Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı özel bir müze olan Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Oyuncak Müzesi, 20. 04. 1990 yılında Prof. Dr. Bekir Onur tarafından Türkiye’nin ilk oyuncak müzesi olarak ziyarete açıldı. Müzenin misyonu, Türkiye‘de oyun ve oyuncağın tarihinin araştırılması, korunması ve müzelenmesi için gerekli kaynakları bulmak ve bu kaynakların sürdürülebilirliğini sağlamaktır. Çocuk kültürüne ve oyuncağın tarihine odaklanan, yaparak ve yaşayarak öğrenmeye yönelik program ve etkinlikler sunan, çocuklar için ve çocuklarla birlikte üretmeyi amaçlayan çocuk dostu bir müze olmayı vizyon haline getiren müze oyun, oyuncak ve çocukluğun tarihi konularına odaklanmaktadır.

Müzenin bu bağlamda amaçları arasında değişim süreci içinde kaybolma tehdidi altında bulunan oyuncakları korumak; bu oyuncakların tarihini ve yapım tekniklerini araştırmak; oyuncak aracılığıyla sanayi tarihi, kültür tarihi ve eğitim tarihi konusunda araştırmalar yapmak; oyuncak aracılığıyla çocukluğun toplumsal tarihine odaklanmak; çocuklara tarih ve kültürel miras bilinci kazandırmak, kuşaklar arasında ilişki kurulmasına yardımcı olmak ve oyuncağın çocuk gelişimindeki önemini vurgulamak yer almaktadır. Müze ayrıca, müze eğitimi yöntem ve tekniklerini kullanarak oyun ve oyuncak kültürünün eğitim yoluyla da sürdürülebilirliğine katkı sağlamak amacındadır.

3.000’e yakın oyuncaktan oluşan koleksiyon 1990 – 2015 yılları arasında Eğitim Bilimleri Fakültesi bünyesinde geleneksel oyuncaklar, fabrikasyon oyuncaklar, yabancı oyuncaklar, antik oyuncaklar ve yeni oyuncaklardan oluşan beş ana bölümde sergilendi. Koleksiyonun en önemli özelliği geleneksel ve endüstriyel Türk oyuncaklarına sahip olması ve çok sayıda yabancı örneği içermesidir. Müze, 2015 yılına kadar koleksiyonunu malzeme türüne göre sınıflandırarak sergiledi. Yeni binasına taşındıktan sonra ise müzede temaya göre sunum yaklaşımı benimsenmiş ve yeni sergi 20. 04. 2016 tarihinde ziyarete açıldı. Yeni müze temaları okul kültürü, ulaşım, geleneksel oyunlar ve oyuncaklar, bebekler, hayvanlar, bebek evleri, minyatür ev eşyaları, trenler, yapı ve inşaat alanı, eğlence kültürü, müzik, Jülyet Altın Teneke oyuncak koleksiyonu ve Matchbox Oyuncak Arabalar’dır.

Müzede disiplinlerarası bir yaklaşımla müze eğitimi ve müzecilik konularında uzman; aynı zamanda pedagoji, sanat, bilgi-belge yönetimi, arkeoloji, felsefe, tiyatro vb. alanlarda öğrenimlerine devam eden personeller tam zamanlı ve kısmi zamanlı olarak görev almaktadır. Müze, yeni binasında çağdaş müzecilik uygulamalarına bağlı misyon ve vizyonuyla örtüşen yeni bir sürdürülebilirlik stratejisi belirlemiştir. Bu bağlamda ekonomik, çevresel, sosyal sürdürülebilirliği sağlamak, müzenin mesajını devamlı hale getirmek, işgücü sürdürülebilirliğini sağlamak, büyüme planlarını hayata geçirmek, teknoloji odaklı ve aile dostu bir yaklaşım benimsemek müzenin temel amaçları haline geldi.

Müzeye ziyaretler randevu ile gerçekleştirilmektedir. Müze rehberli turu olarak adlandırılan bu süreç çağdaş müze eğitimi ilkelerinden hareketle ziyaretçinin etkin olarak sürece dâhil olacağı bir biçim almıştır. Müzenin etkinlik atölyesinde, okulöncesi ve ilköğretim öğrencileri ile atölye çalışmaları yapılmaktadır. Bu çalışmalar arasında müze koleksiyonuyla bağlantılı olarak müze afişleri logo ve broşür tasarımları, atık malzemelerden oyuncak tasarımı, müze koleksiyonunda ara – bul çalışmaları, oyuncak öyküsü yazma ve çocuk edebiyatı yapıtları okuma ve canlandırma çalışmaları yer almaktadır. Müzede gerçekleştirilen etkinliklerden biri de dokun-yap-keşfet (hands-on) oturumlarıdır. Katılımcılar bu oturumlarda müze etkinlik atölyesinde eski oyuncaklarla buluşmakta, bu oyuncakları soru-cevap, büyük ve küçük grup tartışması, konuşma halkası gibi teknikleri kullanarak incelemektedir. Müze, okul öncesi, ilkokul ve ortaokul öğrencilerinin ve öğretmenlerin kullanabileceği ve öğretim programlarıyla bağlantılı eğitim setleri hazırlayarak resmi internet sayfasında kullanıma açtı.