Şuruplar

Gastronomi

Temelde su ve şekerin kaynatılmasıyla elde edilen tatlı sıvıdır. Şerbet olarak da adlandırılan şurup, genel olarak soğutularak kullanılsa da bazı özel tatlı tarifleri için sıcak olarak kullanılmaktadır. Şuruplar, bazı bölgelerde kestirme, bal ve revak olarak da anılmaktadır. Şurup; baharatlar, çeşitli meyve özleri, likör gibi ürünler eklenerek tatlandırılabilir. Şuruplar ayrıca limon veya portakal kabuğu ile kaynatılarak da tatlandırılabilir. Esas olarak hamur tatlıları gibi ürünleri lezzetlendirmek, kekleri nemlendirmek, hazır olan şurupları inceltmek, kokteyl hazırlamak ve meyve salatası hazırlamak gibi çeşitli ürünlerin yapımında kullanılmaktadır. Şurubun hazırlanması esnasında şekerin suya oranı istenen tatlılık ve yoğunluğa göre değişmektedir.

Geleneksel olarak şurupların sertliği (kırılganlığı) bir bardak soğuk suya bir miktar damlatılarak; yoğunluğu ise bir tabağa bir damla şurup damlatılıp soğutularak kontrol edilmektedir. Günümüzde ise şurubun istenilen sertlik ve yoğunluğunu belirlemek için hidrometre, sakkarometre, refraktometre, şeker termometresi veya şurupölçer kullanılmaktadır. Şurubun sertliği, yoğunluğu gibi özellikleri beaumé ve brix dereceleri ile ifade edilerek belirlenmektedir. Şurubun yoğunluğu çözelti içindeki şeker konsantrasyonu ile ifade edilmektedir.

Şurup şeker konsantrasyonuna göre kategorilendirildiğinde, bir litre su için hazırlanmak istenen hafif bir şurup 0,1 ila 0,4 kilogram, orta şurup 0,4 ila 0,8 kilogram ve yoğun bir şurup ise 0,8 ila 3,0 kilogram şeker içermektedir.

Şurup hazırlamak için bazı temel prensipler bulunmaktadır. Yüksek bir sıcaklıkta pişirilmiş bir şurup soğutulduğunda, daha düşük bir sıcaklıkta pişirilmiş bir şuruptan daha sert yapıda olmaktadır. Örneğin; 115°C pişmiş bir şurup soğutulduğunda yumuşak bir yapı oluşturmaktadır. 150°C pişmiş bir şurup ise soğutulduğunda sert ve kırılgan bir yapıdadır. Şuruba aroma vermek için kullanılan tatlandırıcılar vanilya gibi özütler veya likörler olabilmektedir. Bu tarz aroma veren ürünlerin aromalarını kaybetmemesi için şurup soğuduktan sonra eklenmesi gerekmektedir. Eğer aroma vericiler sıcak bir şuruba eklenirse lezzeti kaybolabilmektedir. Basit şurup eşit miktarda şeker ve su içermektedir. Bir tencerede eşit su ve toz şeker eşit miktarda birleştirilerek şekerin çözülmesi için kaynatılmaktadır. Sonrasında ise, şurup kullanılmak üzere soğutulmaktadır. Şurup yapmak için saf, temiz toz şeker kullanılmalıdır. Kirli bir şeker, şurubu bulanıklaştırarak kaynama esnasında köpük oluşturmaktadır.

Kristalleşme birçok şerbet için yaygın bir hata unsurudur. Bir şeker kristalinin bile pişmiş bir şurupla temas etmesi durumunda, her şeyi bir miktar şeker kristaline dönüştüren bir reaksiyon silsilesi başlayabilmektedir. Pişmiş şeker kristalleştiğinde şurup içinde eriyik kalmak yerine minik şeker kristallerine dönüşmektedir. Bu durumun aşılması için kaynama işleminin ilk aşamalarında temiz bir tencere kullanılmalı, tencerenin kenarlarında şeker taneleri olmamalı, kaynamaya başlamadan önce ya da kaynama esnasında şerbete limon suyu gibi bir ürün eklenmeli, şurup kaynamaya başlamadan hemen önce kapağı birkaç dakika kapatılmalıdır (yoğunlaşan buhar, tencerenin yanlarını nemlendirip kristalize olan şekeri çözmektedir). Kaynar şuruplardaki kristalleşmeyi kontrol etmek için glukoz veya mısır şurubu da ilave edilebilmektedir. Kaynar su, soğuk suya göre oluşan çözeltide daha fazla şeker tutabilir. Şeker çözündükten sonra şurubu kaynatmaya devam ederek şeker konsantrasyonu artırılabilmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Gisslen, W. (2011). Professional Cooking (Yedinci baskı). ABD: John Wiley Sons Inc; Halıcı, N. (2013). Açıklamalı Yemek ve Mutfak Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Oğlak Yayıncılık; Rinsky G. ve Rinsky, L. H. (2009). The Pastry Chef ’S Companion: A Comprehensive Resource Guide for the Baking and Pastry Professional. ABD: John Wiley Sons Inc; Robuchon, J. (2005). Larousse Gastronomique. İstanbul: Oğlak Yayınları; Sinclair, C. (2005). Dictionary of Food International Food and Cooking Terms from A to Z. (İkinci baskı). Londra: A & C Black Publishers.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Gisslen, W. (2013). Professional Baking (Altıncı baskı). ABD.