Düşük maliyetli havayolu şirketlerini tanımlamak üzere yabancı literatürde genellikle low cost airlines kavramı kullanılmaktadır ancak low-fare airlines (düşük fiyatlı havayolu), no-frills airlines (ikramsız havayolu şirketleri) ve budget airlines (bütçeye uygun havayolu şirketleri) kavramlarının da “low-cost airlines” ile eş anlamlı olarak kullandığı görülmektedir.

Düşük maliyetli havayolu şirketleri ilk olarak 1970’li yıllarda ABD’de ortaya çıktı. Düşük maliyetli havayolu şirketlerinin piyasada faaliyet göstermesinde ABD’de yapılan yasal değişiklik ve deregülasyonların önemli etkisi oldu. Düşük maliyetli havayolu şirketleri, 1990’lı yıllarda Avrupa’da ve 2000 yılından itibaren Asya pazarında faaliyet göstermeye başladı.

Düşük maliyetli havayolu şirketlerini diğer havayolu şirketlerinden ayıran bazı özellikler söz konusudur. Bu özellikler; benzer tip ve büyüklükteki uçak filosuna sahip olunması, maliyetleri düşürmek amacıyla yoğunluğun daha düşük olduğu ikincil havalimanlarının kullanılması (Sabiha Gökçen Havalimanı gibi), uçak kullanım oranlarının ve doluluk oranlarının yüksek olması, bilet satış ofisleri yerine doğrudan (online) bilet satışı ve rezervasyon sistemlerinin kullanılması, uçuş süresinde verilen sıcak yemek ve eğlence (in-flight entertainment) hizmetin olmaması ve bilet fiyatlarının diğer havayolu şirketlerine göre düşük olması şekilde sıralanabilir. Dolayısıyla bu özelliklerin bir kısmı ya da tümüne sahip havayolu şirketleri, düşük maliyetli havayolu şirketleri olarak adlandırılmaktadır.

Dünyada taşıdıkları yolcu sayısı ve pazar payları sürekli olarak artmakta olan düşük maliyetli havayolu şirketlerinin önümüzdeki dönemlerde hem pazar paylarının hem de filolarındaki uçak sayılarının önemli ölçüde artması beklenmektedir. Dünyada hem yolcu sayısı hem de gelir olarak en büyük düşük maliyetli havayolu şirketleri, Southwest Airlines, Ryanair, EasyJet, Indigo, AirAsia ve JetBlue Airways olarak sıralanmaktadır.