Yiyecek-içecek maliyeti, üretim süreci içerisinde nihai ürün oluşana kadar katlanılan fedakârlıkların parasal ifadesidir. Yiyecek-içecek maliyet kontrolü ise yiyecek faaliyetleri sonucunda en düşük maliyetle en tatmin edici kara ulaşmak için yapılan düzenlemelerdir. Yiyecek-içecek maliyet kontrolü verimsizliği ortadan kaldırma ve israfı önleme gibi nedenlerle yapılmaktadır. Yiyecek içecek maliyet kontrolü yapılmasının ana amacı; işletmede yönetimin etkisini arttırarak oluşabilecek aşırı yiyecek-içecek ve işçilik maliyetini azaltmaktır. Aynı zamanda maliyet kontrolü yiyecek içecek işletmelerine fiyatlama, gelir ve gider analizi, standartların oluşturulması, israfların önlenmesi gibi konularda da fayda sağlamaktadır. Yiyecek-içecek kontrol süreci, maliyet kontrol sistemleri, yiyecek-içecek maliyet kontrolünü oluşturan harcamalar, maliyet kontrol raporları yiyecek-içecek maliyet kontrolünün kapsamını oluşturmaktadır. Yiyecek maliyeti, içecek maliyeti, personel maliyeti ve diğer maliyet kalemleri yiyecek-içecek işletmelerinde oluşan harcamaları oluşturmaktadır. Yiyecek-içecek maliyet kontrol süreci şu şekilde sıralanmaktadır: Menü planlaması, satın alma, teslim alma, depolama, depodan çıkış, üretim kontrolü ve satış kontrolü. İyi bir yiyecek-içecek maliyet kontrol sistemi üç aşamadan oluşmaktadır. Bunlardan ilki tüm yiyecek maddelerinin haftalık envanterinin hazırlanmasıdır. İkinci aşama ideal kullanımlarla, gerçekleşen kullanımların karşılaştırılması iken en son aşama düzeltici ölçümlerin geliştirilmesi ve iyileştirilmesidir. Basit maliyet kontrol yöntemi (yüzde kontrol yöntemi), ayrıntılı maliyet kontrol yöntemi, standart maliyet kontrol yöntemi ve potansiyel maliyet kontrol yöntemi yiyecek-içecek maliyet kontrol yöntemlerindendir.

Yiyecek-içecek işletmeleri maliyet kontrolü sırasında bazı zorluklar yaşamaktadır. Yiyecek ve içeceklerin porsiyonlarla satılması, stokların devir hızının yüksek olması, bir malzeme ile birçok yemeğin üretilmesi, personelin maliyet kavramını bilmemesi, uygun maliyet kontrol sisteminin kullanılmaması karşılaşılan zorluklardan bazılarıdır. Yiyecek ve içeceklerin maliyet kontrol yöntemleri benzerlik göstermesine rağmen birtakım farklılıklar da söz konusudur. Özellikle alkollü içeceklerin maliyet kontrolü düzenli ve doğru bir şekilde yapılmalıdır. İçecek maliyet kontrolünde en temel unsur standart içecek maliyetinin belirlenmesidir.