Latince, carne ve vale kelimelerinin birleşiminden ortaya çıkan karnaval kavramı, temel olarak etten uzaklaşmak anlamına gelmektedir. Karnavallar, bir Hristiyan geleneği olarak Avrupa’da Ortaçağ döneminde ortaya çıktı. Bazı araştırmacılar ise karnavalların kaynağını Antik Roma dönemindeki Pagan kültürüne dayandırmakta ve bu nedenle özellikle Katolik Kilisesi'nin bu kutlamalara sıcak bakmadığına işaret etmektedir.

Karnavallar, Hristiyan inancına göre 40 gün süreyle hayvansal gıdaların tüketilmediği ve sonunda Paskalya Bayramı’na ulaşılan Büyük Perhiz’in (Lent) arifesinde yapılan, bol bol yeme-içmeye, geçit törenlerine, farklı türden ve maskeli kostümlere sahne olan kutlamaları ifade etmektedir. Aynı zamanda bu kutlamalar, sınırsız özgürlük, aşırı eğlence, hedonizm ve cinsellik ortamı da sunmaktadır. Bu ortamda bireyler, kimliklerini maskeledikleri kostümlerinin de etkisiyle, belirli bir zaman diliminde sosyal rollerinden, günlük hayatın kural ve yükümlülüklerinden bir nebze olsun sıyrılabilme imkânına kavuşmaktadırlar. Hatta Ortaçağ döneminde kilisenin güçlü yapısı ve toplum üzerindeki hükümranlığına rağmen karnavallarda, papazlara küfretmek bile cezalandırılmamaktaydı. Bu bakından karnaval ortamı, toplumsal tabakaların sınırlarının belirsizleştiği ve toplumsal cinsiyet rollerinin ortadan kalktığı yeni ve geçici düzen sunmaktaydı. Karnavallardaki bu geçici kişiliklerin ortaya çıkışı ve karnaval ruhunu betimlemek için Mikhail Bakhtin’in ortaya attığı karnavalesk (carnivalesque) kavramı ile ifade edilmektedir.

Etkinliklerin bir alt dalı olarak anılan karnavallar, festivaller ile yakın anlamlar içermektedir. Ancak bazı noktalarda bu iki kavram ayrışmaktadır. Festivaller, gelenek ve inanç ile ilgili kutsal ögeler etrafında temellenirken; karnavallar daha çok dünyevi hazlara vurgu yapmaktadır. Ayrıca karnavalların özgür ve kuralsız/geçici kişilikleri çıkaran yapısı ve ortamı, festivallerin belli aralıklarda ve otoritenin bilgisi dahlinde düzenlenmesiyle uyuşmamaktadır. Ayrıca karnavallarda sıklıkla görülen geçit töreni geleneği de festivallerle görülen bir uygulama değildir. Bazı yazarlar, modern dönemdeki karnavallarının resmi toplum düzeninde ve belli aralıklarla düzenlenmesi nedeniyle bazı özelliklerinin değiştiğini ancak yok olmadığını belirtmektedir. Ayrıca günümüz karnavallarının, karnavalesk özelliklilerinin azaldığı da ifade edilir.

Dünyada karnaval turizmi açısından en önemli destinasyonlar ve düzenlenen karnavallar şu şekilde sıralanabilir: Brezilya/Rio – Rio Karnavalı, ABD/New Orleans – Mardi Gras Karnavalı, İtalya/Venedik – Venedik Karnavalı, Birleşik Krallık/Londra – Notting Hill Karnavalı ve Trinidad ve Tobago Karnavalı. Karnavalların çok büyük bir kısmı yaz aylarında düzenlenmektedir. Ancak Kanada/Quebec - Quebec Kış Karnavalı gibi kış aylarında düzenlenen ve tüm dünyaca bilinen karnavallar da vardır. Bu karnavallar, düzenlendiği destinasyona yönelik ciddi bir turist akımına yol açmakta ve hatta bazılar karnavallar destinasyona ait en önemli turistik etkinlik olarak öne çıkmaktadır. Örneğin, Rio Karnavalı ve Trinidad ve Tobago Karnavalı.

Türkiye söz konusu olduğunda festivallere oranla karnaval sayılarının oldukça kısır kaldığı görülebilir. Uluslararası düzeyde bilinen en önemli iki karnaval, Adana Portakal Çiçeği Karnavalı ve Baklahorani Karnavalı’dır. Adana Portakal Çiçeği Karnavalı, Nisan ayında düzenlenmekte ve yaklaşık 10 gün sürmektedir. Karnavalda geçit töreninin yanı sıra çeşitli etkinlikler ve eğlenceler düzenlenmektedir. Baklahorani Karnavalı ise İstanbul’da yaşayan Yunan-Ortodoks cemaatince düzenlenmektedir. Bu karnaval, Katolik Hristiyanlar'da olduğu gibi Lent döneminin öncesinde kutlanmaktadır. 1900’lü yıllarda başlayan karnaval 1941’de gelen yasağın ardından 2009 yılında tekrar kutlanmaya başlamıştır.

Karnaval turizmine talep oluşturan en önemli unsurun deneyim yaşama dürtüsü olduğu dile getirilebilir. Modern toplum hayatının baskıları ve kuralları altında strese boğulan insanlar, belirli bir süreliğine de olsa karnavalesk davranışlar sergileyerek, benzersiz ve otantik deneyimler yaşamak için karnavallara katılmaktadırlar. Ayrıca karnavallarda, yerel kültürün ya da düzenleyen etnik topluluğun izlerinin yoğun olarak görülmesi, turistlere bunu yakından görme ve deneyimleme imkânı da sunması bakımından karnaval turizmine katılım noktasında bir diğer itici faktörü oluşturmaktadır.

Tüketim alışkanlıkları ve turist davranışlarının değişen yapısı göz önüne alındığında, gelecekte uluslararası turizm hareketlerinde etkinlik turizminin ve bunun bir alt şubesini oluşturan karnaval turizminin daha da önem kazanacağı ön görülmektedir.