USAŞ A. Ş.

Havayolu İşletmeciliği Havalimanı Yer Hizmet Sağlayıcısı

(İstanbul, 1958 - 2010 )

1958 yılında THY (Türk Hava Yolları) yönetiminde, havayolu şirketinin tüm uçuşlarının ikram hizmetlerini planlamak ve tedarik etmek için kuruldu. 2001 yılına kadar Türkiye’de uçak içi ikram servisi hizmeti sağlayan tek firma oldu. USAŞ, Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı bünyesi altında 17. 03. 1958 tarihinde 25 yıllığına kuruldu, bu süre daha sonra genel kurul kararı ile 05. 11. 1980 yılında 50 yıl olarak uzatıldı.

Şirketin kuruluş amacı, THY’nin yabancı veya Türk bayraklı tarifeli tarifesiz seferler yapan tüm uçuşları için yer hizmetleri (handling) ve ikram (catering) hizmetlerini sağlamaktır. Ayrıca yurtiçi ve yurtdışından satış organizasyonları yapmak ve charter uçuş düzenlemek için kuruldu. 1958’de handling hizmeti vermesi kararıyla kurulduktan sonra 1959’da catering hizmetleri görevlerine eklendi. 1958-1987 yılları arasında en büyük yer hizmetleri kuruluşu olan USAŞ, 1987’de tüm yer hizmetleri ve otobüs işletmeciliğini HAVAŞ’a (Havaalanı Yer Hizmetleri A.Ş.) devretti.

USAŞ 1989 tarihinde uluslararası bir ihale sonucu, hisselerinin yüzde 70’i SAS Şirketler Grubu içinde yer alan SAS Service Partner’a satıldı. 1994 yılında da Swissair Şirketler grubuna ait Gate Gourmet tarafından satın alınan USAŞ, Texas Pacific Group’a devredilerek yoluna Gate Gourmet USAŞ olarak devam etti. İşletmenin uzun seneler faaliyet alanları havayolu işletmelerine ikram sağlamak, havalimanı ve hava ulaşımı sağlayan alanlarda ikram, kafe, restoran vb. hizmetler in satışını sağlamak oldu. 1990-2004 yılları arasında 48 milyon ABD Dolarlık yatırım yapan USAŞ, 70 farklı havayolu şirketine hizmet vermekteydi. 2006 yılına kadar pazar payının yüzde 70’ine sahip olan USAŞ, 2006 yılında THY’nin ihale açmaktan vazgeçmesi sonucu satışlarının yüzde 60’ını kaybederek, havayolu ikram bölümünü THY-DO&CO İkram Hizmetleri A.Ş.’ye 45 milyon ABD Doları’na sattı. Dokuz havalimanında bulunan tüm uçak içi ikram faaliyetlerini ve 1494 personelle THY DO&CO’ya devretti. 30. 06. 2010 yılına kadar havalimanı işletmeciliğine devam ettikten sonra, Atatürk Havalimanı’ndaki tüm restoranlarını TAV Havalimaları bünyesindeki BTA Catering devraldı.

Yararlanılan Kaynaklar

Demirkol, Ş. (1991). Kamu ve Özel İktisadi İşletme Olarak USAŞ ve Özelleştirme (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; https://www.airporthaber.com/thy-haberleri/usas-donemi-kapandi-24839h.html, (Erişim tarihi: 05.07.2019); http://www.radikal.com.tr/ekonomi/usas-sadece-isletmeci-olacak-792972/, (Erişim tarihi: 05.07.2019).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Albayrakoğlu, P. (2006). İkram Servis İşletmelerinde Tedarik Zinciri Yönetimi ve Usaş Örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.