Turizmde İnovasyon

Kavram Üretim Yönetimi ve Pazarlama

Türk Dil Kurumu tarafından daha önce yapılan tanımlama ile “Değişen koşullara uyabilmek adına kültürel, toplumsal ve yönetimsel ortamlarda yeni yöntemlerin kullanılmaya başlanması” şeklinde ifade edilen inovasyon, günümüzde yine TDK tarafından “yenileşim” kelimesi ile dilimizdeki yerini almaktadır. İnovasyon, bilimsel ve teknolojik gelişmeler sonucunda keşfedilen yeni bilgi, ürün veya hizmetlerin daha faydalı ve kullanılabilir duruma getirilmesini sağlayan parlak fikirleri ifade etmektedir. Ayrıca inovasyon, işletmelerin ürün ve hizmet yelpazesi ile faaliyette bulunduğu pazarların yenilenmesi ve genişletilmesini; yeni üretim, dağıtım ve tedarik yöntemlerinin oluşturulmasını; iş organizasyonu, yönetim ve işgücünün çalışma koşulları ile işgücü becerilerinde yapılacak geliştirmeleri sağlayan itici bir güç olarak tanımlanmaktadır. İşletmeleri uzun vadeli hedeflere yönlendiren, yeni ekonomik faaliyet alanlarının ortaya çıkmasını sağlayan inovasyonun, turizm sektöründe de yoğun olarak kullanıldığını söylemek mümkündür. En önemli hizmet sektörlerinden biri olarak görülen turizm sektörü değişken, dinamik ve çok yönlü bir yapıya sahip olduğu için yenilikçi hareketlerin düzenli olarak uygulanabildiği alanlardan biridir. Turizm sektöründe uygulanabilir olan inovasyon çeşitleri; ürün inovasyonu, süreç inovasyonu, pazarlama inovasyonu ve organizasyonel inovasyon olarak sıralanabilir.

Ürün inovasyonu, bir mal ya da hizmetin mevcut olan özellikleri ya da kullanım durumu itibariyle yenilenmesi ya da önemli ölçüde iyileştirilmesi olarak ifade edilmektedir. Çocuk dostu turizm standartlarına göre ürün geliştirerek hizmet sunan otel işletmeleri; çevresel olarak sürdürülebilir yeşil restoranlar, müşteri sadakat programları örnek verilebilir.

Süreç inovasyonu, hizmet üretim süreçlerinde tasarruf sağlamak, yürütülen işlemlerin performansını artırmak ve hizmetin sürdürülebilirliğini artırmak amacıyla yapılan yenilik ve iyileştirmelerdir. Restoran mutfaklarında son dönemde kullanımı yaygınlaşan indüksiyonlu ocaklar, üzerine doğru kap konulduğunda ısıyı ocak yüzeyinde değil kabın kendisinde oluşturmakta ve böylelikle hem yemeğin daha hızlı pişmesini sağlamakta hem de enerji tüketimini yüzde 50’ye kadar azaltmaktadır. Otel işletmelerinde temizlik ve bakım hizmetlerini yürüten robotlarda örnek olarak verilebilir.

Pazarlama inovasyonu, sunulan mal veya hizmetin tasarımı, tanıtımı, pazarda konumlandırılması, fiyatlandırılması gibi konularda yapılan yenilik ve iyileştirmeleri kapsamaktadır. Yaklaşık 1949 yılından beri hizmet veren Doğu Ekspresi, geçtiği güzergahtaki doğal güzellikler sayesinde son yıllarda gezginler ve fotografçılar tarafından sıklıkla tercih edilmiş ve bu güzergahta çekilen fotoğrafların sosyal medyada paylaşılması sonucunda turistik anlamda da çok fazla talep görmeye başlamıştır. Bu talep yıllar içerisinde o kadar büyüdü ki tren güzergahını sadece ulaşım amacıyla kullanan vatandaşlar mağdur olduğu için 2019 yılında aynı parkuru 27 saatte tamamlayacak 120 kişi kapasiteli Turistik Doğu Ekspresi hizmet vermeye başladı.

Organizasyonel inovasyon, işletmelerin ticari faaliyetlerinde, işletme içi organizasyonlarında ya da işletme dışı ilişkilerinde kullandığı işletmede daha önce kullanılmayan yenilik veya iyileştirmelerdir. Otel işletmelerinde çevrimiçi rezervasyon sistemlerinin kullanımı, kalite kontrol sistemlerinin geliştirilmesi, bazı hizmetlerde dış kaynak kullanımı organizasyonel inovasyon örnekleridir.

Yararlanılan Kaynaklar

Hjalager, A.N. (1997). Innovation Patterns in Sustainable Tourism An Analytical Typology, Tourism Management, 18(1): 35-41; Hjalager, A.N. (2002). Repairing Innovation Defectiveness in Tourism, Tourism Management, 23: 465–474; TCDD Taşımacılık. (2019), https://www.tcddtasimacilik.gov.tr/haber/298/, (Erişim tarihi: 10.01.2021); Türk Dil Kurumu, https://sozluk.gov.tr/, (Erişim tarihi: 10.01.2021); TÜBİTAK. (2005), Oslo Kılavuzu: Yenilik Verilerinin Toplanması ve Yorumlaması İçin İlkeler. https://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/BTYPD/kilavuzlar/Oslo_3_TR.pdf, (Erişim tarihi: 10.01.2021).