Otel Yatak Odalarının Tasarımı

Kavram Mimarlık

Türkiye’de turizm hareketlerinin yer almaya başladığı 1970’li yılların başlarında Otel Yatak Odalarının Sistemli Tasarlanması konusu bir doçentlik tezine konu olarak seçildi ve Nigan Beyazıt tarafından hazırlanan doçentlik tezi 1974 yılında tamamlandı. Akdeniz ülkelerine yönelen turizmin o sıralar yüzde 1’ini alan Türkiye için daha dikkatle ve öncelikle turizme yönelinmesi ve bu yönde çalışmaların yapılması gerektiği çeşitli uzmanlar ve yöneticiler tarafından yalnız dış değil, iç turizmin yaratılmasının önemi üzerinde durulan bir konuydu. Konaklama endüstrisinin gelişmesinin ise, yapılacak araştırma ve geliştirme çalışmaları ile sağlanabileceği üzerinde duruluyordu. Bu tez çalışmasında, yabancı ülkelerde yapıldığı halde, Türkiye’de bilinmeyen bir konunun ele alınması ve otel tasarlayıcısına yardımcı bilgilerin üretilmesi amaçlanmaktaydı. Otel yapılarında yatak odaları yapının genellikle üst katlarında yer aldığı için yapının strüktürünü ve boyutlarını tayin edici bir özellik taşımaktadır.

Tez çalışmasında, otel yatak odalarının tasarlanması konusunda eksik bazı bilgilerin üretilmesi ve sistemli tasarlama yöntemlerinden nasıl yararlanılabileceğinin ortaya konması amaçlanmaktadır. Çalışmanın birinci bölümü olan otel yatak odalarının sistem özellikleri başlığı altında, genel çevre sistemi ile otel yatak odalarının bağıntıları, kullanıcı, işletme, tasarımcı, destekleyen, toplumun, devletin amaçları ayrı ayrı ele alınmaktadır. Tasarlama sistemi ve insanla ilişkileri, amaçlar, sınırlayıcı etkenler, ve konunun ele alınış nedenleri belirtilmektedir. İkinci Bölüm, bir taraftan tasarlama yöntemlerine giriş niteliğini taşırken, diğer taraftan turizm ve boş zaman değerlendirme problem alanı içinde, otel yatak odalarını etkileyen etkenlerin dünya ve Türkiye açısından incelenmesine ayrılmıştır. Otel yatak odalarının sistem özellikleri üçüncü bölümün konusunu meydana getirmektedir. Genel çevre sistemi ve otel yatak odaları bağıntıları, tasarlama ve insan ilişkileri, amaç sistemi (kullanıcı, işletme, tasarlayıcı, destekleyen, toplum ve devletin konaklama tesislerinden beklentileri), çalışmada otelleri etkileyen etkenlerin bir sistem anlayışı içinde sınıflandırılması yapılmaktadır. Dördüncü bölümde otel yatak odalarının tasarlanması için ortaya konulan sistemli tasarlama yönteminin adımları ve teknikleri, kuram ve uygulama açısından karşılıklı ilişkileri belirli olacak biçimde açıklanmaktadır. Beşinci bölümde genel bilgi toplama yöntemi ortaya konulduktan sonra, mevcut örneklerden bigilerin hangi yöntemlerle elde edileceği belirtilerek, bilgi toplama metodu üzerinde durulmaktadır. Altıncı bölümde Otel yatak odaları konusunda üretilen bilgilerin derlenmesi üzerinde durulmaktadır. Kullanıcı, işletme, destekleyen, toplum, devlet açılarından otellerin ayrıntılı incelemesi yapılmaktadır. Otel yatak odaları konusunda sınırlama ve kısıtlamalar ele alındıktan sonra, otel yatak odalarının içinde yer aldığı sistemlar ayrıntılı olarak irdelenmektedir. Yedinci bölümde otel yatak odaları örnekleri konusunda yapılan çalışmaların toplanması ve yararlanılması metotları açıklanmaktadır. Oda örneği seçme, model ölçeği, örnek toplama olanakları, örneklerden yararlanma, örneklerin ülkelere ve kişi sayısına göre sınıflanması, otelde kalış süreleri, yatak odası sulu hacim kompozisyonları açıklanmaktadır. Ölçme yöntemleri başlığı altında ölçme ölçeği, ölçme eylemi ve hataları, değişkenlerin ölçülerinin belirlenmesi ele alınmaktadır. Bu bölümde yatak kompozisyonları ve banyo ekipman kompozisyonları tablolarla verilmektedir. Sekizinci bölüm, otel yatak odalarında çözülmesi gereken tasarlama problemlerinin belirlenmesine ayrıldı. Problemlerin bileşenleri başlığı altında, anahtar oda ünitesinin elde edilmesi, alt mekân çözümleri, oda kabuğu problemleri incelenmektedir. Dokuzuncu bölümde, belirlenmiş problemler göz önüne alınarak, toplanmış olan bütün bilgiler tasarlama eylemleri sırasında yararlanılacak hâle getirilmektedir. Bu bilgiler çeşitli grafik, tablo ve şekillerle ifade edilmektedir. Eylem ve amaç belirleyen kontrol listeleri, performans şartnameleri, oda niteliklerini belirleyen tabloların hazırlanması, araç listelerinin hazırlanması, mekân ölçülerinin sınırlayıcıları, alt mekân birleştirme olanaklarının belirlenmesi, oda boyutlarının geometrik ifadesi ve mekân kombinezonları, eylem mekân üniteleri, yatak katları strüktür sistemi alternatifleri, oda ve banyo boyutları eldeki örneklere dayanarak grafik olarak ifade edildi. Onuncu bölümde problem değişkenleri arasındaki ilişkiler ve değişkenlerin özellikleri incelenerek, otel yatak odası tasarlama problemlerinin strüktürü belirlenmektedir. Seçme yapmadan önce bütün örneklerde alan değişkenlerinin aldıkları değerler ve frekans dağılımları belirlenmiştir. Seçilen örneklerde değişkenlerin (alan, faydalı alan, oda boyutları, araç sayısı, balkon) nitelikleri istatistiksel olarak analiz edilmiştir. Değişkenler arası (oda alanları, faydalı alanlar, alan - faydalı alan ve alan-araç sayısı ilişkileri, boyut alan bağıntıları, oda fiyatının değişkenlere göre değişimi) ilişkiler grafiklerle ve bir matris ile ifade edilmiştir. On birinci bölümde ise, yapılan çalışmalar konusunda üretilen bilgilerden yararlanılarak, alternatif otel yatak odaları alt mekân çözümleri yapılmakta ve bu çözümlerin birleştirilmesi için bir yöntem önerilmektedir. Alt mekânları birleştirme çalışmalarının amaçları, alt mekânların sınıflanması, alt mekânların çözüm sayıları listeler halinde verilmektedir. Alt mekânları birleştirme (kombinezon) meydana getirilmesi için bir yöntem teklifi yapılmakta; yöntem adımları, elde edilen çözümlerin değerlendirilmesi, birleştirme adımları ve değerlendirme kriterleri ayrıntılı olarak açıklanmaktadır. Alt çözüm alternatifleri (tek ve çift yataklı oda mekânları, balkon, tuvalet ve banyo küvetli, küvetsiz) ayrıntılı çizimlerle açıklanmaktadır. Tezin sonunda yedi adet ek verilmektedir. Çalışmada yararlanılan semboller, eylem kartları, performans kartları, araç ölçüleri tabloları, oda nitelikleri ve ölçüleri tabloları, tüm örneklerin alt mekân özellikleri tabloları ve grafikleri verilmektedir. Son olarak, anahtar otel yatak odası 1/50 ölçekli çizimleri verilen 310 örnek yer almaktadır. Ayrıca yayının sonunda 80 adet kaynak yayın verilmektedir.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Bayazıt, Nigan, (1978). Otel Yatak Odalarının Sistemli Tasarlanması için bir Yöntem (Doçentlik tezi). İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi.