Kuş Gözlemciliği Turizmi

Kavram Turizm Çeşitleri Üretim Yönetimi ve Pazarlama

Doğal alanlara yapılan geziler ve açık hava rekreasyon faaliyetleri, dünya turizm endüstrisinin en hızlı büyüyen bölümünü oluşturmaktadır. Kuş gözlemciliği (birdwatching) özel ilgi turizmi içerisinde değerlendirilmektedir ve doğaya ve canlılara zarar vermeden, bireysel veya toplu olarak yapılan ve kuşları doğal ortamlarında izlemeye dayanan bir aktivitedir. Kuş gözlemciliğinde çoğunlukla dürbün ve kara teleskopları kullanılarak, bazen de tecrübe ve bilgiyle kuş seslerini dinleyerek, tanımlama yapılmaktadır.

Kuş gözlemcileri, kuşları doğal ortamlarında gözlemlemek isteyen ve aktivitelerinin düşük çevresel etkileri olan genellikle eğitimli ve gelir düzeyi yüksek insanlar olduklarından, kuş gözlemciliği, ekoturizmin ümit verici bir dalı olarak görülmektedir. Kuş gözlemciliği, ekoturizmin alt bileşenleri içerisinde, yaban hayatı gözlemciliğinin önemli bir bileşenidir. Diğer ekoturizm çeşitleriyle karşılaştırıldığında, ekonomik katkısı, biyoçeşitliliğin öneminin öğretilmesi ve doğal alanların başarılı bir şekilde korunması için yerel insanların teşviki konusunda en yüksek potansiyele sahip dalı olduğu düşünülmektedir.

Kuş gözlemciliği dünya turizm endüstrisinde önemli bir pazar bölümü haline gelmektedir. Batı dünyasında, kuş gözlemcilerine yönelik birçok araştırma yapılmasına karşın Türkiye’de, çok az araştırma ve veri bulunmaktadır. Kuş gözlemcilerinin, dünyada Kuzey Amerika, İngiliz Adaları, Avustralya ve İskandinavya’da yoğunlaştığı bilinmektedir. Türkiye’nin ise kıtalar arasında yıl içerisinde döngüsel olarak devam eden kuş göç hareketlerinin merkezinde yer alması ve zengin sulak alanlara sahip olmasından dolayı, kuş türü sayısı fazladır. Türkiye’deki 184 adet kuşların üremelerine, kışı geçirmelerine olanak sağlayan veya göç yolları üzerinde bulunan önemli kuş alanında, 460’dan fazla kuş türü bulunmaktadır. Bu nedenle, Türkiye’nin kuş gözlemciliği için büyük potansiyele sahip olduğu söylenebilir. Kuş gözlemcileri, önemli kuş alanlarını birçok kuş türünü birlikte gözlemleyebilmek için tercih etmektedirler. Mevcut kuş zenginliği Türkiye’de kuş gözlemciliğinin yaygınlaşmasına zemin hazırlarken, çoğu kuş türünün barınma ve üreme amaçlı kullandığı sulak alanları da daha kıymetli hâle getirmektedir.

Kuş gözlemciliği, hızla genişleyen bir alandır ve artan şehirleşme ve çevresel kaygılarla ilgili halkın bilinçlendirilmesine karşı sosyal bir tepki oluşturmakta, katılımcılara kaçış ve özgürlük hissi sunmaktadır. Kuş gözlemciliği, doğaya dayalı turizm nişi içerisinde, temel olarak bozulmamış bir doğa olgusunun doğrudan tadını çıkarmakla ilgilenen bir faaliyettir. Kuş gözlemcileri doğa ile temasa geçmeyi, günlük yaşamın stresinden kurtulmayı ve doğal manzara ve vahşi yaşam manzaralarını görmeyi ummaktadırlar. Kuş gözlemcilerinin hevesinden ve bu aktiviteye yatırdıkları kaynaklardan dolayı, kuş gözlemciliği hızlı bir şekilde gelişmekte, ekoturizmin çevre bilinci yüksek olan bir bölümünü oluşturmakta ve tüm dünyada tehdit altında olan birçok doğal alan için umut kaynağı olmaktadır.

Kuş gözlemciliğinin, yaban hayatını korumak, özgün kuş türlerinin korunması ve kuş bilimine katkıları gibi olumlu yönleri olmasına karşın, kuş türlerinin rahatsız edilmesi ve yaşam alanlarının kirletilmesi gibi olumsuz yönleri de bulunmaktadır. Fakat kuş gözlemciliğinin, kitle turizmine kıyasla daha az olumsuz çevresel etkileri bulunmaktadır. Ayrıca, kuş gözlemcileri yeteri kadar seyahat edip ve bu bölgelerde konaklayınca, kuş gözlemciliği ticari hâle gelmekte ve turizm endüstrisi için bir pazar oluşturmaktadır.

Yararlanılan Kaynaklar

Collins-Kreiner, N., Malkinson, D., Labinger, Z., Shtainvarz, R. (2013). Are birders good for birds? Bird conservation through tourism management in the Hula Valley, Israel, Tourism Management, 38: 31-42; Connell, J. (2009). Birdwatching, twitching and tourism: towards an Australian perspective, Australian Geographer, 40 (2): 203-217; Çakıcı, A.C., Harman, S. (2006). Kuş Gözlemciliğinin Önemi: Türkiye’de Kuş Gözlemcilerinin Profili, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 17 (2): 161-168; Sevindi, C. (2013). Ekoturizm ve Kuş Gözlemciliği Açısından Kuyucuk Gölü Kuş Cenneti (Arpaçay-Kars), Türk Coğrafya Dergisi, 61: 63-76; Şekercioğlu, Ç.H. (2002). Impacts of Birdwatching On Human And Avian Communities, Environmental Conservation 29 (3): 282-289.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Connell, J. (2009). Birdwatching, Twitching And Tourism: Towards An Australian Perspective, Australian Geographer 40 (2): 203-217; Şekercioğlu, Ç.H. (2002). Impacts Of Birdwatching On Human And Avian Communities, Environmental Conservation 29 (3): 282-289.