Samuel Quiccheberg’in, 1565 yılında müze koleksiyonlarına ilişkin önerdiği sınıflandırma, müzeolojinin başlangıcı olarak kabul edilse de müzeoloji teriminin akademik kaynaklardaki kullanımına, 1800’lü yıların ilk yarısında rastlanmaktadır. Müzeoloji kavramı koleksiyon düzenleme anlamıyla ortaya çıksa da kelimenin kökeni hala belisizliğini korumaktadır. Müzeoloji temelde, müze deneyimlerinin metod ve teorilerini incelemeye hizmet edebilecek bir bilim dalının gerekliliğinden ortaya çıktı. Müzelerin gelişim evreleri ile doğrudan bağlantılıdır çünkü müzeoloji, müzelerin tarihsel süreçte geçirdiği evreler ile birlikte ortaya çıktı ve gelişti; müze teorisini, müze metodolojisini, müze tekniğini ve müze tarihini kapsayan bir bilim dalıdır.

Müzeler tarihsel süreçte farklı dönemlerde, farklı amaçlara hizmet etti. Modern müzeciliğin temelini oluşturan koleksiyonlar, tarihte farklı isimlerle anılan mekânlarda, kraliyetin gücünün, soyluluğun ve ticari statünün bir göstergesi ya da toplumda bir öğrenme aracı olarak işlev gördü. Müze sayısının, çeşidinin, ziyaretçisinin giderek arttığı XIX. yüzyılda ise müzeler, temsiller, görüntüler ve imgeler aracılığıyla tarihi, bir anlamda gerçekliği aktarma amacı taşımaktadır. Müzeler çağı olarak adlandırılan bu yüzyıl, müzeolojinin gelişimi bakımından değerlendirildiğinde başlangıç aşamasını işaret etmektedir.

Müzeoloji proto-bilimsel aşamada, 1900’lü yılların ilk yarısı içinde, bilimsel yöntemler ile henüz test edilmedi ancak tutarlılık gösteren müze çalışmalarının bir araya getirilmesi teşvik edildi. Ampirik-tanımlayıcı aşama olarak isimlendirilen ve 1976 yılına kadar süren üçüncü şamada ise müze çalışmalarının temel birimleri olarak müze nesnelerinin toplanması, saklanması, muhafaza edilmesi, araştırılması ve değerlendirilmesinin temel koşullarını, yöntem ve yöntemlerini belirleyerek müze çalışmasının temelleri oluşturuldu. Günümüzde hala geçerliliğini sürdüren son aşama, teorik- bireşimli aşamada ise müzeolojistler, kültürel ve doğal mirasın oluşturduğu müze koleksiyonlarını, müzenin fiziki özellikleri, insan kaynağı gibi özelliklerini ve toplumu açıklamaya çalışırlar çünkü müzecilik XIX. yüzyıl itibariyle giderek karmaşıklaşarak ve disiplinlerarası hâle geldi. Müzeolojinin gelişmesinde ve yaygınlaşmasında, hem akademik yayınların sayısındaki artışın hem de Uluslararası Müze Konseyi (The International Council of Museums) gibi kurum/kuruluşarın ve bunların yürüttüğü çalışmaların katkısı büyüktür.