Destinasyon Deneyimi

Kavram

Turizm, temel anlamda ziyaret etme, gezme, görme ve hayatı farklı şekillerde yaşamaya ilişkin çeşitli deneyimlere dayalı bir endüstri olarak düşünüldüğünde, turistin bir destinasyonda karşılaştığı her şey bir deneyime dönüştüğü anlaşılır. Destinasyonlar, deneyimlere ev sahipliği yapan ve hatıraların oluştuğu turistik çekim merkezleridir. Destinasyonlar, turistlere bütünleşik deneyimler sunmak için çeşitli turistik mal ve hizmetleri kapsayan turizm ekosistemleri olarak kabul edilir ve turizm her yönüyle genel destinasyon deneyimine katkıda bulunur. Destinasyonların, turizm mal ve hizmetlerinin bir karışımı olduğu göz önüne alındığında destinasyon deneyimleri; seyahat acentaları, yerel satıcılar, turistler ve devlet kurumları ile çeşitli etkileşimlere dayanmaktadır. Ayrıca, sosyal medya, çevrim içi paylaşım platformları ve sanal gerçeklik gibi yeniliklerle bir araya gelen teknolojik gelişmeler, destinasyon deneyimlerini şekillendirmek için turizm gelişimi ve yönetimine destek olmaktadır.

Destinasyon deneyimlerine etki eden destinasyon unsurlarını; fiziki coğrafya, kültür ve tarih, aktivite ve etkinlikler, altyapı, üstyapı, paket turlar ve geziler, duyguları hareket geçiren atmosfer, destekleyici hizmetler, gastronomi, misafirperverlik, ulaşılabilirlik, yenilik fırsatları, çevre yönetimi, hizmet kalitesi, destinasyon aidiyeti ve ekonomik değer olarak ifade etmek mümkündür. Fiziki coğrafya bileşenleri arasında tabiat manzaraları, doğal oluşumlar, dağlar, deniz, kumsallar, fiyortlar, ormanlar, kanyonlar, ırmaklar, vadiler, patikalar, şelaleler vb. başta olmak üzere birçok doğa harikası yer almaktadır. Ziyaret edilen destinasyonun görülmeye değer ve hayranlık uyandıran tabiata sahip olması, turistlerin tatillerini zenginleştirmekte, onların hafızalarında olumlu anılar bırakarak deneyimlerini farklı kılmaktadır.

Destinasyonun dokusuyla bütünleşen ve yerel özellikler taşıyan ögeler, turistlerin zihninde hatırlanabilirliğini tetikleyerek turistlerin destinasyon deneyimlerini zenginleştirmektedir. Destinasyonlarda el sanatları, müzikal performans, güzel sanatlar, mimari ve buna benzer ögeler yoluyla turistlere yerel kültürü deneyimleme fırsatları yaşatılmaktadır. Festival, konser, turlar, şölen, kongre, şampiyona, olimpiyat, forum vb. etkinlikler, insanların günlük yaşamın rutin aktivitelerinden bir süreliğine uzaklaşarak kaçış fırsatı elde etmelerini sağlamaktadır. Aktivite ve etkinlikler de turistlerin destinasyon deneyimine olumlu katkı sağlamaktadır. Kolay ve kaliteli ulaşım imkânlarına sahip destinasyonlar da hatırlanabilir deneyimleri destekleyerek tatil deneyimini pozitif yönde etkilemesi, çekiciliklerin yaratılması ve bunların kusursuz bir şekilde sürdürülebilmesi mümkündür.

Altyapı ve ulaşılabilirlik ile birlikte üstyapı özellikleri de destinasyon deneyimini zenginleştirmektedir. Hizmet kalitesi, destinasyon deneyiminde bir diğer önemli boyuttur. Turistler, mal ve hizmetin üretim ve tüketim süreçlerinde, turizm ürünü üreticileri ile temas halindedir. Dolayısıyla turistler, sunulan mal ve hizmetin kalitesini kendilerine göre değerlendirme olanağına sahiptirler ve tatillerine anlam katan, destinasyon deneyimini zenginleştiren kaliteli hizmet almayı isterler. Turistler, birbirleriyle ve yerel halkla, aynı faaliyete katılarak ya da aynı alanda yer alarak doğrudan ya da dolaylı olarak etkileşime girmektedirler. Bu etkileşimler, destinasyon deneyiminin bir parçasını oluşturmaktadır. Bu durumun turistin hem destinasyona hem de iletilen destinasyon imajına yönelik algılarını etkilemesi muhtemeldir. Destinasyon deneyimi bileşenlerinin ortaya çıkarılması, turistlerin destinasyon seçim kararlarını yönlendirmek, destinasyon deneyimi memnuniyetlerini ve destinasyon ziyareti sonrası davranışlarını etkileyebilmek açısından önem arz etmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Caldeira, A. M. ve Kastenholz, E. (2017). Tourists’ Spatial Behavior in Urban Destinations: The Effect of Prior Destination Experience, Journal of Vacation Marketing, 20 (10): 1-14; Guthrie, C. ve Anderson, A. (2007). Tourists on Tourists: The Impact of Other People on Destination Experience. İçinde; J. Tribe ve D. Airet (Editörler) Tourism Research: New Directions, Challenges and Applications (ss. 143-154). Londra: Elsevier; Neuhofer, B., Buhalis, D. ve Ladkin, A. (2012). Conceptualising Technology Enhanced Destination Experiences, Journal of Destination Marketing & Management, 1 (1-2): 26-46; Osman, H., Johns, N. ve Lugosi, P. (2014). Commercial Hospitality in Destination Experience: McDonald’s and Tourists’ Consumption of Space, Tourism Management, 42: 238- 247.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Şahin, İ. ve Güzel, F. Ö. (2018). Destinasyon Deneyimi Bileşenleri: Antalya ve İstanbul Destinasyonları Üzerinde Karşılaştırmalı Bir Araştırma, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 29 (1): 77-89.