Ramsar Sözleşmesi / Convention on Wetlands of International Importance especially as Waterfowl Habitat
Hukuki Alanına Giren Konular Uluslararası Anlaşma Sözleşme
(Ramsar, 1971 / Ankara, 1975)
-
2024
Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkında Sözleşme (Ramsar Sözleşmesi), küresel ölçekte su kuşları, sulak alan ekosistemlerinin korunması ve sürdürülebilirlik prensipleri çerçevesinde kullanımını amaçlayan uluslararası bir çevre ve doğa koruma anlaşmadır. Sözleşmenin orijinal adı ile "Convention on Wetlands of International Importance especially as Waterfowl Habitat" olarak bilinir. 2 Şubat 1971 tarihinde İran'ın Ramsar kentinde imzalanan sözleşme, 21 Aralık 1975'te TBMM'nin onaylaması ile yürürlüğe girmiştir.
Sulak alanlar, biyolojik çeşitliliğin korunması, suyun doğal döngüsünün sağlanması, iklim değişikliğinin etkilerinin hafifletilmesi ve yerel ekonomilere katkı sağlanması gibi birçok ekosistem hizmeti sunar. Ancak, bu alanlar çeşitli insan faaliyetleri nedeniyle tehdit altındadır. Ramsar Sözleşmesi, sulak alanların korunması için uluslararası işbirliğini teşvik etmekte ve taraf devletlerin bu alanları koruma ve sürdürülebilir kullanma yükümlülüklerini yerine getirmelerini sağlamaktadır.
Ramsar Sözleşmesi, taraf devletlerin sulak alanlarını belirlemelerini ve bu alanları koruma altına almalarını gerektirir. Ayrıca, sözleşme kapsamında belirlenen sulak alanlar Ramsar Listesi'ne dahil edilir ve bu alanların korunması için özel önlemler alınır. Sözleşme, sulak alanların korunması ve akılcı kullanımı için bilimsel araştırmalar yapılmasını, bilgi paylaşımını ve eğitim programlarını teşvik eder.
Türkiye, Ramsar Sözleşmesi'ni 17 Mayıs 1994 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde onaylamış ve sözleşme 13 Temmuz 1994 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Türkiye, bu sözleşmeye taraf olarak sulak alanların korunması ve sürdürülebilir kullanımı konusunda uluslararası çabalara katılmış ve ulusal düzeyde çeşitli politikalar ve programlar geliştirmiştir.
Türkiye'de Ramsar Sözleşmesi'nin uygulanmasından Tarım ve Orman Bakanlığı'na bağlı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü sorumludur. Türkiye, Ramsar Sözleşmesi kapsamında on dört sulak alanı Ramsar Listesi'ne dahil etmiştir. Bu alanlar arasında Manyas Kuş Cenneti, Göksu Deltası, Sultan Sazlığı, Burdur Gölü, Kızılırmak Deltası ve Uluabat Gölü gibi önemli sulak alanlar bulunmaktadır.
Ramsar Sözleşmesi'nin uygulanmasında taraf devletler arasında bilgi ve deneyim paylaşımı büyük önem taşır. Ramsar Sekretaryası, taraf devletlere teknik yardım ve rehberlik sağlamakta, sulak alanların korunması konusundaki ilerlemeleri izlemekte ve raporlamaktadır. Ayrıca, taraf devletler arasında düzenli olarak yapılan Ramsar Konferansları, sulak alanların korunması ve sürdürülebilir kullanımı konularında uluslararası işbirliğini güçlendirmek amacıyla yapılmaktadır.
Türkiye, Ramsar Sözleşmesi kapsamında çeşitli ulusal ve uluslararası projelere katılmaktadır. Bu projeler arasında sulak alanların yönetimi ve restorasyonu, biyolojik çeşitliliğin izlenmesi, su kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı ve halkın bilinçlendirilmesi gibi çalışmalar bulunmaktadır. Ayrıca, Türkiye, sulak alanların korunması konusunda kapasite geliştirme ve eğitim faaliyetlerine de önem vermektedir.
Sonuç olarak, Ramsar Sözleşmesi, sulak alanların korunması ve sürdürülebilir kullanımı konusundaki uluslararası çabaların temelini oluşturan önemli bir anlaşmadır. Türkiye, bu sözleşmeye taraf olarak sulak alanların korunması ve sürdürülebilir kullanımı konusundaki uluslararası iş birliğine katkıda bulunmaktadır. Ramsar Sözleşmesi kapsamında alınan önlemler, sulak alanların korunması ve biyolojik çeşitliliğin sürdürülebilir yönetimi açısından büyük önem taşımaktadır.
Yararlanılan Kaynaklar
Özden, S. (1995). Ramsar Sözleşmesi kapsamında Türkiyedeki sulak alanların yönetsel sorunları ve çözüm önerileri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü); Yiğitbaşıoğlu, H. ve Uğur, A. (2006). Sulak Alanlarımız ve Ramsar Sözlesmesi, Popüler Bilim, 32: 43-46; WWF Türkiye, Ramsar Alanları Değerlendirme Rapor, Erişim Adresi: https://www.wwf.org.tr/?1421/ramsaralanlaridegerlendirmeraporu, (Erişim tarihi: 24. 07. 2024).