Amfitiyatro

Doğal ve Kültürel Miras Amfi Tiyatro

Amfitiyatro (Άμφιθέατρον), Antik Hellence bir isim olup, άμφί: karşılıklı/çepeçevre/iki yandan ve Θέατρον: tiyatro binası, kelimelerinin birleştirilmesi ile elde edilmiştir. Genellikle antik dönemin yarım daire ya da at nalı planlı tiyatro binaları ile karıştırılan amfitiyatrolar, tiyatrolardan farklı olarak; daire ya da oval plana sahiptir ve yapının ortasındaki arena denilen gösterilerin yapıldığı alanın etrafı çepeçevre oturma sıraları ile çevrilidir.

Halka açık büyük boyutlu yapılar olan amfitiyatrolarda arenanın etrafı, vahşi hayvanların seyircilere saldırmasını engelleyen podium adı verilen yüksek bir duvar ile çevrelenmektedir. Podiumun üst kısmında yer alan kademeli oturma sıraları seyircilerin sosyal statüsüne göre bölümlere ayrılıdır. Podiumun hemen üstünde protokol için ayrılmış kısım ve localar yer alırken, bunların arkasındaki kısımlar önem sırasına göre farklı sınıflara ayrılmaktadır. Oturma sıralarının en üstünde bir galeri yer almaktadır. Amfitiyatrolarda gerek duyulduğunda seyircileri güneş veya yağmurdan korumaya yönelik olarak yapılmakta, oturma sıralarının üstünü kapatan velum denilen tenteler de kullanılmaktadır. Bunlar istenildiğinde açılıp kapatılabilen bir şekilde tasarlanmıştır.

Amfitiyatrolarda toprak zemine sahip arenaya açılan başlıca iki kapı bulunmaktadır. Bu kapılar kulislere açılmaktadır. Kulisler oturma sıralarının altında veya arenanın altında yer alabilmekteydi. Birtakım mahsen ve dehlizlerden oluşan kulislerde görevlilerin ve gladyatörlerin odaları ile vahşi hayvanların kapatıldığı kafesler bulunmaktaydı. Günümüzdeki futbol stadyumlarının ataları diyebileceğimiz amfitiyatroların en erken örnekleri MÖ I. yüzyılda inşa edilmişlerdir. En meşhur amfitiyatro Roma’daki yaklaşık 50 bin kişilik seyirci kapasitesine sahip Colloseum’dur.

Yararlanılan Kaynaklar

Er, Y. (2006). Klasik Arkeoloji Sözlüğü. Ankara: Phoenix Yayınevi; Saltuk, Secda (1990). Arkeoloji Sözlüğü. İstanbul: İnkılâp Yayınevi; Howatson, M. C. (2013). Oxford Antikçağ Sözlüğü. İstanbul: Kitap Yayınevi.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Saltuk, S. (1990). Arkeoloji Sözlüğü. İstanbul: İnkılâp Yayınevi.

Yorumlar
img
5 ay önce
İsmail GÜNDÜZ

27/11/2023

Merhaba, amfitiyatronun açıklamasının altına örnek resim konulmuş fakat normal bir tiyatroya ait, görsel kullanmak gerekiyor ise Roma’daki kolezyum kullanılması daha doğru olur. Böylelikle fotoğraf ve bilgi tutarlı olur. Dünya’dan amfi tiyatro örnekleri; https://www.turna.com/blog/en-muhtesem-10-roma-amfi-tiyatrosu İyi çalışmalar dilerim Saygılarımla.