XX. yüzyıl, havayolu taşımacılığında önemli başlangıçlara ve gelişmelere şahitlik eden bir dönemdir. Havacılıkta bir dönüm noktası olan 1978 yılında Havayolunda Serbestleşme Hareketi ilk defa Amerika Birleşik Devletleri hükümeti tarafından senatodan geçirilen ve dönemin başkanı Jimmy Carter tarafından imzalanan düzenleme ile eyleme geçti. Bu tarihe kadar Amerikan havayolu endüstrisi, 1938 yılında kurulan Sivil Havacılık Otoritesi (CAB-Civil Aviation Board) kural ve kısıtlamalarıyla faaliyetlerini sürdürmekteydi. Fiyatlama, rota değişiklikleri ya da işletme sahipliği gibi konular havacılık otoritesinin kimi zaman aylar, hatta yıllar süren uygun görüşü beklenerek düzenlenebilmekteydi. CAB’ın katı fiyatlama politikası, havayolu işletmelerini hizmet kalitesi doğrultusunda rekabet etmekten alıkoymuştu. Bu durum aynı zamanda farklı müşterilere farklı fiyat ve hizmet sunma stratejilerinin de önüne geçmekteydi.

Serbestleşme hareketi ile birlikte devletin fiyatlama ve pazara giriş ile ilgili katı kuralları kaldırılmış olup devam eden süreçte endüstriye dahil olan bölgesel, charter ve eyaletler arası hizmet veren yeni havayolu işletmeleri ortaya çıktı. Bu yeni havayolu işletmelerinin pazar payı ve rekabet güçlerini artırmaları sektörde daha önce söz sahibi olan eski firmaların büyümek için birleşmelere gitmesine sebep oldu. Serbestleşmenin getirdiği rekabet, işletmelerin farklı şehir çifti rotalarında, farklı fiyatlarla ve yüksek hizmet kalitesiyle faaliyet göstermesine sebep oldu. Bu durum sektördeki karlılığın artmasını, havayolu ağının genişlemesini, maliyetlerin düşmesini, daha vasıflı personelin istihdam edilmesini, daha iyi ekipmanların kullanılmasını, biletleme ve rezervasyon süreçlerinin iyileştirilmesini sağladı. Ayrıca serbestleşmenin havayolu sektörüne düşük maliyetli havayolu başta olmak üzere farklı iş modelleri ve yolcuların merkez bir havalimanında toplanıp farklı destinasyonlara dağıtıldığı ağ yapısı sistemlerinden olan topla-dağıt ağ yapısı gibi doğrudan etkilerinin yanı sıra bugün Türk Hava Yolları'nın (THY) üyesi olduğu Star Alliance olmak üzere açık semalar olarak bilinen antlaşmaların ortaya çıkması gibi dolaylı etkileri de oldu. Havayolu endüstrisinin devlet yönetiminin katı kurallarından sıyrılıp farklı işletme ve stratejilerin yön verdiği devasa bir sektöre dönüşmesinde serbestleşmenin tarihi bir rolü olduğu açıktır. 1978 serbestleşme hareketi ile ortaya çıkan çarpıcı ekonomik ve operasyonel etkilerin, farklı ülke ve uluslararası birliklere havayolu sektöründe benzer kararlar alma ilhamını verdiği fikrini doğurmaktadır. Bu bakımdan ilerleyen yıllarda Avrupa Birliği’de 1997 yılına dek aşamalı olarak serbestleşmeye gitti. Türkiye’de ise 2003 yılı itibariyle havayolu iç hat pazarında serbestleşmeye gidildi. Kısacası, 1978 Havayolu Serbestleşme Hareketi, endüstride yaşanan finansal ve operasyonel tıkanmalara bir çözüm olarak ortaya çıktı, bugün sektörün büyümesinde ve alınan her yeni stratejik kararın arkasında önemli bir adım olarak tarihteki yerini aldı.