Turizmde Dijital Liderlik

KAVRAM Yönetim ve Organizasyon İnsan Kaynakları Yönetimi Turizm İşletmeciliği

Turizmde dijital liderlik, dijital dönüşüm süreçlerini yöneten ve bu süreçlerde inovatif, vizyoner ve sürdürülebilir stratejiler geliştiren liderlik anlayışıdır. Bu liderlik biçimi; yapay zeka, büyük veri, nesnelerin interneti (IoT), blockchain, sanal ve artırılmış gerçeklik gibi teknolojilerin turizm faaliyetlerine entegre edilmesini sağlar. Dijital liderlik, yalnızca teknolojik altyapının kurulmasıyla sınırlı kalmayıp; organizasyonel değişim yönetimi, çalışanların dijital yetkinliklerinin geliştirilmesi ve müşteri deneyiminin dijital olarak optimize edilmesini de içerir.

Kavram ilk olarak 2000’li yılların başında bilgi teknolojilerinin iş süreçlerine entegrasyonunun hızlanmasıyla birlikte literatürde yer almaya başlamıştır. Ancak turizm sektörü özelinde dijital liderliğin belirginleşmesi, 2010 sonrası dönemde dijital platformların, çevrimiçi rezervasyon sistemlerinin ve mobil uygulamaların yaygınlaşmasıyla olmuştur. COVID-19 pandemisi bu süreci daha da hızlandırarak, dijitalleşmeyen işletmelerin rekabet edemez hale geldiği bir ortam yaratmıştır.

Dünyada dijital liderlik konusunda en büyük talep, yüksek dijital olgunluğa sahip destinasyonlardan gelmektedir. Özellikle Avrupa’da Hollanda, Almanya ve İskandinav ülkeleri dijital turizm stratejilerini benimseyen öncü ülkeler arasındadır. Uzak Doğu’da ise Güney Kore ve Singapur gibi ülkeler dijital altyapılarını turizmle entegre eden örnekler sunar. Bu ülkelerde, turist deneyimi sanal gerçeklik rehberlerinden yapay zekâ destekli hizmet robotlarına kadar çeşitli dijital araçlarla desteklenmektedir.

Turizmde dijital liderliğin önemli destinasyonları arasında Amsterdam, Seul, Kopenhag ve Dubai yer almaktadır. Bu şehirler, sürdürülebilir akıllı şehir stratejileriyle dijital turizmi bütünleştiren örnek uygulamalara sahiptir. Türkiye’de ise İstanbul, Antalya ve Kapadokya gibi bölgeler dijital dönüşüm süreçlerinde öne çıkmaktadır. Özellikle İstanbul’da artırılmış gerçeklik ile desteklenen tarihi gezi rotaları, çevrim içi rezervasyon sistemleri ve mobil rehber uygulamaları dijital liderliğin ilk örneklerindendir.

Dijital liderliğin turizm sektöründeki önemi, sadece müşteri memnuniyetini artırmakla sınırlı kalmayıp, aynı zamanda rekabet avantajı yaratma, operasyonel verimlilik sağlama ve kriz anlarında esneklik kazanma açısından da kritik rol oynamaktadır. Dijital liderler, veri temelli karar alma süreçlerini yönetebilen, teknolojiyi stratejik bir kaynak olarak kullanabilen ve örgütsel vizyonunu dijitalle uyumlu hâle getirebilen yöneticilerdir. Bu liderlik anlayışı, turizm sektörünün dijital çağda sürdürülebilirliğini teminat altına alan temel dinamiklerden biridir.

Referanslar

Ballina, F. J. (2022). Smart business: the element of delay in the future of smart tourism, Journal of Tourism Futures, 8(1): 37-54; Buhalis, D. ve Amaranggana, A. (2013). Smart tourism destinations. Z. Xiang ve I. Tussyadiah (Editörler), Information and Communication Technologies in Tourism (ss. 553-564), Springer International Publishing; Timur, B. ve Köz, E. N. (2022). Turizmde sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik çalışmaları üzerine sistematik bir literatür taraması, Turizm Akademik Dergisi, 9(1): 233-251; Yapıcı, O. Ö. ve Yıldırım, G. (2021). Endüstri 4.0'ın turizm alanındaki kavramları üzerine bir araştırma, IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (11): 394-412; Yıldız, E. (2021). Turizm sektöründe artırılmış gerçeklik ve sanal gerçeklik ile ilgili yapılan çalışmaların bibliyometrik analizi, International Journal of Social Humanities Sciences Research, 8(78): 3310-3321.

Konuyla ilgili diğer maddeler için bkz.: