Akarsu Sporları Turizmi Projesi

Plan ve Proje Proje

(Ankara, 2003)

Doğa turizminin önde gelen bir dalıdır. Akarsu turizminde Türkiye’nin sunduğu büyük potansiyelin geliştirilmesini ve geniş kitlelere tanıtımının yapılmasını, nehirlerimizin akarsu turizmi potansiyelinin incelenmesini, havza alanında yer alan ve bütünleşmiş bir şekilde zenginlik katabilecek diğer turizm değerlerinin belirlenmesini amaçlayan projedir.

Başta rafting, kano ve nehir kayağı olmak üzeri üç dalda yapılmakta olan akarsu sporları turizmi, doğal alanlarda yapılabilen akuatik aktivitelerdendir. Kanoculuk, genellikle bir ya da iki kişinin tek palalı kürekle, kano denilen hafif bir tekneyle ve debisi düşük nehirlerde; rafting, altı veya sekiz kişilik takımlar halinde, raft adı verilen şişme botlarla, tek palalı kürekle ve akıntılı nehirlerde; nehir kayağı ise çift palalı bir kürekle idare edilen kanoya benzer bir tekneyle ve orta-yavaş akış hızına sahip nehirlerde yapılan akarsu sporlarıdır. Kano, rafting ve nehir kayağı, özel ekipmanlar gerektiren ve tamamen doğal şartlarda gerçekleştirilmektedir. Herhangi bir yetenek ve fiziksel güç gerktirmeden, isteyen herkesin yapabildiği bu aktiviteler, doğal ortama uyumlu, betonlaşmaya izin vermeyen, çevreye uyumlu, doğal güzelliklerin farkındalığını ön plana çıkarma özelliğine sahip sporlardandır.

Özellikle iklim, jeolojik, jeomorfolojik ve hidrografik özelliklerin zenginleştirdiği Türkiye, çeşitli coğrafi özelliklere sahip uzun ve yüksek debili akarsularıyla su sporları tutkunlarına son derece önemli değerler sunmaktadır. Özellikle Çoruh, Melen, Dalaman, Köprüçay, Manavgat, Dim, Zamantı, Göksu ve Fırat gibi birçok nehir, su sporlarına uygun koşullar sağlayan önemli rekreasyon sahalarıdır. Zengin arkeolojik, tarihi, otantik, kültürel ve doğal turizm değerlerine sahip olan Türkiye’de akarsu turizmi, kırsal alanlardaki diğer turizm aktiviteleriyle entegre bir şekilde ve çok küçük yatırımlarla yürütülebilir. Tüm bunların ışığında, akarsu turizmi potansiyelinden daha kapsamlı ve verimli bir şekilde yararlanmak için 2003 yılında Akarsu Turizm Projesi gerçekleştirildi.

Akarsu sporunun ilk kez uygulandığı nehir, Çoruh’tur. Yıllardır yabancı tur organizasyonları tarafından üzerinde rafting yapılan bu nehir, Türkiye’de bu turizm çeşidinin yapılabilirliğini kanıtlaması açısından önemli olmuş ve son yıllarda Türk turizm sektörünü, akarsu sporları organizasyonları için cesaretlendirmektedir.

Son 20 yılda oluşturulan turizm üst politika kararları ve bunların sağlıklı bir şekilde hayata geçirilmesi; gelişmekte olan Türk turizminin, dünyada yaşanan yeni turizm eğilimleri ile bütünleşmesini sağladı. Bu durumun daha da iyileştirilmesi için Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından çeşitli çalışmalar yapılmaktadır. Bu çerçevede Bakanlık, özellikle uyguladığı turizm planlaması politikalarıyla, sektörün gelişimini ve büyümesini sağlayan her türlü kültürel, sosyal, doğal çevre unsurlarının bütüncül ve sürdürülebilir bir yaklaşımla ele alınması ilke olarak benimsedi. Sağlıklı ve yenilikçi bir turizm gelişimi için uygulama sürecinin güncellenmesi amacıyla; 16/3/1982 tarihli ve 17635 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu, 1/8/2003 tarihli ve 25186 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 4957 sayılı Kanun ile değiştirildi ve konuya yeni açılımlar getirildi. Bu kapsamda turizm planlaması, Bakanlıkça yürütülecek olan Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri, Turizm Merkezleri ve Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Alt Bölgeleri tanımlandı (4957/2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu, 3. madde).

Türkiye’de ekoturizm, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Orman ve Su İşleri Bakanlığını çok yakından ilgilendirmektedir. Bu iki bakanlık, stratejileri ve projeleriyle ekoturizmin ülkedeki gelişiminde büyük katkılar sağlamaktadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın vizyonunda “Sürdürülebilir turizm yaklaşımı benimsenerek istihdamın artırılması ve bölgesel gelişmede turizmin öncü bir sektör konumuna ulaştırılması ve Türkiye’nin 2023 yılına kadar, uluslararası pazarda turist sayısı ve turizm geliri bakımından ilk beş ülke arasında önemli bir marka haline getirilmesinin sağlanması” olarak belirtilmektedir. Bu nedenle Turizm Bakanlığı, turizmdeki çeşitliliği artırırken aynı zamanda kıyılardaki insan baskısını azaltarak turizmi kırsal ve gelişmemiş bölgelere yaymayı hedefleyen çok sayıda proje geliştirdi. Bunlardan biri olan Akarsu Sporları Turizmi Projesi ile Çoruh Nehri, Köprüçay, Zamantı Irmağı, Fırat Nehri, Manavgat, Dim, Alara, Göksu, Dalaman çayları ve diğerleri üzerinde rafting, kano ve nehir kayağı gibi aktivitelerin yapılması amaçlanmaktadır. Ancak sektördeki hızlı büyüme, bu akarsular üzerinde beşeri unsurların artan baskılarını da beraberinde getirdi. Her geçen gün artan bu baskılar, tüm turizm stratejilerinde, kalkınma planlarında ve uygulamalarında, yönetim ve organizasyonlarda acilen koruyucu ve sürdürülebilir yaklaşımlar geliştirmeyi zorunlu kılmaktadır. Aynı şekilde, bu doğal ortamlara olan taleplerin artması, buraların kalabalıklaşmasına da neden olabileceğini göz önünde bulundurarak, bu eksende planlamaların yapılması hayati önem arz etmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Akova, İ. (1995). Akarsu Turizmi, Türk Coğrafya Dergisi, 30: 393-407; Erdem, B. ve Girgin, Kemal G. (2008). Spor Turizmi. İçinde; Hacıoğlu, N. ve Avcıkurt, C. (Editörler), Turistik Ürün Çeşitlendirmesi (ss. 386-389). Ankara: Nobel Yayınları; https://www.ktb.gov.tr/Eklenti/906,ttstratejisi2023pdf.pdf?0, (Erişim tarihi: 25.04.2020); https://yigm.ktb.gov.tr/TR-9873/akarsu-turizmi.html, (Erişim tarihi: 28.04.2020); Kozak, N., Kozak, Meryem A. ve Kozak, M. (2001). Genel Turizm İlkeler Kavramlar (Beşinci baskı). Ankara: Detay Yayıncılık; Kültür ve Turizm Bakanlığı (2007). Türkiye Turizm Stratejisi 2023. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayın No: 3085.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Akova, İ. (1995). Akarsu Turizmi, Türk Coğrafya Dergisi, 30: 393-407.