Destinasyon Kalitesi

Kavram

Destinasyonlar; ürünler, hizmetler, doğal kaynaklar, yapay olarak yaratılmış cazibe merkezlerinden oluşan karmaşık bir turizm ürünü olarak görülmektedir. Destinasyonların özgünlüğü, sahip oldukları doğal ya da insan yapımı çekiciliklere ve karmaşık yapılarına bağlıdır. Kalite, bir ürünün mükemmelliği konusunda tüketiciler tarafından yapılan genel değerlendirme olarak kabul edilmektedir. Dünya Turizm Örgütü, kaliteyi, müşterinin bir hizmet ürününe ilişkin tüm ihtiyaç, gereksinim ve beklentilerinin karşılıklı olarak kabul edilen sözleşme koşullarına uygun olarak kabul edilebilir bir fiyatla karşılanmasına yol açan süreç olarak tanımlar. Güvenlik, hijyen, turizm hizmetlerinin mevcudiyeti, şeffaflık, özgünlük ve turizm faaliyetlerinin insan ve doğal çevre ile uyumu gibi niteliksel özellikler kalitenin belirleyicileri olarak kabul edilmektedir.

Kalite, gerçek ve algılanan kalite olmak üzere iki ayrı grupta incelenmektedir. Gerçek kalite turizm işletmesinin hedeflediği ürünü tüketiciye yani turiste sunması; algılanan kalite ise, tüketicinin ürünü algılayış biçimidir. Turizm endüstrisinde kalite değerlendirmesini etkileyen pek çok faktör bulunmaktadır. Turizm işletmeleri ve destinasyonlar için turizm ürününün kalitesini tanımlamak ve değerlendirmek zordur. Destinasyon kalitesini belirlemenin ve onu korumanın zorluğu turizmin hizmet ağırlıklı bir sektör olmasından kaynaklanmaktadır. Turizm ürünlerinin soyut, birbirinden ayrılmadan tüketilmesi, kolay bozulabilir olması, standardizasyonun zor olması gibi özellikleri, destinasyonun kalitesinin belirlenmesinde güçlüklere sebep olmaktadır.

Destinasyonun kalitesi değerlendirilirken ulaşım, oda-konaklama, bazı özel menüler, geziler gibi pek çok somut hizmet çeşidi yanında doğal çevre, kültür ve miras, atmosfer, misafirperverlik gibi diğer soyut unsurların dikkate alınması gerekmektedir. Kimi araştırmacılar destinasyon kalitesini belirlerken altyapı kalitesi, insan kaynakları kalitesi, doğal ve çevresel kaliteye odaklanırken kimi yazarlar ise destinasyon kalitesini belirleyen faktörleri çekicilikler, ulaşım kolaylığı, yan hizmetler, olanaklar, kullanılabilir paketler ve aktiviteler olmak üzere altı grupta toplamaktadır.

Ryglov ve Vajcnerova, destinasyon kalitesini etkileyen unsurları dört ayrı grupta ele almaktadırlar: 1) Çekicilikler: Doğal cazibe merkezleri, kültürel ve sosyal cazibe merkezleri. 2) Hizmetler: Konaklama, deneyim etkinlikleri, ulaşım erişilebilirliği, yerel taşıma, güvenlik anlayışı. 3) Pazarlama yönetimi: Bilginin mevcudiyeti ve kalitesi, turist iletişimi, gelen turistler için karşılama kalitesi, destinasyonun imajı ve özgünlüğü ve yenilikler. 4) Sürdürülebilirlik ve işbirliği: Ürünler, paketler, aktif destinasyon yönetimi, özel-kamu ortaklığı, stratejik ittifaklar geliştirme, sürdürülebilirliğe saygı, girişimcilerin faaliyetlerden memnuniyeti, yerel halkın faaliyetlerden memnuniyeti; paranın değeri.

Destinasyonların sahip olduğu farklı kaynaklar ve kendine has yapıları, onların diğer destinasyonlardan farklılaşmasına sebep olmaktadır. Bir destinasyonda kalitenin oluşturulması ve devamlılığının sağlanması için bütün bu bileşenlerin özel işletmeler, kamu kurum ve kuruluşları ve destinasyonda yaşayan yerel halk tarafından dikkate alınması gerekmektedir. Destinasyonun kalitesini etkileyecek her bir faktörün kendi içinde derinlemesine analiz edilmesi ve belli standartlara oturtulmaya çalışılması gerekmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Assaf, A. ve Tsionas, E. (2015). Incorporating Destination Quality into the Measurement of Tourism Performance: A Bayesian Approach. Tourism Management, 49: 58-71; Çelik, S. ve Çizel, B. (2017). Destinasyon Kalite Algısını Etkileyen Faktörler: Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Bir Araştırma, Mediterranean Journal of Humanities, (7): 97-121; UNWTO (2003). UNWTO Quality Support Committee, Sixth Meeting, Varadero. Available at http://sdt.unwto. org/en/content/quality-tourism; Zabkar, V., Brencic, M.M. ve Dmitrovic, T. (2010). Modelling Perceived Quality, Visitor Satisfaction and Behavioural Intentions at the Destination Level, Tourism Management, 31(4): 537-546.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Mukherjee, S., Adhikari, A. ve Datta, B. (2018). Quality of Tourism Destination – A Scale Development, Journal of Indian Business Research, 10(1): 70-100; Ryglova, K. ve Vajcnerova, I. (2014). Possible Complex Approaches Towards Evaluating the Quality of a Destination in the Context of Tourism, Agricultural Economics – Czech, 60(5): 199–207.