Ali Paşa Hamamı, Çorum il merkezinde yer alan tarihi hamamdan biridir. Ali Paşa Hamamı, ilin diğer tarihi hamamları olan Paşa ve Güpür Hamamlarına yakın bir konumda, tarihi kent meydanında, saat kulesinin hemen yanında bulunmaktadır. Ali Paşa Hamamı, diğer tarihi hamamlardan daha büyük ve daha sonra inşa edilmiştir. Bu nedenle Ali Paşa Hamamı, yöre sakinlerince “Yeni Hamam” olarak da isimlendirilmektedir.

Ali Paşa Hamamı’nın II. Selim zamanında (1566-1574) Erzurum valisi olan Temerrüd Ali Paşa tarafından 1573 (H. 981) yılında yaptırılmış olduğu kabul edilmektedir. 1573 tarihinde Erzurum valisi adına “Çorum’da bir hamam yaptırılmasına hükmedilen” bir belge düzenlendiği iddia edilmiştir. Bu belgeye dayanarak hamamın o yıl inşa edildiği yönünde yanlış bir kanı oluşmuştur. Ancak yapılan araştırmalar ve tarihi kayıtlar ışığında hamamın yapımına 1573 yılında başlandığı ve 1580 yılında da tamamlandığı tahmin edilmektedir.

Erzurum valisi olan Temerrüd Ali Paşa, Tokat ilinde Cumhuriyet Meydanı’nın kuzeybatısında kendi adıyla anılan görkemli Ali Paşa Camii’ni yaptırmıştır. Ali Paşa Camii’ne akar sağlamak için Tokat, Çorum ve Erzurum’un il ve ilçe merkezlerinde vakıf eserler inşa ettirmiştir. Bu eserlerden caminin bakım ve onarımı ile görevlerinin maaşları karşılanmıştır. Ali Paşa Hamamı da yanındaki dükkânlar ile camiye akar sağlamak için Çorum il merkezinde inşa edilen yapılar arasında yer almaktadır. Ali Paşa Hamamı, 1943 yılına kadar vakıf eser olarak kullanılmıştır. 1943 yılından itibaren özel mülkiyete geçmiş ve Hüseyin Samsunlu tarafından satın alınmıştır. Hamam, bugün hala özel mülkiyette olup, hizmet vermeye devam etmektedir.

On altıncı yüzyılın son çeyreğinde inşa edilen Ali Paşa Hamamı’nın, Osmanlı mimarisinin ve hamam kültürünün önemli bir örneği olduğu kabul edilmektedir. Ali Paşa Hamamı’nın Çorum’un önemli bir tarihi mirası olduğu ve Osmanlı döneminin mimari ve kültürel zenginliğini yansıttığı sonucuna varılabilir. Ali Paşa Hamamı plan şeması, üst örtüsü, kemerler ve geçiş öğeleriyle Osmanlı hamam mimarisinin klasik çizgilerini yansıtan Çorum’un en görkemli yapılarından biridir. Bu yapı, Osmanlı dönemi hamam mimarisinin önemli bir örneğini oluşturur ve şehrin tarihi ve kültürel mirasında önemli bir yer tutar.

Ali Paşa Hamamı, dikdörtgen bir plana sahiptir ve inşaatında taş malzeme kullanılmıştır. Hamam, kadın ve erkek olmak üzere çifte hamam olarak tasarlanmıştır. Kadın ve erkek için ayrı girişlere sahip olan hamamın, her iki bölümünün mekansal düzenlemesi ve biçimi neredeyse tamamen aynıdır. Erkekler bölümü, soyunma, ılıklık, sıcaklık ve özel yıkanma alanlarına sahip odalardan oluşur. Soyundurma odası, tonozlu bir tavanla kaplanmıştır ve sıcaklık bölümü, kare planlı ve kubbe ile örtülüdür, içinde özel yıkanma alanları olan halvetler bulunur. Kadınlar bölümü, erkekler kısmıyla benzer bir düzenlemeye sahiptir. Kadınlar için ayrılan alan da soyunma odası, ılıklık, sıcaklık ve özel yıkanma bölümlerinden oluşur. Ali Paşa Hamamı, 2008 yılında restore edilmiştir.