Sazova Bilim Kültür ve Sanat Parkı

Doğal ve Kültürel Miras Park Alanı

(Eskişehir, 2008 - )

Maddeye katkıda bulunan yazarlar:
Yazar: AYŞE KARAHAN (2024) (Madde metni için tıklayınız)
Yazar: GÜLNAR GULİYEVA (2025) (Madde metni için tıklayınız)
1 / 2

Sazova Bilim Kültür ve Sanat Parkı, Eskişehir ilinde yer alan ve çeşitli bilim, kültür ve sanat aktivitelerine ev sahipliği yapan önemli bir parktır. Bu park, Türkiye'nin farklı bölgelerinden ziyaretçilerin ilgisini çekmekte ve şehrin kültürel ve turistik potansiyelini artırmaktadır.

Sazova Bilim Kültür ve Sanat Parkı, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi tarafından hayata geçirilmiş olup, 2008 yılında hizmete açılmıştır. Bu parkın oluşturulmasında, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi'nin yanı sıra çeşitli kamu kuruluşları ve sivil toplum örgütleri de katkıda bulunmuştur. Parkın planlanması ve inşası sırasında, şehrin kültürel mirasını ve doğal güzelliklerini koruma amacı güdülmüştür.

Park, geniş bir alana yayılmakta olup, farklı temalara sahip bölümlerden oluşmaktadır. Bu bölümler arasında Bilim Deney Merkezi, Sabancı Uzay Evi, Masal Şatosu, Korsan Gemisi ve Hayvanat Bahçesi bulunmaktadır. Bilim Deney Merkezi, çocuklara ve gençlere bilimi sevdirmeyi amaçlayan çeşitli deney setleri ve interaktif sergiler sunmaktadır. Sabancı Uzay Evi ise, astronomi ve uzay bilimleri ile ilgili bilgiler sunan ve ziyaretçilere gökyüzünü yakından tanıma fırsatı veren bir gözlemevidir.

Masal Şatosu, parkın en dikkat çekici yapılarından biridir ve masal kahramanlarının canlandırıldığı interaktif alanlara sahiptir. Bu bölüm, özellikle çocuklar için eğitici ve eğlenceli bir ortam sunmaktadır. Korsan Gemisi ise, ziyaretçilerin tarih ve denizcilik ile ilgili bilgiler edinebileceği ve eğlenceli vakit geçirebileceği bir alandır. Hayvanat Bahçesi, farklı türlerde hayvanları barındırmakta olup, ziyaretçilere doğa ve hayvan sevgisini aşılamayı amaçlamaktadır.

Sazova Parkı'nın doğal yapısı da dikkat çekicidir. Park, geniş yeşil alanlar, göletler ve yürüyüş yolları ile ziyaretçilere doğa ile iç içe olma imkanı sunmaktadır. Bu alanlar, piknik yapmak, yürüyüşe çıkmak veya sadece dinlenmek isteyen ziyaretçiler için ideal bir ortam sağlamaktadır. Ayrıca, parkta çeşitli etkinlikler ve festivaller düzenlenmekte olup, bu etkinlikler şehrin kültürel yaşamını canlandırmaktadır.

Park, aynı zamanda çevre bilincini artırmak ve sürdürülebilirlik konusunda farkındalık yaratmak amacıyla çeşitli projelere ev sahipliği yapmaktadır. Bu projeler kapsamında, geri dönüşüm, enerji tasarrufu ve doğal kaynakların korunması gibi konularda bilgilendirme çalışmaları yapılmaktadır. Eskişehir Büyükşehir Belediyesi, parkın sürdürülebilirliğini sağlamak ve çevre dostu uygulamaları teşvik etmek amacıyla çeşitli önlemler almaktadır.

Sazova Bilim Kültür ve Sanat Parkı, sürdürülebilir turizm açısından da büyük bir öneme sahiptir. Park, yıl boyunca yerli ve yabancı turistler tarafından ziyaret edilmekte ve Eskişehir'in turizm potansiyelini artırmaktadır. Sürdürülebilir turizm ilkeleri doğrultusunda, parkın doğal ve kültürel değerleri korunmakta ve ziyaretçilere bu değerleri tanıma fırsatı sunulmaktadır. Ayrıca, parkın sürdürülebilir turizm uygulamaları, yerel halkın doğaya ve koruma çalışmalarına olan ilgisini artırmakta, bu da uzun vadede parkın korunmasına yardımcı olmaktadır.

Sonuç olarak, Sazova Bilim Kültür ve Sanat Parkı, Eskişehir'in kültürel ve doğal zenginliklerini bir araya getiren ve çeşitli bilim, kültür ve sanat aktivitelerine ev sahipliği yapan önemli bir parktır. Eskişehir Büyükşehir Belediyesi'nin öncülüğünde hayata geçirilen bu park, şehrin turizm potansiyelini artırmakta ve sürdürülebilirlik konusunda örnek teşkil etmektedir. Parkın sunduğu eğitim ve eğlence olanakları, hem yerel halk hem de ziyaretçiler için değerli bir kaynak oluşturmaktadır.

Referanslar

Soydan, O., Benliay, A., & Akbulut, A. (2019). Kent Parklarındaki Kullanım Alanlarının Estetik Ve Fonksiyonel Özelliklerinin Kullanıcı Görüşleri Doğrultusunda İrdelenmesi “Antalya Muratpaşa Prof. Dr. Erdal İnönü Kent Parkı Örneği. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 9(19), 107-128.; Gülhan, M. (2019). Turizm Açısından Tema Parkların Ekonomik Etkileri: Sazova Parkı Orneği (Master's thesis, Necmettin Erbakan University (Turkey)); Karakaya, N., & Cengiz, T. (2019). Yaşam kalitesinin arttırılmasında kent parklarının önemi: Eskişehir ili örneğinde incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 14(20), 1259-1283; Fındıklı, E. B. (2021). İdeolojik Bir Tema Parkı Olarak Eskişehir. Divan: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, 26(51), 39-80.

2 / 2

Sazova Bilim Kültür ve Sanat Parkı; Büyükşehir Belediyesi tarafından Eskişehir’in Tepebaşı ilçesi Çamlıca Mahallesi’nde 2008 yılında hizmete açılmıştır. Sazova  Parkı, yaklaşık 400 metrekarelik büyük bir alanda ziyareçilerine farklı temalarla hazırlanmış olan kültür, sanat ve rekreasyon hizmetleri sunmaktadır. Park zaman içinde aileler, çoçuklar ve turistler için önemli bir cazibe merkezi haline gelmiştir. Sazova Parkı’nın içinde Masal Şatosu, Korsan Gemisi, Hayvanat Bahçesi ve Eti Sualtı Dünyası, Japon Bahçesi, Türk Dünyası Bilim, Kültür ve Sanat Merkezi, Esminyatürk Türk Dünyası Şaheserleri Parkı, Bilim Deney Merkezi bulunmaktadır. Ayrıca, parkda üç kafe, bir hediyelik eşya standı ve bir çay bahçesi mevcuttur.

Masal Şatosu, cazip ve farklı mimarisiyle dikkate değer bir yapı ve bir çocuk eğlence mekanıdır. Masal Şatosu 9 Mart 2014 yılında Prof Dr. Yılmaz Büyükerşen tarafından “her şey çoçuklar için” sloganıyla hizmete açılmıştır. Şato, mutlu çoçukların gelişmesine katkı sağlamak, bütün yaş grubu içerisindeki çoçukların hayal güçlerini geliştirmek ve gelecek için mutlu ve huzurlu temeller atmak amacıyla yapılmıştır. Bunun için şatoda, çoçukların hayal güçlerini geliştirmek, sanat ve kültüre karşı merak uyandırmak için masal dinletileri, problem çözme ve yaratıcı düşünme aktiviteleri düzenlenmektedir. Masal Şatosunda sekiz kule ve on sekiz kulecik olmak üzere toplam yirmi altı kule vardır. Bu kuleler Galata Kulesi (İstanbul), Burgulu Kule (Amasya), Cindirella Kulesi (İstanbul-gravür), Kız Kulesi (İstanbul), Adalet Kulesi (İstanbul-Top kapısarayı), Ulu Kule (Mardin), Çan Kulesi (Diyarbakır), Yivli Kule (Antalya) yapıları gözönünde tutularak yapılmıştır. Masal Şatosu içinde kahramanlarının üç boyutlu animasyonları, optik işık canlandırmaları, Nasreddin Hoca, Dede Korkut ve Keloğlan karakterleri çoçuklarla buluşturulmaktadır. Bu yolla, Türk kültürü masalları, hikayaleri ve fıkraları çocuklara tanıtmaktadır. Şatonun dış cephesi Disneyland temalı park görümüne benzemektedir. Ayrıca, şatoda Alice gibi kahraman figürlerin olması, Batı edebiyyatının ve Disneyleşmenin bir örneği olarak görülebilir. Masal şatosunun birinci katında ziyaretçiler için bir hediyelik eşya mağazası en üst kattında ise Sihirli Elma Cafe ve Seyir Terası yer almaktadır. Park içinde çoçukların tüm alanlara kolay ulaşımı için ücretsiz tren turları sağlanmaktadır. Tren yolucularını her hangi bir durakta indirebilmekte ve bu durak noktalarında başka yolcular almaktadır.  

Sazova Parkı’nın kuzeybatı girişinde, yapay göletin yanında Nuhun Gemisi ve masal kahramanlarının çeşitli heykelleri yer almaktadır. Nuhun Gemisi’nin sol tarafında büyük park alanında gezi yapılması için mini tren ve tren durağı vardır. Gemi “korsan” konseptinden esinlenerek, Atlantiki aşmak amacıyla tasarlanmış olan Mayflower adlı gemiden model alınmıştır. Gemide kaptan köşkü, zindan, kiler, hamaklar, fıçılar vardır. 

Sazova Parkı için bulunan Eskişehir Hayvanat Bahçesi önemli ve en çok ziyaret edilen mekanlardan biridir. İnşaası iki yıl sürmüş ve Mayıs 2017 tarihinde ziyarete açılmıştır. Çoçuklu ailelerin zevkli ve eğlenceli anlar yaşayarak vakit geçirdikleri bir aktivite alanıdır. Girişde sağ tarafda hediyelik eşya dükanları yer almaktadır. Alanda yapay bir gölet, hayvan barınakları, yürüyüş yolları, yol gösterici lehvalar, sesli etkinlik alanları ve hayvan heykelleri bulunmaktadır. Toplam olarak, 243 farklı çeşit hayvan mevcuttur. Genel bölümlerde 120, Eti Sualtı Dünyası bölümünde ise 123 hayvan türü sergilenmektedir. Doğal çevreyi koruma ve içinde çeşitli türde hayvanların bulundurması yerli ve yabancı ziyaretçilerin dikkatini çekmektedir. Hayvanat Bahçesi Eti Sualtı Dünyası, Tropik Merkez, Japon bahçesi, Papağan evi şeklinde farklı bölümlere ayrılmıştır. Alanın girişindeki sağ tarafta, halkın “akvaryum” olarak adlandırdığı Sualtı Dünyası vardır. 

Sualtı Dünyası, 2014 tarihinde faaliyete başlamış olup, komplekste 123 çeşitli 2150 canlı barınmaktadır. Kızıldeniz, Kuzey Ege, Amazon Nehri ve Atlantik gibi çeşitli coğrafyalara özel canlılar bu mekanda yaşamını sürdürmektedir. Akvaryumdaki canlılar özel cam vitrin bölümlerin gösterilmektedir. Cam vitrinler, canlıların yaşam standartlarına uygun bir biçimde tasarlanmışdır. Bu çevrede bulunan diğer bir yer ise Japon bahçesidir. Japon bahçesinde bitkisel  açıdan doğaya yakın bir düzenleme tercih edilmiştir. Bahçesinin içersinde ezgotik çeşitlerde kullanılmıştır. Bahçede yapay dere, göllet, yapay şelale, yürüyüş parkurları, körpüler ve oturma yerleri düzenlenmiştir. 

Türk Dünyası Bilim, Kültür ve Sanat Merkezi, Türk dünyasının varlığını ve zenginliğini kapsayan en önemli yapılar arasında yer almaktadır. Türk Dünyası Bilim Kültür ve Sanat Merkezi Eskişehir’in Tepebaşı ilçesinde, Sazova Parkı sınırları içinde bulunan toplam olarak seksen dört dönüm alan üzerinde yapılmıştır. Merkez, 2013 yılında projelendirilmiş ve inşasına Nisan 2014 tarihinde başlanmıştır. Anadolu Üniversitesi bünyesinde faaliyetlerini sürdürmektedir.  Tesis toplamda 15.000 metrekaredir. İçersinde Bilim Kültür Sanat Okulu, Musiki Tarihi Salonu, Bilim Bankası, tanıtım mekanları, kafeteryalar ile Osmanlı ve Selçuklu mimarısi ile hazırlanmış kırk odada sergilenen Türk bilgelerinin bal mumu maketleri yer almaktadır. Müzenin giriş katında İbni Sima, Mimar Sinan, Ömer Hayyam gibi mühim isimlere ait eserler “Örnek Şahsiyyetler” bölümünde sunulmaktadır. Müzenin alt katında Musiki Tarihi Salonu yer almaktadır. Bu salon, 14 Nisan 2017 tarihinde ziyarete açılmışdır. Türk-İslam kültürüne ait yaklaşık 400 çalgı aletinden 216’sı bu müzede sergilenmektedir. Müzedeki çalgı aletlerinin yapımını ve teminini, etnomüzikolog ve müzik terapi uzmanı Rahmi Oruç Güvenç ile Lutiye Feridun Obul tarafından gerçekleşdirilmişdir. Musiki Tarihi salonun içersinde Türk, Azerbaycan, Orta Asya halkları , Özbekistan, Kırgızistan ve Kazakistana özgü geleneksel çalgı aletleri yer almaktadır. Türk, Azerbaycan, Orta Asya halkları, Özbekistan, Kırgızistan ve Kazakistana ait sazlar, Orta Asya halklarına ait balaban, miskal, neyler, rebab, çeng, Türk kültürüne ait kemençeler, elvan, kopuz, davul, tanbur örnekleri sergilenmektedir. Müzik Tarihi Müzesi’ni ülkedeki diğer müzik müzelerinden farklı kılan özellik, sergi alanı dışında bir deneyim odasının da yer almasıdır. Müze, turizm açısından Türk kültür mirasının zenginliği ile yerli ve yabancı turistlerin dikkatini çekmektedir.

Sazova Parkındaki açık alanda Türk Dünyası küçük eserlerin maketlerinin yerleştiği Esminyatürk inşa edilmiştir. 2013 yılında Esminyatürk Türk Dünyası Şaheserleri Parkı Türk Dünyası Kültür Başkenti Ajansı’nın destekleri ile ziyaretçilerin hizmetine açılmıştır. Esminyatürk Parkı’nda Türk kültürüne ait şaheserler 1/25 oranında küçültülmüş modelleri şeklinde yer almaktadır. Parkda toplam otuz iki maket vardır. Maketler Türk mimarlığına ait camiler, türbeler, külliyeler, kümbetler, medrese, hamanlar; Özbekistan’a ait türbeler, cami, külliyeler, minare, Kazakistan’a ait külliye, türbe, İrak’a ait otuz üç gözlü körpü ve kümbet, Azerbaycan’a ait Mümine Hatun Türbesi yer almaktadır. Selimiye Cami, Tac Mahal, Mümine Hatun Türbesi, Alaca Cami, Uluğ bey Medresesi, Diyarbakır Ulu Cami, Sultan Murat Türbesi, Aşık Paşa Türbesi, Divriği Ulu Cami, Sultan Sencer Türbesi ve Mostar Körpüsü Esminyatürk içersinde küçük ölçekli yapılar arasındadadır. Türk dünyasına ait yapıların küçültülmüş minyatür modelleri, gelen yerli ve yabancı ziyaretçilere Türk kültürel mirasını daha yakından tanıma imkanı vermektedir.

Parkta yer alan Bilim Deney Merkezi 2012 Nisan ayında ziyaretçilere açılmışdır. Merkez gençlerin ve çoçukların bilime karşı çelişen görüşlerini geliştirmek, merak ve ilgilerini deneyimleyerek ve uygulayarak genişletmelerine olanak sağlamayı hedeflemektedir. Özellikle, çoçuklara bilim ve teknolojinin önem ve faydasını göstermek için, merkezin iç kısmında somut örneklere temin edilerek eğlendirici ve eğitici bir şekilde organize edilmiştir. Ayrıca, üç boyutlu gözlükler sayesinde uzay simülasyonu ve gökyüzünü izlemek fırsatı sunmaktadır. Fizik, kimya ve teknoloji gibi bilim dallarına özel bir çok interaktif sergi düzenlenmektedir. Robotik kodlama, kimya laboratuvarları gibi farklı alanlarda eğitimler uygulanmaktadır. 

Sazova parkın kuzeybatı tarafında girişte sağ kısmında Sabancı Uzay Evi konumlanmıştır. Bu ev 4 Nisan 2012 yılında ziyarete açılmıştır Eskişehir Sazova Parkı içersinde 2.751 metrekare bir alan üzerinde yapılmıştır. Sabancı Uzay Evi çoçuklara bilim ve teknolojiye karşı ilgilerinin haftanın belirli saat ve günlerinde fizik, kimya, doğa, enerji, basınç gibi konularda bilimsel deneyimler uygulanmakta, bilimin tarihi hakkında bilgiler, müze gezimi, bilimsel atölyeler yapılmakta ve farklı türlerde bilimsel aktiviteler organize edilmektedir. Sabancı Uzay Evinde interaktif sunumlar, görsel şovlar, balıkgözlü lenslerle sahip ve on altı megapiksel çözünürlük sağlayan iki farklı yüksek çözünürlüklü projeksiyonlar yer almaktadır. 360 derece kapsayıcı bir kubbe içersinde gerçekleşen ve bilimsel gözlemler ve verilere dayalı tasarlanan modeller katılımcılara uzaya, evrene, yıldızlara, galaksilere oradan dünyaya kadar olan çok farklı bir  yolculuk deneyimi sağlamaktadır. Ön bahçesinde tesisin bilimle ilgili farklı heykeller ve bilimsel mekanizmalar yer almaktadır. Sabancı Uzay Evi, son yıllarda yerli ve yabancı ziyaretçilere bilim dünyasını ve uzayı keşfetme fırsatı veren, Eskişehir turizminin farklılığını güçlendiren önemli çekiciliklerden biri haline gelmiştir.  

Park ziyaretçilere; Pazartesi hariç haftanın her günü 10:00-17:00 saatleri arasında hizmet vermektedir. Masal Şatosu 10:30-17:00; Türk Dünyası Bilim, Kültür ve Sanat Merkezi, Esinminyatürk, Korsan Gemisi 09:00-17:00; Hayvanat Bahçesi ve Eti Sualtı Dünyası 10:00-17:00; Bilim Deneyim Merkezi 13:00-17:45; Sabancı Uzay Evi hafta içi kapalı, hafta sonları ise 14:00:16:00 saatleri arasında açıktır. 

Referanslar

Ateş, E. (2021). Eskişehir Esminyatürk, Online Türkiye Turizm Ansiklopedisi, https://turkiyeturizmansiklopedisi.com/eskisehir-esminyaturk, (Erişim tarihi: 13.12.2024); Büyükbayraktar. N. (2019). Kentsel Açık Alanların Geliştirilmesi ve Kalite Kriterleri Üzerine Araştırmalar: Eskişehir Örneği-İstanbul Üniversitesi- Cerrahpaşa, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Ana Bilimdalı; Gülhan. M. (2019). Turizm Açısından Tema Parkların Ekonomik Etkileri: Sazova Park Örneği, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,; Turizm İşletmciliği Ana Bilimdalı; Sökmen, S. (2021). Sazova Parkı Müzik Tarihi Müzesi, Online Türkiye Turizm Ansiklopedisi, https://turkiyeturizmansiklopedisi.com/sazova-parki-muzik-tarihi-muzesi, (Erişim tarihi: 15.12.2024); T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı (2021). Bilim Kültür ve Sanat Parkı- Eskişehir. Türkiye Kültür Portalı, https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/eskisehir/gezilecekyer/bilim-kultur-ve-sanat-parki, (Erişim tarihi: 25.12.2024); Yıldız Altın. K. (2017). Eğlence Endüstrisi Bağlamında Kültürün Tektürleşmesi: Folklorun Tema Parklarda Kullanımı, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(51): 26-28.