Karavan Turizmi

Turizm Çeşitleri

Şehrin stresli ortamından uzaklaşmak, sabit mekânlara bağlı olmamak, doğa ile baş başa olabilmek, özgür bir tatil geçirmek, yeni yerler keşfetmek gibi çeşitli motivasyonlarla hareket eden karavancılar, seyahatlerini ve ihtiyaçlarını karşılayacak niteliklere sahip kampinglerde (mokamplar) gerçekleştirdikleri için literatürde sıklıkla kamp ile karavan kelimelerinin birlikte kullanıldığı ve kamp ve karavan turizmi çatısı altında birleştirilir. Bunun yanı sıra karavanlar, gerekli altyapı hizmetlerinin verildiği kampinglerin en önemli konaklama alternatiflerinden biri olarak kabul edilir. Ancak günümüzde, karavanlarıyla seyahat edenlere özel hizmet veren karavan parkların sayısının artması ve karavancıların diğer kampçılardan farklı motivasyonlarla turizm hareketlerine katılması, karavan turizminin ayrı bir turizm türü olarak incelenmesi ihtiyacını ortaya çıkarır.

Karavan turizmine ev sahipliği yapan destinasyonların temel kaynakları arasında doğal çevre yer alır. Dolayısıyla, karavan turizminin genel özelliklerinin doğal çevreyle yakın ilişkili olduğu görülür. Bu kapsamda en önemli özellikleri; doğada yaşama imkânı sunması, çevre bilinci uyandırması, yöreye ekonomik katkı sağlaması, istenilen yerde mola verme özgürlüğü tanıması, her yaştan bireyin ilgisini çekmesi, benzer hobileri olan insanları bir araya getirmesi, dört mevsim yapılabilmesi ve yeni gezer yatak kapasiteleri yaratmasıdır. Kitle turizminde yaygın olarak tercih edilen otellerin aksine karavanlar, ekonomik konaklama alternatifi sunmanın yanı sıra, betonlaşmaya yol açmadan doğanın dengesini koruyan ve doğal bir görünüm sağlayan bir konaklama modeli sunar. Turistik amaçla üretilen karavanlar gezme, kamp yapma ve uzun süreli konaklamalar için özel olarak üretilmiş kamp araçlarıdır ve direk olarak motor ve vites sistemi olan bir şasi üzerine oluşturulmuş kendi kendine ilerleyebilen portatif yapılardır. Şasi üzerine oturtulan bu portatif yapı, otomobil tarafından da çekilebilmektedir.

Karavancılık, çingenelerin 1880’lerde Avrupa ülkelerini gezdiği popüler bir eğlence aktivitesidir. Karavan ile turistik amaçlı ilk geziye çıkan kişi ise Albert Gölü’nün de kâşifi olan İngiliz Sir Samuel White Baker’dır. Baker, 1878 yılında İngiltere’den altı aylık bir gezi için yola çıktı. 1955’ten sonra barınma dışındaki amaçlar için üretilen karavanlarda artış görüldü, karavanlar, motel amaçlı da kullanılmaya başladı. Karavanın konaklama modeli olarak kullanılmasının erken gelişim gösterdiği İngiltere, İtalya, Fransa, Almanya, Hırvatistan gibi Avrupa ülkelerinde kamp ve karavan turizminin turizm gelirleri ve toplam konaklama içinde önemli bir yeri vardır.

Türkiye’de bugün, organize kamp kültürü yok denecek kadar az olmasına rağmen, aslında karavanla seyahatlerin başlangıcının 1950’lere kadar uzandığı, dolayısıyla turistik destinasyonlarda ilk turizm hareketlerinin karavan seyahatleriyle gerçekleştiği bilinmektedir. Türkiye’de BP Mocamplar, 1960’lı yılların başında belli noktalardaki benzin istasyonlarının yanına inşa edilerek yerli ve yabancı pek çok karavancıya ev sahipliği yaptı. Türkiye’de karavanlar özel amaçlı taşıt sınıflandırması içinde itfaiye, cankurtaran, zırhlı araçlarla birlikte yer alır. Bu nedenle, karavan sayılarıyla ilgili net bir rakama ulaşılamamakla beraber Avrupa’daki rakamların çok gerisinde olduğu bilinmektedir. Türkiye’de karavan turizminin gelişmemesinin en önemli nedenleri; kamp kültürünün yaygınlaşmaması, talep yetersizliği, işletme belgeli kamping tesis sayısının az ve tesislerin hizmet kalitesinin düşük olması, karavanların vergi oranlarının yüksek olmasıdır.

Yararlanılan Kaynaklar

Davidson, H. A. (1973). Housing Demand: Mobile Modular or Conventional. New York: Van Nostrand Reinhold; Doğantan, E. (2014). Frigya Bölgesi’ne Alternatif Konaklama Tesisi Önerisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi; Ötügen, E. (2010). Eco Tourism and Caravan Tourism. International Symposium on the Biology of Rare and Endemic Plant Species. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Doğantan, E., Gülenç, S. ve Kozak, N. (2017). The Evolution and Transformation of Camping And Coastal Campgrounds in Antalya, Turkey, Turizam: Međunarodni Znanstveno-Stručni Časopis, 65 (1): 75-85; “Türkiye’de Kampingler ve Karavancılık” Görüşme Metinleri. (2018). N. Kozak, Editör; Türkiye Turizmi Sözlü Tarih Araştırması Görüşme Metinleri (ss. 705-760). İstanbul: Yıkılmazlar Basın Yayıncılık.