Kitle turizmine katılmak istemeyen insanlar artık tercihlerini daha bireyselleşmiş alternatif turizm aktivitelerine yönlendirmektedir. Bu turizm faaliyetlerini gerçekleştirirken insanlar, kişisel ilgi alanlarına yönelik olarak bir tercih yapmaktadırlar. Bilim turizmi de kişilerin daha çok bilimsel faaliyetlere katılması, bu faaliyetleri izlemesi ve bu faaliyetlerin sergilendiği yerlere seyahat etmesi şeklinde gerçekleşmektedir.

Bilim turizmine katılan turistler genellikle bilim insanları, araştırmacılar, akademisyenler ve öğrenciler olmaktadır. Bilimsel turist terimi, 1980’li yılların sonunda turizm alan yazınına girmesine rağmen, ilk olarak 1881 yıllında Britanya’daki bilim meraklılarına yönelik bir rehber kitabın adı olarak kullanıldı. Bilimsel turistler, keşfetme, araştırma ve öğrenme amacıyla hareket etmektedirler. Bu turistlerin öncelikli amacı turizm faaliyetlere katılmaktan çok, kendi ilgileri doğrultusunda bilimsel amaçlı seyahat etmektir. Bununla birlikte, bilimsel turist olarak gittikleri yerlerde konaklama, yeme-içme ve eğlenme gibi turizm faaliyetlerine katılmakta ve bunlardan faydalanmaktadırlar. Diğer turistlere kıyasla kültürel ve bilimsel anlamda daha fazla ilgili olan bu turistler, turizm faaliyetlerine katıldıklarında diğer turistlerle aynı altyapıyı kullanmaktadırlar. Eğitimsel macera arayan bilimsel turistler, turistik bir destinasyonu ziyaret ettikten sonra elde ettikleri bilgi ve deneyimlerle bilimsel dergilerde yayın yapabilir veya ekonomik anlamda bir kazanç sağlayabilirler.

Alan yazında bilim turizmi ile ilgili çok az çalışma bulunmaktadır. Konunun belirli bir kesimi ilgilendirmesi, bilim turizmi faaliyetlerinin kısıtlı bir şekilde gerçekleşmesine neden olmaktadır. Ancak iyi yönetilen bilim turizmi faaliyetleri, bu alana ilgi duymayan insanları da turist olarak çekmeyi başarabilmektedir. Bunun dışında, bilim turizmi vesilesiyle elde edilen gelir sayesinde, hem bilimsel araştırmalara destek verilebilmekte hem de bu kapsamdaki projelere finansman sağlanabilmektedir.

Bilgi merkezli turizm olarak da tanımlanan bilim turizmi, bünyesinde birçok aktivite barındırmaktadır. Bunlar; bilim turları, bilim fuarları, kongre ve konferanslar, bilim kampları, bilimsel yarışmalar ve bilimsel deneyler olarak sıralanmaktadır. Örneğin; arkeolojik alanları, bilim müzelerini, bilimsel çalışmaların yürütüldüğü merkezleri ziyaret etmek, bilimsel deney, yarışma ve fuarlara katılmak bu kapsamda değerlendirilmektedir.

Günümüzde dünyadaki en önemli ve popüler bilim turizmi merkezlerinden biri olarak Cenevre’deki CERN adlı Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi gösterilmektedir. CERN, yüksek enerjili fizik araştırmalarının yapıldığı, dünyanın en büyük parçacık fiziği araştırma laboratuvarıdır. Merkez, Avrupa’dan 20 üye devletin bulunduğu, yaklaşık 7.600 tam zamanlı çalışanın yanı sıra yaklaşık 8.000 bilim insanı ve mühendisin çalışma alanı olarak faaliyet göstermektedir. Burada sanal geziler olduğu gibi yerinde geziler de gerçekleştirilmektedir. Bu merkez, yılda ortalama yüz binin üzerinde ziyaretçi ağırlamaktadır. Bunun dışında yurtdışındaki başlıca örnekler, Birleşik Krallık Ulusal Fizik Laboratuvarı, Avrupa Uzay Ajansı Columbus Kontrol Merkezi, SALT Telescope, Stockholm Nobel Müzesi, Varşova Marie Curie Müzesi, Londra Bilim Müzesi, Houston Uzay Merkezi, Leonardo da Vinci Bilim ve Teknoloji Müzesi olarak sıralanabilir.

Türkiye’de ise bu kapsamda Bursa, Elazığ, Kayseri, Kocaeli, Konya ve Üsküdar TÜBİTAK Bilim Merkezleri bu kapsamda değerlendirilebilir. Bunun dışında Ankara Feza Gürsey Bilim Merkezi, Ankara ODTÜ Bilim ve Teknoloji Merkezi, İstanbul İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi, Santral İstanbul Enerji Müzesi ve Bursa Bilim ve Teknoloji Merkezi bilim turizmi merkezlerine örnek olarak verilebilir. Örneğin, Bursa Bilim ve Teknoloji Merkezinde 14 farklı alanda yaklaşık 270 deney düzeneği ve özel tasarım galerileri, kimya ve fizik atölyelerinin yapıldığı laboratuvarlar, simülasyon cihazları, planetaryum, üç boyutlu sinema salonları bulunmakta ve bilimsel kamplar ve bilimsel gösteriler yapılmaktadır.

Bir destinasyonun bilim turizmi açısından başarılı olabilmesi için hem turizm hem de bilim altyapısı açısından müsait olması gerekmektedir. Sadece iyi bir konaklama, yeme-içme, vb. işletmelerin olması yeterli değildir. Bunun yanında bilim merkezi veya bilimsel çalışmalar gibi teknik ve maliyetli yatırımların da yapılması gereklidir. Son yıllarda, bilim turizmine olan ilgi artmaktadır ve bu ilginin bilimdeki gelişme ve ilerleme ile bağlantılı olabileceği düşünülmektedir.