Balon

Kavram

Isıtılmış hava ya da helyum gibi hafif bir gazla doldurulan atmosferde uçabilen küre şeklinde insanlı hava aracıdır. Tarihte bir ulaşım aracı olarak icat edilen sıcak hava balonu turizm sektöründe balon turları ile turistlere gezi imkânı sunulmak için kullanılmaktadır. Fransız kardeşler Joseph-Michel Montgolfier (1740–1810) ve Jacques-Étienne Montgolfier (1745–1799) ilk pratik sıcak hava balonunun mucitleridir. İlk uçuş, Paris’te 21. 11. 1783 tarihinde yapıldı. Yaklaşık 25 dakika süren uçuş 1000 metre yükseklikte ve yaklaşık dokuz kilometre mesafede gerçekleştirildi.

Sıcak hava balonu, sepet (gondol), brülör (burner) ve zarf olmak üzere üç ana kısımdan oluşmaktadır. Sepet, pilot ve yolcuların uçuş sırasında durdukları ve propan gaz tanklarının depolandığı yerdir. Farklı boyutlarda ve şekillerde gelirler ve içeri tırmanırken bir basamak yardımcısı olarak kullanmak için bir yan deliğe sahiptirler. Küçük sepetlerin kapasitesi daha az iken büyük sepetler daha fazla yolcu taşıyabilmektedir. Kapasiteleri değişmekte olup pilot haricinde 2, 12, 16, 20 veya 24 yolcu taşınabilmektedir. Brülör (burner) sepete takılır ve ısıyı zarfın içine itmek için propan gazı tankları kullanır. Brülör, zarfın boyutuna ve kalkmayı sağlamak için gereken ısı miktarına bağlı olarak değişir. Pilot, uçuş sırasında brülörü çalıştırmaya yetkili olan tek kişidir. Büyük balonlarda, balonu ısıtmayı hızlandırmak için birden fazla brülör olabilir. Brülörlerin temel amacı balonu ısıtmak ve “balon parlamaları” ile geceleri eğlence sağlamak, zarfı karanlıkta parlatacak şekilde aydınlatmaktır.

Zarf asıl balon'dur ve genellikle naylon panellerden veya oluktan yapılmaktadır. Sıcak hava soğuk havadan daha az yoğun olduğundan ısıtılan hava balonun yükselmesine neden olur. Rüzgârın yardımı ile yön değiştirebilmektedir. Kanatlar tepeye doğru genişler (taç) ve sepete yaklaştıkça alttan (etek) sivrilmektedir. Bu şekil, sıcak havanın balonun içinde kalmasına yardımcı olur. Zarfın üst kısmı, balonu yüksek sıcaklıktan, küflerden ve mantarlardan korumak için silikon kaplamalı daha ağır bir naylona sahiptir. Etek, brülörlere en yakın olduğu için genellikle itfaiyeciler tarafından da kullanılan aleve dayanıklı olan Nomex malzemesinden yapılır.

Yararlanılan Kaynaklar

Devlet Hava Meydanları İşletmesi (2011). Havacılık Terimleri Sözlüğü. Ankara: Pulsat Basımevi; https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/balonlar-9-ilde-daha-havalanacak/1266096, (Erişim tarihi: 11.11.2019); http://web.shgm.gov.tr/tr/haberler/5996-kapadokya-balon-ucuslarindan-turizme-70-milyon-avro-katki, (Erişim tarihi: 11.11.2019); https://www.museumofflight.org/Exhibits/montgolfier-brothers-balloon, (Erişim tarihi: 11.11.2019); https://www.getyourguide.com.tr/s/?q=G%C3%B6reme&et=41011, (Erişim tarihi: 11.11.2019); Kapadokya Üniversitesi - Slot Hizmet Merkezi http://shm.kapadokya.edu.tr/, (Erişim tarihi: 11.11. 2019); https://rohrballoons.com/hot-air-balloon-trivia/parts-of-a-hot-air-balloon/, (Erişim tarihi: 11.11.2019).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (2017) Balonla Ticari Havacılık Faaliyetleri Talimatı (SHT-BALON Rev.3). Ankara: Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Yayını.