Soğuk Alkolsüz İçecekler
Gastronomi Kavram
-
2019
Tek bir tanımı bulunmamakla birlikte, tatlı, su bazlı ve asit oranı dengeli, soğuk olarak tüketilen ve alkol barındırmayan ya da çok eser miktarda barındıran ürünlere soğuk alkolsüz içecek denmektedir. Soğuk alkolsüz içecekler genellikle renkli olurlar. Doğal ya da yapay malzemeler, meyve, meyve posası veya diğer doğal içerikler ile tatlandırılırlar. Su, soğuk alkolsüz içeceklerin temel içeriğini oluşturmaktadır. Soğuk havalarda serinlemek, yanında tüketilen yiyecek malzemesinin lezzetini artırmak, sindirimi kolaylaştırmak ve ihtiyaç duyulan enerjiyi hızla sağlamanın dışında en önemli özelliği susuzluğu gidermektir.
Soğuk alkolsüz içeceklerin tarihi tam olarak bilinmemesine rağmen insanlığın ilk dönemlerinden itibaren meyvelerin sularını sıktıkları bilinmektedir. Her toplum ve kültürde soğuk alkolsüz içeceklere rastlanmaktadır. Türk kültüründe ayran, Orta Asya kültüründe kımız (yüzde 1 alkol içerir), Uzakdoğu’da soğuk yeşil çaylar, Japon kültüründe kambucha çayı (yüzde 1’in altında alkol içerir), Osmanlı mutfağında şerbetler, ekşiler ile Antik Yunan’dan günümüze kadar yapılan limonata, farklı kültürlere örnek soğuk alkolsüz içecekler olarak gösterilebilir.
XX. yüzyılın başlarında olan sanayi devrimi ve şişeleme, kutulama tekniklerinin gelişmesiyle birlikte tüketime hazır soğuk alkolsüz içecekler popüler olmuştur. Kola, gazoz, soda vb. ürünler sanayileşmiş bir ortamda üretilmekte ve birçok satış noktasında tüketiciye ulaşmaktadır. Bu ürünler genel olarak şişelenmeden önce karbondioksit gazı eklenerek gazlandırılır ve içimi kolay olması sağlanmaktadır. Ayrıca pastörize meyve suyu ve katkı maddelerinin gelişmesi sayesinde meyve suları da sanayileşmiş bir ortamda üretilip büyük kitlelerin ulaşabileceği şekilde pazarlanmaktadır.
Çeşitli aromalarla tatlandırıp şişelenen içme suları, ülkemizde çok popüler olmamasına rağmen Avrupa ve Amerika kıtalarında ticari olarak satışı son yıllarda artmaktadır. Özellikle fesleğen, nane ve böğürtlen gibi serinletici tatlar ile susuzluğu gidermeye yönelik alternatif su çeşitlerine sıklıkla rastlanılmaktadır.
Aynı zamanda, son dönemlerde sağlıklı yaşam ve vejetaryen yaşam gibi alternatif beslenme ihtiyaçlarının karşılanabilmesine yönelik sağlıklı alkolsüz içecekler popülerleşmektedir. Buğday çimeni vb. antioksidanlar ile sindirimi kolaylaştırıcı soğuk alkolsüz içecekler, ıspanak, havuç, domates suyu gibi sebze temelli sular popüler olmakla birlikte sadece bu ürünlere yönelik satış yapan noktalar ortaya çıkmaktadır, buna örnek olarak spor salonlarındaki sağlık barları gösterilebilir.
Ayrıca son dönemlerde, aslında sıcak olarak servis edilen ürünlerin, serinleme ihtiyacını karşılamak için soğuk servis edilen türevleri de geliştirilmiştir. Kahve temelli frappeler, soğuk çaylar, buzlu kahveler bunlara örnek olarak gösterilebilir.
Son olarak işletmelerde servis edilen meyve suları ve tatlandırıcılar ile yapılan alkolsüz meyve kokteylleri, maden suları, meyvelerin dondurulmuş halinden yapılan buzlu meyve suları (frozen) soğuk alkolsüz içeceklere örnek olarak verilebilir.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Ashurst, P. R. (2016). Chemistry Technology of Soft Drinks & Fruit Juices ( 3. Baskı). West Sussex: Wiley Blackwel.