdf, (Erişim tarihi: 30.07.2019); Kavaratzis, M. ve Ashworth, G. J. (2005). City Branding: An Effective Assertion of Identity or a Transitory Marketing Trick? Tijdschrift Voor Economische en Sociale Geografie, 96(5): 506-514; Paganoni, M. C. (2015). City Branding and New Media: Linguistic Perspectives, Discursive Strategies and Multimodality. Birleşik Krallık: Palgrave Macmillan; Riza, M., Doratli, N. ve Fasli, M. (2012). City Branding and Identity, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 35: 293-300.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Dinnie, K. (Editör) (2011). City Branding: Theory and Practices. Birleşik Krallık: Palgrave Macmillan.