Turizm ve Terörizm

Kavram Sosyoloji

Turizm ve terörizm, geçtiğimiz bin yıllık süreçte yaşamın bir parçası haline gelmiş olmasına karşın, özellikle XX. yüzyılın ikinci yarısında, aralarında tehlikeli bir ilişki gözlenen kavramlara dönüştü. Uluslararası terörizm, İsrailli sporcuların katledildiği ve tüm dünyanın yaşananları dehşet içinde izlediği 1972 Münih Olimpiyatları’nda kolektif ruha işledi. 1980 ve 1990’li yıllarda, medyanın dikkatini çekebilmek ve modern toplumun bir yansıması olarak kabul görebilmek amacıyla uluslararası yolcuları hedef alan terörist eylemlerin arttığına tanık olundu. XXI. yüzyılda terörizm, hem tehlikeli bir sosyo-politik olguya ve hem de yeni bir savaş tekniğine dönüştü. Günümüzde ise, terörizm tabanlı örgütler ve bu örgütlerin kullandığı yöntemler gelişmeye ve değişmeye devam ederken, turizm ile arasındaki yıkıcı ilişki de varlığını sürdürmektedir. Hükümet ve işletmelerin insan yaşamını ve mülkiyeti korumaya yönelik çabaları dikkate alınmaksızın terörizm, bir taraftan kamu ve özel sektörde ürkütücü etkiler bırakırken, diğer taraftan toplum ve ekonominin genelinde belirgin şekilde kendini hissettirmektedir.

Terörizm ve turizm, temelde parazitik olan bir tür simbiyotik ilişki içindedir. Uluslararası yolculara yönelik terör eylemleri, halkın ve medyanın ilgisini çekmeyi amaçlamaktadır. Söz konusu ilgi oluşmadığı sürece, terör örgütleri hedefledikleri amaçlara ulaşmada başarısız olmaktadır. Dünyanın herhangi bir yerinde suçsuz turistlere yönelik düzenlenen bir terör saldırısı, tam da terör örgütlerinin mesajlarını iletmelerini ve gayelerinin ivmesini arttırmalarını sağlayan yaygın ve sürekli bir medya ilgisini çekmektedir. Özellikle çarpıcı ve belirli yerlerde (Örneğin, ABD’deki 11 Eylül saldırıları) sürekli tekrarlayan saldırılar ekonomiye ciddi şekilde zarar verebilmekte, mülki varlıklar üzerinde büyük çaplı mülki zararlara ve maddi kayıplara neden olabilmektedir. Emniyet/güvenlik algısını zedeleyebilmekte, potansiyel ziyaretçilerin seyahat arzusunu düşürebilmekte ve turizm sektöründe hizmet veren paydaşlar arasında terörle ilgili krizlere ne şekilde tepki verileceği ya da bu krizlerin nasıl önlenebileceği konusunda akıl karışıklığı ve endişe yaratabilmektedir.

Turizm ve terörizm ilişkisi, terörizmin turizm destinasyonlarındaki ekonomik etkileri, turizm talebine yansımaları, ziyaretçilerin risk algıları, olağanüstü durum hazırlıkları ve kriz yönetimi gibi alanlarda 1990’lı yıllardan itibaren araştırılan bir konudur. Siyaset bilimcileri, iktisatçılar, terörle mücadele/terörizm uzmanları, devlet kurumları ve sivil toplum kuruluşları tarafından hazırlanan diğer çalışmalarda ise, terörizm olgusu yine pek çok farklı açıdan ele alındı ve küresel terörist örgütleri ve saldırıları bu araştırmalarla belgelendi. Ancak ilerleyen dönemlerde, çalışmalara konu olan terörist eylemleri art arda başka saldırılar takip etti. Son 50 yıldaki dünya çapındaki yaygınlığına karşın terörizmin temel nedenlerine yönelik çözüm önerileri, akademik araştırmalarda önemli ölçüde ihmal edilmiş durumdadır. Terörizmin dinamik ve karmaşık bir kavram olduğu, 11 Eylül saldırıları sonucunda girilen yeni terörizm çağı ile anlaşılıp daha fazla dikkate yol açtı. Zira bu olaydan sonra, teröristlerin düşünülenden çok daha planlı hareket ettikleri ve yeni koşullara/şartlara uyum sağlayabilen bir yapıya sahip oldukları anlaşıldı.

Yararlanılan Kaynaklar

Fuchs, G., Uriely, N., Reichel, A. ve D. Maoz (2013). Vacationing in a Terror-Stricken Destination: Tourists’ Risk Perceptions and Rationalizations, Journal of Travel Research, 52(2): 182-191; Liu, A. ve S. Pratt (2017). Tourism’s Vulnerability and Resilience Terrorism, Tourism Management, 60: 404-417; Mesjasz, C. (2015). Complex Systems Studies and Terrorism. İçinde; P.V. Fellman, Y. Bar-Yam ve A.A. Minai (Editörler.) Conflict and Complexity: Countering Terrorism, Insurgency, Ethnic and Regional Violence (Understanding Complex Systems) (ss. 35-71), New York, NY: Springer; Pizam, A. and G. Smith (2000). Tourism and Terrorism: A Quantitative Analysis of Major Terrorist Acts and Their Impact on Tourism Destinations, Tourism Economics, 6(2): 123-138; Sönmez, S. and A.R. Graefe (1998). Influence of Terrorism Risk on Foreign Tourism Decisions, Annals of Tourism Research, 25(1): 112-144.