İklim Değişikliği Azaltım Stratejisi ve Eylem Planı (2024-2030), Türkiye'nin iklim değişikliği ile mücadelesini güçlendirmek ve sera gazı emisyonlarını azaltmak amacıyla hazırlanmış kapsamlı bir yol haritasıdır. Bu plan, T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı İklim Değişikliği Başkanlığı ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından yürütülen “Türkiye’nin Sera Gazı Azaltım Hedefinin Revizyonu ve Uzun Vadeli İklim Değişikliği Stratejisinin Geliştirilmesi Projesi” kapsamında geliştirilmiştir. Planın içeriği, enerji, sanayi, binalar, ulaştırma, atık, tarım ve arazi kullanımı, arazikullanım değişikliği ve ormancılık (AKAKDO) gibi sektörlerdeki sera gazı emisyonlarını azaltmayı amaçlayan strateji ve eylemleri içermektedir.

Plan, Türkiye'nin 2053 yılına kadar net sıfır emisyon hedefine ulaşma yolunda belirlediği hedefler doğrultusunda oluşturulmuştur. Paris Anlaşması'na taraf olan Türkiye, 2030 yılına kadar sera gazı emisyonlarını yüzde 41 oranında azaltmayı taahhüt etmiştir. Bu taahhüt, 2015 yılında Birleşmiş Milletler'e sunulan ve yüzde 21 olan emisyon azaltım hedefinin güncellenmesiyle belirlenmiştir. Plan, iklim değişikliği ile mücadelenin yanı sıra, ekonomik kalkınmayı da sürdürülebilir bir şekilde gerçekleştirmeyi amaçlamaktadır.

Strateji ve eylem planı, yedi ana azaltım sektörü ve iki yatay kesen tema alanı olmak üzere toplam dokuz bölümden oluşmaktadır. Ana sektörler enerji, sanayi, binalar, ulaştırma, atık, tarım ve AKAKDO olarak belirlenmiştir. Yatay kesen tema alanları ise adil geçiş ve karbon fiyatlandırma mekanizmalarıdır. Bu sektörler ve tema alanları, iklim değişikliği ile mücadelede atılması gereken adımları ve stratejileri kapsamaktadır.

Enerji sektörü, sera gazı emisyonlarının en yüksek olduğu sektörlerden biridir. Bu sektörde, elektrik üretiminin karbon yoğunluğunun azaltılması, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının artırılması ve enerji verimliliğinin artırılması gibi stratejiler öne çıkmaktadır. Ayrıca, karbon yakalama, kullanma ve depolama teknolojilerinin geliştirilmesi ve uygulanması da planın önemli hedefleri arasındadır.

Sanayi sektörü, enerji verimliliğinin artırılması, yenilenebilir enerji kullanımının teşvik edilmesi ve karbon ayak izinin azaltılması gibi stratejileri içermektedir. Bu stratejiler, sanayi sektöründe sürdürülebilirlik raporlamalarının yaygınlaştırılması ve döngüsel ekonomiye geçişin teşvik edilmesi gibi eylemlerle desteklenmektedir.

Binalar sektörü, mevcut binaların enerji verimliliğinin artırılması, yeni binaların enerji verimli tasarlanması ve bölgesel ısıtma ve soğutma sistemlerinin yaygınlaştırılması gibi stratejileri içermektedir. Ayrıca, yeşil sertifika sistemlerinin uygulanması ve çevre dostu yapı malzemelerinin kullanımının teşvik edilmesi de planın önemli unsurları arasındadır.

Ulaştırma sektörü, sürdürülebilir ulaşım sistemlerinin geliştirilmesi, ulaştırma sektöründe verimliliğin artırılması ve temiz enerji kaynaklarının kullanımının teşvik edilmesi gibi stratejileri kapsamaktadır. Bu stratejiler, ulaştırma sektöründe sera gazı emisyonlarının azaltılması ve entegre ulaşım sistemlerinin geliştirilmesi gibi eylemlerle desteklenmektedir.

Atık sektörü, atıkların oluşmadan önlenmesi, geri dönüşüm oranlarının artırılması ve atık yönetiminin iyileştirilmesi gibi stratejileri içermektedir. Bu stratejiler, döngüsel ekonomi prensiplerine uygun olarak atıkların hammadde olarak kullanımının artırılması ve atık yönetiminde teknolojik altyapının geliştirilmesi gibi eylemlerle desteklenmektedir.

Tarım sektörü, hayvancılık kaynaklı metan emisyonlarının azaltılması, kimyasal gübre kullanımının etkinleştirilmesi ve doğa dostu tarım uygulamalarının yaygınlaştırılması gibi stratejileri içermektedir. Bu stratejiler, tarım sektöründe sürdürülebilir uygulamaların teşvik edilmesi ve çiftçilere yönelik eğitim ve bilinçlendirme faaliyetleriyle desteklenmektedir.

AKAKDO sektörü, ekosistemlerin korunması, yutak alanların artırılması ve ekosistem kaynaklı emisyonların azaltılması gibi stratejileri içermektedir. Bu stratejiler, ormancılık ve tarım işletmelerinin döngüsel biyoekonomiye geçişinin sağlanması ve sektörün Ar-Ge ve inovasyon kapasitesinin artırılması gibi eylemlerle desteklenmektedir.

Adil geçiş ve karbon fiyatlandırma mekanizmaları, düşük emisyonlu ekonomiye geçişin adil bir şekilde gerçekleştirilmesi ve emisyon ticaret sistemlerinin kurulması gibi stratejileri içermektedir. Bu stratejiler, temiz teknolojilerin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması, dijitalleşmenin sağlanması ve sera gazı azaltımına yönelik teşvik ve destek mekanizmalarının geliştirilmesi gibi eylemlerle desteklenmektedir.

Sonuç olarak, İklim Değişikliği Azaltım Stratejisi ve Eylem Planı (2024-2030), Türkiye'nin iklim değişikliği ile mücadelesinde önemli bir dönüm noktasıdır. Bu plan, sera gazı emisyonlarını azaltmayı, sürdürülebilir kalkınmayı teşvik etmeyi ve iklim değişikliğine karşı dirençli bir yapıya ulaşmayı hedeflemektedir. Planın başarılı bir şekilde uygulanması için tüm paydaşların işbirliği ve koordinasyonu büyük önem taşımaktadır.