Osmanlı Mutfak Sözlüğü

Yayınlar Kitap

Priscilla Mary Işın tarafından hazırlanarak, ilk baskısı 2010 yılında, genişletilmiş ikinci baskısı ise 2017 yılında Kitap Yayınevi’nden yayımlanan; Osmanlı-Türk mutfağına ait yemek, yemek malzemeleri ve mutfak uygulamalarına ait kavramlar ile mutfak görevlilerinin isimleri ve konuyla ilgili yer ve kurum isimlerinin açıklandığı bir sözlüktür. Sözlüğün hazırlanmasında 500’e yakın kaynak tarandı. Sözlük, başta Türk mutfak tarihinin kurucularından biri olarak kabul edilen Prof. Dr. Süheyl Ünver’in (1898-1986) Tarihte 50 Türk Yemeği (1948) ve Fatih Devri Yemekleri (1952) olmak üzere; Osmanlı dönemine ait arşiv belgeleri, sözlükler, anı kitapları, seyahatnameler ile Cumhuriyet dönemine ait kitap ve metinlerde rastlanan, Osmanlı mutfağıyla ilgili terimlerin taranması neticesinde hazırlandı. Sözlüğün ilk baskısı 448 sayfadan oluşmaktayken; genişletilmiş ikinci baskısı 479 sayfadan oluşmaktadır. Sözlüğün yayın danışmanlığını Seyit Ali Kahraman yaptı. Sözlüğün yayına hazırlanma sürecinde ise Füsun Kiper ve Nurettin Pirim görev aldı. Sözlüğün girişinde sözlüğün nasıl kullanılması gerektiğine dair açıklamalar bulunmaktadır. Sözlük, Türk Dil Kurumu’nun hazırladığı sözlüklere benzer sistemde alfabetik olarak hazırlandı. Sözlükte yaklaşık 8600 ana ve alt madde bulunmaktadır. Sözlükte bazı bitki ve hayvan adlarının sadece sözlük anlamları verilmeyip bilimsel Latince karşılıkları da verildi. Bunun yanında sözlükte çeşitli yemek tarifleri ile bazı kelimelerin etimolojik kökenlerine de yer verildi. Sözlük, Türk mutfağının yanı sıra, Osmanlı tıp tarihi çalışanlar için de kaynaklık etmektedir. Osmanlı tıbbındaki koruyucu hekimlik anlayışının bir sonucu olarak, sağlık ile beslenme arasında doğrudan bir ilişki kurulmaktaydı. Bunun sonucunda saray mutfağına alınan bazı malzemeler, tıbbi amaçlarla kullanıldı. Sözlük bu malzemelere dair de bilgiler vermektedir. Sözlükte bunlara ek olarak İngilizce-Türkçe ve Latince-Türkçe Sözlükler de bulunmaktadır.

Yararlanılan Kaynaklar

Işın, P. M. (2017). Osmanlı Mutfak Sözlüğü. İstanbul: Kitap Yayınevi.