Kavramın düşünsel ve kültürel temelleri XVI. yüzyılda atılmış olsa da, rafine mutfak biçimsel olarak ilk kez 1XVII. yüzyılda Fransa’da sistematik bir mutfak anlayışı olarak ortaya çıkmıştır. Rafine mutfağın tarihsel gelişimi, XVI. yüzyılda Floransalı Catherine de Medici’nin Fransa’nın tahtında yer alacak II. Henry ile evlenmesiyle başlayan kültürel aktarım sürecine dayanmaktadır. Catherine’nin yanında Fransa’ya getirdiği İtalyan aşçılar aracılığıyla saray mutfağına yalnızca farklı malzemeler değil, yeni pişirme teknikleri, sofra düzeni ve görgü kuralları da taşınmıştır. 1533 yılına kadar yemeklerin elle tüketildiği Fransız sarayında çatal kullanımının benimsenmesi, bu dönüşümün simgesel bir parçası olmuştur. Yemek, bu dönemde yalnızca fizyolojik bir gereksinim olmaktan çıkarak, uygarlaşmanın ve estetik beğeninin bir aracı hâline gelmiştir.

XVII. yüzyılın ortalarında rafine mutfak, Fransa’da “haute cuisine” adıyla kurumsallaşmaya başlamış ve halk mutfağından tümüyle ayrışmıştır. Bu süreçte Fransa kralı XIV. Louis’nin mutfak sanatlarına duyduğu ilgi, aşçılık mesleğine verilen değeri artırmış; Versailles Sarayı’nda dönemin en iyi şeflerinin birlikte çalışmasıyla rafine mutfağın temel yapısı şekillenmiştir. Bu mutfak anlayışı, yalnızca saraya hitap etmekle kalmamış, Fransız ulusal kimliğinin bir parçası hâline gelerek kültürel bir sembol kazanmıştır. Aşçılık mesleği bu dönemde prestij kazanmış, aşçılar sanatkâr ve bilim insanı kimliğiyle değerlendirilmiş, hatta bir şef ilk kez Légion d'honneur nişanıyla onurlandırılmıştır.

Rafine mutfağın teknik temelleri, François Pierre’in (La Varenne) 1651 yılında yayımladığı Le Cuisinier François ile biçimsel bir düzene oturtulmuştur. Söz konusu kitap, yalnızca tarifler sunmakla kalmamış; aynı zamanda Fransız mutfak geleneğini kural ve teknik boyutlarıyla sistemleştirerek mutfak uygulamalarını daha düzenli ve tekrar edilebilir bir yapı haline getirmiştir. XVIII. yüzyılda ise Marie-Antoine Carême, bu mutfak anlayışını daha ileri taşıyarak yemeği yalnızca doyurucu bir ihtiyaç değil, aynı zamanda görsel ve duyusal bir sanat deneyimi olarak ele almıştır. Carême, sosların dengeli kullanımını, sunumun görsel uyumunu ve tabakların yapısal bütünlüğünü ön plana çıkararak rafine mutfağın estetik boyutunu güçlendirmiştir.

Bu dönemde rafine mutfağın halk mutfağından ayrılmasını sağlayan başlıca değişiklikler arasında malzeme tercihlerindeki dönüşüm yer almaktadır. Önceden yoğun biçimde kullanılan tarçın, zencefil, kimyon gibi baskın baharatların yerini; Frenk maydanozu, defne yaprağı, tarhun ve kekik gibi sade ve aromatik otlar almıştır. Sebze kullanımında da çeşitlilik artmış; karnabahar, kuşkonmaz, bezelye ve salatalık gibi ürünler mutfağa dahil edilmiştir. Ayrıca, yemeklerin servis düzeninde de önemli değişiklikler yapılmıştır. Tatlı ve tuzlu yemeklerin aynı anda sunulması anlayışı terk edilmiş; bunun yerine yemekler önce tuzlular, ardından tatlılar şeklinde sıralanmıştır. Bu yeni sistem, yemeğin hem tat hem görsellik bakımından uyum içinde sunulmasını sağlamıştır.

Aynı zamanda ağır ve baskın soslar yerine, ana malzemenin lezzetini bastırmayan, dengeli ve tamamlayıcı soslar tercih edilmeye başlanmıştır. Et gibi temel içeriklerin pişirilmesinde, doğal tadı ortaya çıkaran teknikler ön plana çıkmıştır. Tüm bu değişiklikler, rafine mutfağı yalnızca bir yemek tarzı değil; planlı, özenli, sanatsal ve kurallara dayalı bir gastronomi anlayışı olarak konumlandırmıştır. Zamanla bu mutfak biçimi, aristokrat sofraların ötesinde, modern mutfak sanatlarının ve gastronomi eğitiminin temel referanslarından biri haline gelmiştir.