Otantik

Kavram Sosyoloji

Otantik en yalın haliyle, öz ve saf, gerçek şey'dir. Sözcük, Türk Dil Kurumu sözlüğünde batı dillerinden (Fransızca) Türkçe’ye geçen Fransızca ’da authentique kelimesinin karşılığı olarak; eskiden beri mevcut olan özelliklerini taşıyan, gerçek olan, gerçeğe veya aslına dayanan, orijinal, mevsuk olarak tanımlanmaktadır. Türkçe dilinde otantik kelimesinin yerine özgün kelimesi de kullanılmaktadır. Türk Dil Kurumu sözlüğünde özgün; yalnız kendine özgü bir nitelik taşıyan, asıl olan şeklinde ifade edilmektedir. Bu kelime bazen özgün, taklit olmayan anlamlarına gelen orijinal kelimesi ile de aynı anlamda kullanılmaktadır. Temel anlamdan yola çıkarak bu iki kelimenin otantik kelimesini kısmen karşıladığı görülmektedir.

Otantik veya otantiklik sanat, folklor, sosyoloji, antropoloji, varoluşsal psikoloji, estetik ve müzik gibi birçok bilim ve disiplinin çalışma alanlarında yer edinen bir kavramdır. Kelime çalışılan bilim ve disiplin alanında temel anlamından yola çıkarak farklı bağlamlarda kullanılmaktadır. Bu nedenle alan yazında üzerinde hem fikir olunmuş bir tanımının olmadığını söylemek mümkündür. Otantik kavramanın bu belirsiz ve algısal durumu ise araştırma alanlarını ve çalışmaları çeşitlendirmektedir.

Otantiklik turizm literatüründe farklı (nesnel, yapısalcı, postmodernist ve varoluşsal) perspektiflerden ele alınmaktadır. Paradoksal doğasına rağmen otantik kavramı turist deneyimlerini anlamada önemli bir rol üstlenmekte ve bu alanda yapılan yorumlar ve analizler ışığında derin bir çalışma ortamı sunmaktadır. Nesnel/modernist perspektiften otantik kavramı yerel kültüre veya gelenek ve göreneklere bağlı olan turizm ürünleri için temel unsurdur. Herhangi bir turizm ürünü bir gelenek göreneğe göre yapılıp yapılmadığına ya da bu gelenek ve görenekleri veya kültürü yansıtabilme durumuna göre otantik olan ve olmayan şeklinde değerlendirilmektedir. Yapısalcı yaklaşıma göre herhangi bir yapının, nesnenin vb. şeylerin otantik olduğunu söylemek olanaklı değildir bu bağlamda otantiklik kavramı sosyal bir oluşumdur ve turistik amaçlarla yapılan bir ürün zaman içerisinde otantik veya yerel kültüre ait bir özellik olarak değerlendirilebilir.

Postmodern ideolojiye göre, orijinal, hakiki ve öz olan tek bir şeyden bahsedilemeyeceğinden gerçeklik ve sahtelik gereksizdir. Bu bağlamda otantisite arayışı modern turizm hareketlerini anlamlandırmak için yetersizdir. Varoluşsal yaklaşım ise temelleri Heiddeger tarafından varlığın otantik olan ve otantik olmayan kavramlarına dayanmaktadır. Varoluşsal otantiklik; ruhun yaşamı, kişinin kendisi anlamlarına gelmekte ve varlıkla yani kişinin kendisiyle kurduğu hakiki ilişki biçimini ifade etmektedir. Varoluşsal otantiklik birçok turizm çeşidi içerisinde turistin kendi otantik benliğini yani içsel benliğini aradığını dolayısıyla gezilen yerlerin otantikliğinin öneminin az olduğunu ya da önemsiz olduğunu belirtmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Heitmann, S. (2011). Authenticity in Tourism. İçinde; P. Robinson, S. Heitmann ve P. Dieke (Editörler), Research Themes for Tourism (ss. 45-58). Wallingford: CABI; Wang, N. (1999). Rethinking Authenticity in Tourism Experience, Annals of Tourism Research, 26 (2): 349-370; Steiner, J. C. ve Reisinger, J. (2006). Understanding Existential Authenticity, Annals of Tourism Research, 33 (2): 299-318.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Cohen, E. (2004). Contemporary Tourism Diversity and Change. Boston: Elsevier; Maccannell, D. (1999). The Tourist a New Theory of The Leisure Class. California: University of California Press; Wang, N. (2000). Tourism and Modernity: A Sociological Analysis. Oxford: Pergamon.